Toυ Πέτρου Θ. Πιζάνια*

Είναι σημαντικό και ασφαλώς αξιέπαινο ότι ο πρώην πρωθυπουργός της χώρας κ. Κωνσταντίνος Σημίτης εκφράζει κατά καιρούς τις σκέψεις του για τα πράγματα στη χώρα μας. Πόσο μάλλον όταν σπανίως άλλοι Ελληνες πολιτικοί μπαίνουν στον κόπο να μιλήσουν δημόσια, και ενίοτε όταν κάποιοι μιλούν σκέφτομαι πως θα μπορούσε να έλειπε. Πρόσφατα ο κ. Κ. Σημίτης έγραψε ένα ακόμη σημείωμα για το περιλάλητο ζήτημα της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας στην παρούσα φιλόξενη εφημερίδα (15-17 Μαρτίου).

Ο κ. Κ. Σημίτης τονίζει από την πρώτη παράγραφο του κειμένου του, με απλή και ευκρινή αριθμητική, ότι κατά τη σχεδόν οκταετή περίοδο της δικής του πρωθυπουργίας είχαμε ανάπτυξη και μάλιστα αρκετά υψηλή. Συνεπάγεται πως ο κατήφορος άρχισε μετά και, από τους υπαινιγμούς στο κείμενο, αντιλαμβανόμαστε πως ο κατήφορος πήρε πολύ απότομη κλίση από το 2010 –κάτι, άλλωστε, το οποίο γνωρίζουμε όλοι οι Ελληνες απ’ έξω και ανακατωτά. Και ο πρώην πρωθυπουργός κλείνει το σημείωμά του επαναφέροντας περιφραστικά την περίφημη εκείνη νερώνεια ρήση του: «Αυτό είναι η Ελλάδα», φράση διατυπωμένη από το ύψος άρχοντα που παρατηρεί τους χωρικούς του, και η οποία τόσο πολύ ταλαιπώρησε τους δημοσιογράφους των συγκροτημάτων Μπόμπολα και Λαμπράκη προκειμένου να την ξεβάψουν ώστε να αποκτήσει μια ροζ ευχάριστη χροιά. Δεν τα κατάφεραν.

Διαβάζοντας το κείμενό του κ. Σημίτη θυμήθηκα μια φράση του σύγχρονου Σικελού διαφωτιστή Λεονάρντο Σάσα, στην οποία λέει πως «πολιτικός σημαίνει άνθρωπος της πολιτείας, εκείνος που διαθέτει στο κράτος… στους νόμους που το διέπουν, τη διάνοιά του, την πίστη του, τους πιο ενδελεχείς από τους στοχασμούς του». Η πολιτική σήμερα συλλαμβάνεται νοητικά και ασκείται πρακτικά με βάση τις τέσσερις πράξεις της αριθμητικής. Το χρέος και οι φόροι προστίθενται, το έλλειμμα μειώνεται, η ύφεση και οι μισθοί μειώνονται, οι άνεργοι πολλαπλασιάζονται, το μοναδιαίο κόστος της παραγωγής μειώνεται, οι εξαγωγές αυξάνονται. Σκέφτονται στον απέραντο ορίζοντα των γνωστών τεσσάρων απλών πράξεων της αριθμητικής, αν και με τη διαίρεση έχουν κάποιο πρόβλημα. Με βάση αυτές σχεδιάζουν πρωθυπουργοί και υπολογίζουν οι τραπεζίτες, λαλούν οι συστημικοί δημοσιογραφικοί παπαγάλοι, υπολογίζουν οι διευθυντές επιχειρήσεων, επιχειρηματολογεί η πλειονότητα των καθηγητών οικονομολόγων, οι χωρίς αιδώ αποκαλούμενοι αναλυτές των οίκων αξιολόγησης, του ΔΝΤ, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της ΕΚΤ, και οι κυβερνήσεις του ευρωπαϊκού Βορρά με επικεφαλής την κ. Μέρκελ κατακεραυνώνουν τους λαούς του Νότου. Να θυμίσω πως τα εργαλεία αυτά σκέψης είναι εκείνα ακριβώς τα οποία έθετε ως ανώτατο επιτρεπτό όριο γνώσης ο μεγάλος ιεροφάντης του σκοταδισμού του ορθόδοξου Πατριαρχείου Αθανάσιος Πάριος πριν δύο και πλέον αιώνες, υποδεικνύοντας μάλιστα ως ικανότερους δασκάλους τους μπακάληδες της Κωνσταντινούπολης. Μπορούν άραγε οι λαοί σήμερα να καταγραφούν σε μπακαλοτέφτερα; Εστω, ναι. Τότε πρέπει να ανατρέξουμε στα λαδωμένα τεφτέρια του παρελθόντος ώστε να εντοπίσουμε τις κινητήριες αιτίες της ανάπτυξης της περιόδου 1996 – 2004 και να μάθουμε οτιδήποτε μας βοηθήσει να επαναφέρουμε ξανά στη χώρα μας την πολυπόθητη αυξητική τάση της οικονομίας.

