Η ιστορία του παγκόσμιου οικονομικού οργανισμού είναι συνυφασμένη με τις παρεμβάσεις του σε μια σειρά από χώρες, με καταστροφικά αποτελέσματα για το επίπεδο ζωής των κατοίκων τους, τα δικαιώματά τους και την κοινωνική συνοχή

Του Γιώργου Τσιάρα

^[1]Τρία χρόνια μετά την υπογραφή του πρώτου ελληνικού Μνημονίου με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την ΕΚΤ και την Ευρωπαϊκή Ενωση, ακόμη και οι πλέον αισιόδοξοι Ελληνες έχουν πια συνειδητοποιήσει τι εστί βερίκοκο και γιατί αυτό το Ταμείο -το βασικό χρηματοπιστωτικό εργαλείο του Μπρέτον Γουντς, μαζί με την Παγκόσμια Τράπεζα- έχει αποκτήσει την κακή φήμη που το συνοδεύει σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου.

Δεκάδες άλλοι λαοί, συχνά πολύ πλουσιότεροι σε φυσικούς πόρους και εργατικό δυναμικό από τη χώρα μας, γνώρισαν πριν από εμάς στο πετσί τους τις οξύτατες κοινωνικές παρενέργειες της τοξικής συνταγής τού ΔΝΤ. Πόσοι θυμούνται αλήθεια, στη Δύση, το «Καρακάσο», τον ξεσηκωμό του λαού της Βενεζουέλας το 1989, που αποτέλεσε και τον γόνιμο σπόρο για την «μπολιβαριανή επανάσταση» του μακαρίτη Τσάβες, ή το «Κασερολάσο», την περίφημη επανάσταση της κατσαρόλας, με την οποία η Αργεντινή γύρισε την πλάτη στο ΔΝΤ, του οποίου υπήρξε επί δεκαετίες ο πιο υπάκουος μαθητής-πειραματόζωο; Πόσοι είναι ενήμεροι για την πολύνεκρη εξέγερση της Κοτσαμπάμπα, στη Βολιβία, το 2000, όπου εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες, πέρα από κόμματα και τάξεις, αμφισβήτησαν έμπρακτα τις επιβεβλημένες από το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα ιδιωτικοποιήσεις στους κλάδους φυσικού αερίου, υγείας, παιδείας, ώς και ύδρευσης;

Πηγαίνοντας λίγο πιο πίσω στον χρόνο, ποιος θυμάται πια τη… σωτηρία από το ΔΝΤ των «τίγρεων» της ΝΑ Ασίας, το 1997-98, με τραγικές κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες για εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους; Ποιος θυμάται την αντίστοιχη «διάσωση» της Ρωσίας του Γέλτσιν, που συνοδεύτηκε από το μεγαλύτερο ξεπούλημα δημόσιου πλούτου στην παγκόσμια ιστορία; Τότε είχε πρωτογράψει ο νομπελίστας οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς, στέλεχος και ο ίδιος της Παγκόσμιας Τράπεζας, για το ΔΝΤ και την Τράπεζα, πως πρόκειται για «συμμορία των πέντε αστέρων», αποτελούμενη από «σοφούς», τεχνοκράτες οικονομολόγους οι οποίοι πηγαίνουν με πλήρη ασυλία από το ένα πολυτελές ξενοδοχείο στο άλλο ακολουθώντας το μονοπάτι των χρηματοπιστωτικών κρίσεων και με μια κίνηση της πένας τους ανατρέπουν δικαιώματα και κατακτήσεις που οι λαοί απέσπασαν με αίμα και μακραίωνους αγώνες.

Φυσικά, σε ένα άρθρο δύο σελίδων είναι αδύνατο να συμπυκνωθεί ολόκληρο το ιστορικό των χιλιάδων «πακέτων σωτηρίας» του ΔΝΤ. Αλλωστε, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, περίπου 130 χώρες έχουν δεχτεί ώς σήμερα τα χρήματα και μαζί τους το φονικό κοκτέιλ λιτότητας και αποκρατικοποιήσεων που διαχρονικά τα συνοδεύουν. Ομως αυτό που μπορεί να υποστηρίξει κανείς με σιγουριά είναι πως το αποτέλεσμα των «παρεμβάσεων» αυτών έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την αρχική σύλληψη του Τζον Μέιναρντ Κέινς, του πνευματικού πατέρα των οργανισμών του Μπρέτον Γουντς, για τη δημιουργία μιας δίδυμης παγκόσμιας υπερ-τράπεζας που θα ενίσχυε έμπρακτα τη μεταπολεμική ανάπτυξη μέσα από τα συντρίμμια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Αγνοώντας τις τρομερές επιδράσεις των μέτρων δημοσιονομικής λιτότητας που προωθούσαν για τους ντόπιους πληθυσμούς και ασχολούμενοι μόνο με τον πλουτισμό των τοπικών συνεργαζόμενων ελίτ, οι θεσμοί του Μπρέτον Γουντς διαμόρφωσαν από μόνοι τους τούς όρους για τη σημερινή αμφισβήτησή τους. Τα δύο ιδρύματα χρησιμοποίησαν το όπλο της υπερχρέωσης για να επιβάλουν τις πολιτικές που κωδικοποιήθηκαν αργότερα στην έκφραση «συναίνεση της Ουάσινγκτον» («Washington consensus») – δηλαδή την περίφημη νεοφιλελεύθερη συνταγή «απελευθέρωσης» των τοπικών οικονομιών μέσα από τις «διαρθρωτικές αλλαγές»: τις ιδιωτικοποιήσεις, την εγκατάλειψη του κεντρικού ελέγχου των ισοτιμιών και της κίνησης κεφαλαίων, τη μείωση των κοινωνικών δαπανών, την αύξηση των επιτοκίων δανεισμού και… πάει λέγοντας.