Τα Video Portraits του Ρόμπερτ Γουίλσον στην Αθήνα

Και ποιος δεν θα 'θελε να πέσει στα χέρια του μεγάλου σκηνοθέτη, σ' αυτό το πρότζεκτ του που βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη. Εστω και για να τον κάνει νυχτερίδα, όπως τη Μαριάν Φέιθφουλ ή να τον δείξει μισόγυμνο με νεροπίστολο στο χέρι, όπως τον Μπραντ Πιτ. Η έκθεση στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών αποδεικνύεται ένα από τα καλλιτεχνικά γεγονότα της χρονιάς

Tης Παρής Σπίνου

Πέντε λεπτά από την προσοχή μας διεκδικoύν τα υψηλής ευκρίνειας «Video Portraits», του πολυτάλαντου Ρόμπερτ Γουίλσον, με διάσημους ηθοποιούς, τραγουδιστές, εικαστικούς, συγγραφείς, αλλά και ζώα, που εκτίθενται στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Και μισή ώρα όμως να σταθείς μπροστά στο καθένα, δεν καταφέρνεις να ξεκολλήσεις το βλέμμα. Σαν υπνωτισμένος κοιτάζεις στα μάτια τους πρωταγωνιστές που μοιάζουν ολοζώντανοι, προσπαθείς να ανακαλύψεις τις ανεπαίσθητες κινήσεις τους, τις αλλαγές στο φόντο, να απορροφήσεις κάθε λεπτομέρεια.

Κάθε «πορτρέτο» κι ένας ρόλος, συνήθως βγαλμένος από τον κινηματογράφο, το θέατρο, την ιστορία της τέχνης, ενώ η μουσική, σύγχρονες και κλασικές συνθέσεις (από Λου Ριντ, Νίνο Ρότα, Ντέιβιντ Μπερν μέχρι Μπαχ, Μπετόβεν και Βάγκνερ), εντείνει την ποίηση της εικόνας, σε έναν μαγευτικό συνδυασμό.

Ασφαλώς οι σταρ κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Φαντάσου να έχεις φάτσα κάρτα τον Μπραντ Πιτ, σχεδόν γυμνό, μόνο με λευκό μποξεράκι και σοσονάκια, ενώ τον μουσκεύει η βροχή. Με αργή κίνηση σηκώνει το χέρι του που κρατάει πιστόλι. «Βe careful when I find you» ακούγεται η φωνή του Κρίστοφερ Νόουλς, με μουσική υπόκρουση Μάικλ Γκαλάσο. Και τότε ο «απειλητικός» Μπραντ αρχίζει να πιτσιλάει με το… νεροπίστολο!

Ο Τζόνι Ντεπ ποζάρει ως Ροζέ Σελαβί, τη γυναικεία περσόνα του Μαρσέλ Ντισάν. Η Ιζαμπέλ Ιπέρ μιμείται την Γκρέτα Γκάρμπο. Η Ζαν Μορό εμφανίζεται ως Μαρία Στιούαρτ σε πίνακα του 1578. Ο Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ ως Αγιος Σεβαστιανός χτυπημένος από βέλη. Η πριγκίπισσα Καρολίνα του Μονακό με μακριά τουαλέτα γίνεται, σαν τη μητέρα της, χιτσκοκική ηρωίδα στον «Σιωπηλό μάρτυρα». Η Μαριάν Φέιθφουλ κρέμεται ανάποδα, επικίνδυνη νυχτερίδα σε κόκκινο φόντο. Η Σάλμα Χάγεκ, πάλι, έχει δική της μια ολόκληρη αίθουσα στον 4ο όροφο για να μεταμορφωθεί σε γοητευτικό κύκνο υπό τους ήχους του Τσαϊκόφσκι.

Το στήσιμο της έκθεσης με τα 60 βίντεο-πορτρέτα δημιουργεί μια ατμόσφαιρα απόκοσμη. Μέσα σε μια ολοσκότεινη αίθουσα προβάλλουν οι οθόνες σαν να αιωρούνται στο κενό. Ο Ρόμπερτ Γουίλσον με μοναδική έμπνευση συνδυάζει τη ζωγραφική με το βίντεο, τη σκηνοθεσία με τη φωτογραφία, τα κοστούμια, το μακιγιάζ με τους φωτισμούς. Ενσωματώνει αριστοτεχνικά τα χαρακτηριστικά της δουλειάς του στο θέατρο, τη χορογραφία, τα εικαστικά, που εδραίωσαν τη φήμη του. Ακόμα και σε όσους δεν άρεσε η «Οδύσσειά» του στο Εθνικό Θέατρο, αυτή τη φορά θα το ξανασκεφτούν.

Κάθε βίντεο-πορτρέτο είναι μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση στο πορτρέτο, τη νεκρή φύση, αλλά και στην πρόσληψη του χρόνου. Τα οπτικά παιχνίδια δημιουργούν ανατροπές και υπόγειους συνειρμούς, συχνά σαρκαστικούς: η Ζιλιέτ Μπινός γελάει αινιγματικά σαν την Τζοκόντα, ενώ σταδιακά εμφανίζεται πίσω της μια οπερατική σκηνή φόνου. Ο Σον Πεν γίνεται ήρωας φιλμ νουάρ, ο Γουίλεμ Νταφόε προβάλλει απειλητικά στην πύλη της Κολάσεως και ο Ρόμπερτ Ντάουνι τζούνιορ ποζάρει σε σκηνή από μάθημα ανατομίας.

Ομως και τα ζώα είναι εξίσου εντυπωσιακά: λευκές κουκουβάγιες, ένας πανέμορφος μαύρος πάνθηρας, ένας βάτραχος με έντονα χρώματα, ένα χαρούμενο σκυλί που βγάζει τη γλώσσα…

Από το 1970 ο Ρόμπερτ Γουίλσον ασχολείται με τα περίφημα βίντεο-πορτρέτα, που έχουν παρουσιαστεί σε αίθουσες τέχνης και μουσεία, ενώ τον περσινό Μάιο προβάλλονταν στα βίντεο γουόλ της Times Square στη Νέα Υόρκη δημιουργώντας ένα διαφορετικό χάπενινγκ. Σε κλειστούς χώρους η προσέγγιση είναι πιο προσωπική. Συνήθως απευθύνεται σε φίλους του για το περίφημο πρότζεκτ του που βρίσκεται σε εξέλιξη. Και ποιος δεν θα ήθελε να πέσει στα χέρια του!

[email protected]

INFO: Robert Wilson «Video Portraits», Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών (λεωφ. Συγγρού 107, τηλ. 210-9005800). Επιμέλεια: Μαριλένα Β. Καρρά. Καθημερινά 12.00-21.00, μέχρι τις 7 Ιουλίου, εισιτήρια 8 ευρώ, μειωμένο 4 ευρώ.