Νομίζω ότι θα αδικούσαμε τον τότε πρωθυπουργό καθώς και τον τότε υπουργό Οικονομικών κ. Παπαντωνίου αν δεν ξεκινούσαμε από το μεγάλο θαύμα του χρηματιστηρίου. Οι άοκνες προσπάθειές και των δύο ώθησαν πολλές εκατοντάδες δισεκατομμύρια δραχμές να αλλάξουν κατόχους, να φύγουν από τα δύο εκατομμύρια Ελληνες και να βρεθούν στις τσέπες ελάχιστων ώστε αυτοί οι λίγοι με καθαρό μυαλό και γνώση να τα επενδύσουν μέσω εξωχώριων εταιρειών σε ακίνητα στο Λονδίνο, σε Τράπεζες φορολογικών παραδείσων. Το σχέδιο ήταν η Ελλάδα να γίνει διεθνής παίκτης στην αγορά χρήματος. Αυτό ήταν το κατεξοχήν επίτευγμα της ελεύθερης αγοράς εκείνης της περιόδου του ελληνικού οικονομικού θαύματος. Αλλά επειδή η κυβέρνηση ήταν σοσιαλιστική, δηλαδή πίστευε στην παρέμβαση του κράτους, είχαμε και ένα δεύτερο άλμα προς εμπρός αυτή τη φορά με τα δημόσια έργα. Στο τριπλάσιο περίπου κόστος που πληρώσαμε ως φορολογούμενοι ανά έργο, προστέθηκαν κατασκευές που σίγουρα θα ζήλευε ο Ραμσής ο Γ’, όπως η γνωστή γέφυρα Ρίου αγνώστου χρησιμότητας αλλά μεγάλης αναπτυξιακής σημασίας, τα γήπεδα πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ αλλά για δεκαπέντε ημέρες χρήσης και άγνωστου ακόμη σήμερα προϋπολογισμού. Αλλά σημασία είχε η πολύ δυναμική ώθηση που έδωσαν στην οικονομία και ιδίως τις εταιρείες, όπως η γερμανική που πήρε σχεδόν δωρεάν το αεροδρόμιο θέτοντας δρακόντειες απαγορεύσεις για κάθε άλλη ανάλογη λειτουργία σε ακτίνα πολλών χιλιομέτρων και άρνηση πληρωμής φόρων. Είπαν συμβάσεις λεόντειες, αποικιοκρατικές, ωστόσο πίσω υπήρχε η σοφία της συγκέντρωσης του κεφαλαίου ώστε να γίνουμε και εμείς μια ευρωπαϊκή χώρα, επιτέλους. Και για το τέλος άφησα το κατεξοχήν διαμάντι της αναπτυξιακής πολιτικής της περιόδου, τις Σκουριές στη Χαλκιδική. Τι θαύμα αναπτυξιακής σύλληψης: 317.000 στρέμματα επικράτειας με όλο τον υπέργειο και υπόγειο μεταλλευτικό πλούτο, μαζί το φυσικό περιβάλλον και όλες τις υποδομές για μια χούφτα ευρώ. Σε αυτή την αναπτυξιακή σύλληψη δεν χρησιμοποιήθηκε καμία από τις τέσσερις πράξεις της αριθμητικής. Επειδή δεν θέλω να καταδικάσω αυτό που δεν καταλαβαίνω, θα μείνω με την παράκληση προς τον πρώην πρωθυπουργό, την επόμενη φορά που θα θελήσει να μας στείλει μία ακόμη ευχετήρια κάρτα μέσω των εφημερίδων ως απόμακρος θείος, ας είναι αναλυτική και συγκεκριμένη για τα πεπραγμένα των κυβερνήσεών του, έστω και με την απλή αριθμητική.

…………………………………………………………….

*Καθηγητής Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας, Τμήμα Ιστορίας – Ιόνιο Πανεπιστήμιο