Οι καλοκαιρινές παραγωγές του Εθνικού Θεάτρου

Ο Γιάννης Χουβαρδάς επέλεξε για την Επίδαυρο δύο έργα που σπάνια παρουσιάζονται. Το σατιρικό δράμα «Κύκλωψ» του Ευριπίδη και τις «Τραχίνιες» του Σοφοκλή. Σκηνοθετούν Βασίλης Παπαβασιλείου και Θωμάς Μοσχόπουλος 

Της Εφης Μαρίνου

^[1]«Κύκλωψ» του Ευριπίδη και «Τραχίνιες» του Σοφοκλή. Δύο έργα που σπάνια παρουσιάζονται στην Επίδαυρο θα δούμε φέτος από δύο σημαντικούς σκηνοθέτες και εκλεκτές διανομές. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου και οι συντελεστές των παραστάσεων παρουσίασαν χτες το πρόγραμμα του καλοκαιριού.

^[2]«Πρόκειται για έργα που, αν και δεν ανεβαίνουν συχνά, ανοίγουν αξιόλογους δρόμους για άπειρους συσχετισμούς με το σήμερα και αφορούν στο φιλοσοφικό και υπαρξιακό υπόβαθρο της κρίσης», τόνισε ο Γιάννης Χουβαρδάς. «Είναι σημαντικό αυτή την εποχή το Εθνικό να είναι παρόν με δύο παραγωγές σε περιοδεία, οργώνοντας την επαρχία. Υπάρχει προβληματισμός για το κατά πόσον αντέχουμε να βγει έξω και τρίτο έργο, εννοώ το παιδικό».

- Στις 2 και 3 Αυγούστου ο Βασίλης Παπαβασιλείου μεταφράζει και σκηνοθετεί το μοναδικό σατιρικό δράμα που έφτασε ακέραιο ώς τις μέρες μας. Ο «Κύκλωψ» του Ευριπίδη πραγματεύεται από μια άλλη οπτική τις περιπέτειες του Οδυσσέα στο νησί του κύκλωπα Πολύφημου. Ο πολυμήχανος και επινοητικός ήρωας βρίσκεται αντιμέτωπος με μια κοινωνία που βασίζεται σε πρωτόγονα ένστικτα. Μια ιστορία γεμάτη κωμικά στοιχεία, με τον Χορό των σατύρων να δίνει τον τόνο, όπου η ανθρώπινη ευφυΐα, η ευστροφία και η επινοητικότητα κατατροπώνουν την κτηνώδη δύναμη και τη στυγνή βία. Τα σκηνικά-κοστούμια είναι της Μαρί Νοέλ Σεμέ και η μουσική του Δημήτρη Καμαρωτού. Τον Οδυσσέα ερμηνεύει ο Νίκος Καραθάνος, τον Κύκλωπα ο Δημήτρης Πιατάς και τον Σιληνό ο Νίκος Χατζόπουλος. Συμμετέχει 17μελής Χορός.

Κατά τον σκηνοθέτη, τα «θύματα» του Κύκλωπα, ο Οδυσσέας και ο Διόνυσος, προσωποποιούν δυνάμεις όπως η κυκλοφορία της επιθυμίας, η λαχτάρα της ρευστότητας, που προσκρούουν στον τοίχο που συμβολίζει ο Πολύφημος. Αυτή η σύγκρουση ενεργοποιεί τον ανθρώπινο τρόμο στο πλαίσιο του αρχαιοελληνικού κόσμου και όχι μόνο: τι δηλώνουν σήμερα έννοιες όπως ύφεση, στασιμότητα ή πάγωμα της ρευστότητας;

«Συνεργάζομαι δεύτερη φορά με το Εθνικό», είπε ο Βασίλης Παπαβασιλείου. «Με τον Νίκο Καραθάνο και τον Νίκο Χατζόπουλο έχουμε “συναμαρτήσει” παλαιότερα στο θέατρο. Τώρα είναι και οι δύο σκηνοθέτες, καταλαβαίνετε τι έχω να τραβήξω. Για πρώτη φορά συνεργάζομαι με τον Δημήτρη Πιατά, κοντινότερό μου ηλικιακά. Ο “Κύκλωπας” ανεβαίνει σαν κερασάκι στην τούρτα μιας τραγωδίας. Ο Διόνυσος, θεός του αντικαπιταλισμού θα έλεγα, στο έργο είναι παρών όχι άμεσα αλλά διά αντιπροσώπων, ακολούθων, των πιστών του σατύρων».

Η διάρκεια του έργου δεν ξεπερνά τα σαράντα πέντε λεπτά. «Δεν θα το ήθελε ούτε ο θεός ούτε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού να κατέβει στην Επίδαυρο έργο τέτοιας διάρκειας. Πού και πώς θα το κολλήσουμε λοιπόν; Μήπως να γεννήσουμε κάτι ως σημερινοί άνθρωποι -κατ' ουδένα τρόπο συγκρινόμενοι με τον Ευριπίδη- αλλά ωστόσο ένα πλαίσιο παιγνίου, ελευθερίας κατά τον Σίλερ, ώστε να καταστήσει αναγκαία την έλευση του “Κύκλωπα” του Ευριπίδη; Αυτό πράξαμε. Τα αποτελέσματα θα τα δει ο Γιάννης Χουβαρδάς ως νυν καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου και από τη μετέπειτα θέση του».

- Στις 9 και στις 10 Αυγούστου ο Θωμάς Μοσχόπουλος σκηνοθετεί τις «Τραχίνιες» του Σοφοκλή συνεργαζόμενος με την ομάδα του αλλά και άλλους ηθοποιούς: Αννα Μάσχα (πρώτη φορά στην Επίδαυρο), Φιλαρέτη Κομνηνού, Θάνο Τοκάκη, Αννα Καλαϊτζίδου, Κώστα Μπερικόπουλο, Γιώργο Χρυσοστόμου, Ελένη Μπούκλη, Αργύρη Ξάφη.

Είναι ένα έργο για τον τρόμο του ανθρώπου μπροστά σ' ένα σύμπαν που προσπαθεί να δαμάσει, αλλά αποδεικνύεται πως λίγο κατανοεί. Η Δηιάνειρα, ερωτευμένη και απελπισμένη, προσπαθεί να ξανακερδίσει την αγάπη του Ηρακλή, μ' ένα ερωτικό φίλτρο από το αίμα του Κένταυρου Νέσσου. Τα σκηνικά–κοστούμια κάνει η Ελλη Παπαγεωργακοπούλου και τη μουσική ο Κορνήλιος Σελαμσής.

Ενα τόσο πολυπληθές έργο (27μελής θίασος) δύσκολα θα παρουσιαζόταν εκτός κρατικής σκηνής, τόνισε ο Θωμάς Μοσχόπουλος. Εδωσε έμφαση στα κορίτσια του Χορού, τις «βασικές πρωταγωνίστριες του έργου», όπως είπε. «Το έργο αναφέρεται σε μια νέα γενιά ανθρώπων, συντετριμμένη μετά την πτώση όλων των μύθων. Δεν έχει απομείνει κανένας ήρωας. Υπάρχει μόνον αμφιβολία, αγωνία για το μέλλον. Συνήθως αρεσκόμαστε να συνδέουμε τα έργα με την επικαιρότητα. Προσωπικά αποφεύγω αυτή την υπερβολή. Το θέατρο είναι πάντα επίκαιρο. Το θέμα είναι πώς το εισπράττει κάθε φορά το κοινό».

[email protected]