Βραβείο Sony World Photography

Μια 31χρονη Νορβηγίδα φωτογράφος κατέγραψε τα νεαρά παιδιά που επέζησαν της επίθεσης στο νησί Ουτόγια, προσπαθώντας να καταλάβει πόσο άλλαξε η ζωή τους από τις σφαίρες του φασίστα

^[1]Εβδομήντα εφτά νέοι άνθρωποι έπεσαν από τις σφαίρες του Αντερς Μπρέιβικ εκείνο το πρωινό της 22ας Ιουλίου του 2011 στην κατασκήνωση της νεολαίας του Εργατικού Κόμματος της Νορβηγίας. Σώθηκαν πεντακόσιοι δεκαεφτά. Οσοι κατάφεραν να κρυφτούν. Οσοι επέζησαν των τραυμάτων τους.

^[2]Αυτούς αποφάσισε να ακολουθήσει επί έξι μήνες με τη φωτογραφική της μηχανή η 31χρονη Νορβηγίδα Αντρεα Γκιέστβανγκ. Κατέγραψε την πορεία τους προς την επούλωση των ψυχικών και σωματικών τους πληγών σε μια σειρά από πορτρέτα, που τα βάφτισε «One Day in History» (Μια μέρα στην Ιστορία). Η συγκλονιστική δουλειά της τής χάρισε πριν από λίγες μέρες τον τίτλο του «Φωτογράφου της Χρονιάς» και το βραβείο L' Iris d' Or στην απονομή των Sony World Photography Awards. «Ηθελα να ανακαλύψω πόσο είχαν αλλάξει, πόσο είχαν αλλάξει οι ζωές τους. Ηθελα να προσπαθήσω να καταλάβω τι επίδραση είχε πάνω τους το μακελειό», λέει στην «Γκάρντιαν».

^[3]Πολλοί τής είπαν ότι ενηλικιώθηκαν μέσα σε λίγη ώρα, όσο διήρκεσε το κυνηγητό τους από τον Μπρέιβικ. Οταν σταμάτησε να πυροβολεί ήταν ήδη διαφορετικοί άνθρωποι. Κάποιοι βγήκαν δυνατότεροι από τη δοκιμασία, άλλοι έμεναν με μια έντονη αίσθηση ματαιότητας. Αλλοι εξακολουθούν να φοβούνται ότι κάποιος μπορεί να τους ξαναπυροβολήσει ενώ συνεχίζουν την καθημερινότητά τους. «Βλέπουν συνεχώς εφιάλτες. Εχασαν στο μακελειό φίλους, αδέλφια, τα αγόρια τους, τα κορίτσια τους», λέει η Αντρεα Γκιέστβανγκ. «Πολλοί από αυτούς είναι πάντα θλιμμένοι. Εχουν πάνω τους ένα βάρος, που δεν ταιριάζει σε τόσο νέους ανθρώπους».

Η νεαρή φωτογράφος, που γεννήθηκε έξω από το Οσλο, λέει ότι ένιωσε την επίθεση του Μπρέιβικ στο νησί Ουτόγια σαν προσωπική της υπόθεση, ένα αίσθημα που μοιράστηκαν μαζί της τότε όλοι οι αποσβολωμένοι Νορβηγοί. Ελπίζει ότι οι φωτογραφίες της θα λειτουργήσουν σαν ένα είδος «κάθαρσης» γι' αυτούς που επέζησαν.

-Η 20χρονη Εϊριν Κιάερ πυροβολήθηκε τέσσερις φορές: στο στομάχι, στο μπράτσο, στο γόνατο και στη μασχάλη ενώ προσπαθούσε να καλύψει μικρότερους σε ηλικία φίλους της. Κάθισε στην ακρογιαλιά και περίμενε να πεθάνει από αιμορραγία ή να επιστρέψει ο Μπρέιβικ να την αποτελειώσει. Σήμερα έχει ξαναβρεί την καλή φυσική της κατάσταση, κάνει σπορ και σπουδάζει Πολιτική Θεωρία στο πανεπιστήμιο. Θέλει να ασχοληθεί με την πολιτική μέσα από το Εργατικό Κόμμα. Οταν προσπαθεί να θυμηθεί τα γεγονότα στην Ουτόγια νιώθει σαν να βλέπει μια ταινία. «Βλέπω όλα τα πρόσωπα, το αίμα, τα τραύματα, αλλά δεν μπορώ να αισθανθώ τίποτα. Δεν μπορώ να νιώσω ότι όλο αυτό συνέβη σε μένα», λέει.

-Η 17χρονη Σεσίλι Χερλόβσεν χτυπήθηκε παρέα με την καλύτερή της φίλη, που πέθανε. Τραυματίστηκε στο χέρι (που αναγκάστηκαν να της το κόψουν), στον ώμο και στο πιγούνι. Η τελευταία σφαίρα σταμάτησε από τον φρονιμίτη της, που της έσωσε τη ζωή.

-Ο 21χρονος Μοχάμεντ Χαμέντ Χαντί έμεινε σε κώμα δύο μήνες. Οι γιατροί ακρωτηρίασαν το αριστερό του πόδι και το αριστερό του χέρι.

-Ο 19χρονος Μουμπάρακ Χατζί Αχμέντ πρώτα κρύφτηκε σε μια σπηλιά και στη συνέχεια έκανε βουτιά στη λίμνη.

-0 16χρονος Αλεξάντερ Σάντμπεργκ κρύφτηκε κάτω από έναν καναπέ στο σχολικό συγκρότημα μέχρι να συλληφθεί ο Μπρέιβικ.

-Η 15χρονη Ιλβα Σβένκε έχει ακόμα ουλές. «Τις φέρω με υπερηφάνεια», λέει. «Γιατί τις απέκτησα υπερασπιζόμενη τις αξίες μου». Πυροβολήθηκε στους ώμους, στο στομάχι και στους γλουτούς.

-Η 15χρονη Ιζελιν Ρόουζ Μπορς κρύφτηκε κάτω από έναν βράχο μέχρι να τη σώσει μια βάρκα με τουρίστες. Η μητέρα της τής αγόρασε έναν σκύλο που είναι το καταφύγιό της, αφού φοβάται ακόμα και να κοιμηθεί στο σκοτάδι.

-Η 20χρονη Χάνε Χέστο Νες πυροβολήθηκε στο μπράτσο, στο αριστερό μικρό της δάχτυλο και στον λαιμό. Αναγκάστηκαν να της κόψουν το δάχτυλό.

Η βραβευμένη σειρά των φωτογραφιών εκτίθεται μέχρι τις 12 Μαΐου στο Somerset House του Λονδίνου (somersethouse.org.uk).

επιμ. Β.Γεωργ.