Του Νίκου Χουντή*

Με την απόφαση του Eurogroup για την Κύπρο και το κούρεμα των καταθέσεων, έχει ξαναξεκινήσει, όχι μόνο στην Ελλάδα, η συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης και του ευρώ. Η Ευρωπαϊκή Αριστερά είχε κριτικάρει και εναντιωθεί στην πορεία που πήρε η ενοποίηση της Ευρώπης, ιδιαίτερα μετά τη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Η επιλογή της ΟΝΕ και του ευρώ ως του «πρώτου» ενοποιητικού βήματος, σφράγισε με τον πιο νεοφιλελεύθερο τρόπο τη διαδικασία αυτής της ολοκλήρωσης.

Η παγκόσμια κρίση του 2007-2008 στην Ε.Ε. και στην ευρωζώνη εκδηλώθηκε και εκδηλώνεται με πιο σφοδρό, βίαιο και μακροχρόνιο τρόπο, αποδεικνύοντας ότι, πέρα από τους άλλους παράγοντες, αιτίες της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης, είναι και το ευρωπαϊκό πλαίσιο της ΟΝΕ, που παρόξυνε τα προβλήματα. Είναι, συνεπώς, από τις αιτίες της κρίσης.

Η διαχείριση της κρίσης στην ευρωζώνη χαρακτηρίζεται από νεοφιλελεύθερο δογματισμό και ταξικές ιδιοτέλειες, φορτώνοντας τα βάρη της κρίσης στους εργαζόμενους αλλά και στις ασθενέστερες (κυρίως στις χώρες του Νότου) οικονομίες της Ε.Ε. Με πειραματόζωο την Ελλάδα, γενικεύτηκε η πολιτική της λιτότητας και της ύφεσης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, διευρύνοντας ακόμα περισσότερο τις περιφερειακές και κοινωνικές ανισότητες.

Η νέα ΟΝΕ ή αλλιώς η Γερμανική Ευρώπη, που χτίζεται έχει τρία πολύ βασικά χαρακτηριστικά:

Πρώτο χαρακτηριστικό η ενίσχυση των ανταγωνιστικών ανισορροπιών προς το συμφέρον των ισχυρών ευρωπαϊκών δυνάμεων. Η πρόσφατη απόφαση για κούρεμα των καταθέσεων, καθώς και η απειλή ότι σε κάθε εθνική τραπεζική κρίση τη νύφη θα την πληρώνουν οι καταθέτες, δίνει στις γερμανικές και άλλες βορειοευρωπαϊκές τράπεζες ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο τις τάσεις φυγής κεφαλαίων από την περιφέρεια της ευρωζώνης, προς το κέντρο.

Δεύτερο χαρακτηριστικό, η αυστηροποίηση του πλαισίου του ευρώ. Η Οικονομική Διακυβέρνηση, το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και το Δημοσιονομικό Σύμφωνο, καθώς επίσης και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM), έχουν δημιουργήσει ένα ασφυκτικό πλαίσιο νομισματικής ένωσης, οδηγώντας ουσιαστικά στη συνταγματοποίηση της λιτότητας. Στο νέο πλαίσιο του ευρώ, κάθε κράτος-μέλος είναι υποχρεωμένο να γίνει μια μικρή Γερμανία, ενώ εάν προσπαθήσει να αναπτύξει μια αυτόνομη, εναλλακτική, οικονομική πολιτική, οι ποινές θα είναι βαριές, χρηματικές, αλλά και πολιτικές.

Τρίτο χαρακτηριστικό η ακύρωση των δημοκρατικών διαδικασιών, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στη νέα μορφή της Ε.Ε. και της ευρωζώνης, δεν μπορούν να χωρέσουν η δημοκρατική νομιμοποίηση και ο σεβασμός στη λαϊκή και εθνική κυριαρχία. Δεν μπορεί π.χ. ένας λαός να αποφασίσει το ύψος και τη διάρθρωση του Προϋπολογισμού του εάν πρώτα δεν εγκριθεί από τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών, με μια στάση στο Βερολίνο!!!

Η πορεία, λοιπόν, που ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Ενωση υπό την ηγεμονία της Γερμανίας, είναι απόλυτα αναντίστοιχη με τα συμφέροντα των εργαζομένων και των λαών της Ευρώπης, αλλά και με την άμεση ανάγκη να σταματήσει η κοινωνική καταστροφή στον Νότο της Ευρώπης και να ξεκινήσει μια νέα πορεία βιώσιμης ανάπτυξης και ανασυγκρότησης.

Η Ευρωπαϊκή Αριστερά από πολύ νωρίς είχε μιλήσει για την αναγκαιότητα και την πολιτική στόχευση της «επαναθεμελίωσης της Ε.Ε.» πάνω στις βάσεις της δημοκρατίας, της ισότητας, του σεβασμού στις εθνικές διαφορές και ιδιαιτερότητες και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Σε αυτό το δρόμο κινήθηκε και η ευρωομάδα της Αριστεράς που απέρριψε απερίφραστα, σε αντίθεση με την υποταγμένη ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία αλλά και του Ευρωπαίους Πράσινους, τη γερμανοποίηση της ΟΝΕ και τη συνταγματοποίηση της λιτότητας. Στον ίδιο δρόμο κινούνται και σήμερα οι δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, που δίνουν τη μάχη για την ανατροπή των πολιτικών των μνημονίων που οδηγούν σε κοινωνική καταστροφή ολόκληρους λαούς, αλλά και την ανατροπή της νέας ΟΝΕ, που αποτελεί εργαλείο υποβολής της γερμανικής ηγεμονίας και της γενικότερης καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης.

Τελικά, το μέλλον της Ευρώπης εξαρτάται από ποια πολιτική πρόταση θα επικρατήσει. Για όσους επιδιώκουν και επιθυμούν τον εναλλακτικό δρόμο, το ενδιαφέρον συγκεντρώνεται πια στις απαντήσεις στα ερωτήματα πώς, πού και με ποιο τρόπο θα υλοποιηθεί η στρατηγική για μια Ενωμένη Ευρώπη της δημοκρατίας, της αλληλεγγύης και της κοινωνικής δικαιοσύνης.

*O Nίκος Χουντής είναι ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