«Εχω περιέργεια να δω την ταινία, σαν να μην έχω γράψει εγώ το σενάριο. Ο Παντελής είναι πολύ τυχερός. Εχει πάλι την αγκαλιά που είχε γνωρίσει στη Μακεδονία, τη Θράκη. Οι Ανδριώτες υπερέβησαν κάθε προσδοκία. Εδωσαν τα πάντα. Από τον χρόνο τους στα γυρίσματα μέχρι τα προσωπικά τους αντικείμενα», λέει η Ιωάννα Καρυστιάνη, αυτή η πανέμορφη γυναίκα που αγαπιέται απ' τους ανθρώπους. Και τους αγαπάει. Η συμβολή της στην ταινία είναι καθοριστική. Οπως και στο ελληνικό μυθιστόρημα. Μην ξεχνάμε ότι η «Μικρά Αγγλία» τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος το 1989 και ήταν υποψήφια για το Αριστείο Ελληνικής Λογοτεχνίας την ίδια χρονιά.

«Η Ανδρος είναι καπετανήσι και γυναικονήσι. Οι γυναίκες περνούσαν άπειρες ώρες μοναξιάς. Βίωναν θάνατο, απώλεια, αναμονή, πένθος και όταν γύριζε ο άντρας μετά από δυο-τρία χρόνια ήταν σχεδόν ξένος. Ηταν απαράβατοι οι όροι και οι κανόνες σ' αυτές τις μικρές κοινωνίες. Μοιραζόντουσαν ταυτότητες. Οι άντρες έπρεπε να είναι θαλασσινοί, ατρόμητοι. Οι γυναίκες υπομονετικές να σέβονται τα εμβάσματα που ερχόντουσαν. Να περνάει καλά η οικογένεια, αλλά να μένουν και στην άκρη χρήματα για ν' αγοράσουν ένα οικοπεδάκι, ένα γαλακτοπωλείο για να καλοπαντρέψουν τις κόρες. Ηταν δύσκολος δρόμος, μια κοινωνική επιταγή που καλούνταν να εκπληρώσουν. Οι άνθρωποι οδηγούνται, δεν καθορίζουν μόνοι τους το πλαίσιο», λέει.

Η σχέση της «Μικράς Αγγλίας» με τη σημερινή Ελλάδα ποια είναι; «Υπάρχει σήμερα ένα κενό συγκρότησης εαυτού. Με αυτές τις απανωτές κατραπακιές των μνημονίων, αναρωτιόμαστε για τα θεμέλια της κοινωνίας, της ύπαρξης, τον αξιακό μας κώδικα στις σχέσεις», απαντά η Ιωάννα Καρυστιάνη. «Η ταινία μιλάει για τον κόσμο των ναυτικών. Για μια εποχή που μπορεί κανείς να καταλάβει πώς ήταν κοιτώντας τις ανθρώπινες σχέσεις. Αλλά μιλάει και για το πώς συγκροτείται και σήμερα η κοινωνία, γιατί υπάρχουν πράγματα διαχρονικά».

Η περιπέτεια συγγραφής της «Μικράς Αγγλίας» ξεκίνησε στα τέλη του 1980. «Στην αρχή ήταν δύσκολα γιατί ήμουν η ξένη», θυμάται. «Πρώτα κέρδισα την εμπιστοσύνη των αντρών. Κι εκείνοι έκαναν νόημα στις γυναίκες τους, “καλή είναι, ανοίξτε της την πόρτα”. Πολλές κουβέντες και πολλά διαβάσματα, όπως όφειλα να κάνω. Ηθελα να ιχνηλατήσω τον εσωτερικό κόσμο εκείνων που βρισκόντουσαν στην αγκαλιά του ωκεανού και στη συνέχεια των γυναικών τους. Oλα τα σπίτια στην Ανδρο είναι λαβωμένα από τα ναυάγια. Την πρώτη ημέρα που ήρθα, εξ αιτίας ενός φίλου μου απ' τη Νομική, δεν μου άρεσε τίποτα. Προερχόμουν κι από μια κατάθλιψη… Εμπαινα στο ένα σπίτι, φωτογραφία με τον πνιγμένο. Εμπαινα στο άλλο, τα ίδια… Αισθάνθηκα ένα τεράστιο σοκ. Σε μια στιγμή άλλαξαν τα πάντα μέσα μου. Αγάπησα παράφορα το νησί εξ αιτίας του πένθους. Το 1989 αυτά, όταν δεν είχα γράψει ακόμα τίποτα. Εκεί αισθάνθηκα την ανάγκη να γράψω ένα βιβλίο για τον ναυτικό, που φεύγει από τη γενέθλια γη και δεν επιστρέφει ποτέ».