Μια έκθεση στο Μουσείο Αλεξ Μυλωνά-Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Δεκαεφτά χρόνια από τότε που έκλεισε το θρυλικό «ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΟΝ», δημιούργημα του Αλέξη Ακριθάκη και της συζύγου του Φώφης τη δεκαετία του ’60, ένα αφιέρωμα αναπαράγει μια ολόκληρη εποχή με αντικείμενα, ντοκουμέντα και έργα τέχνης. Ανάμεσά τους και η εγκατάσταση «Μπαρ» του Ακριθάκη

Tης Παρής Σπίνου

^[1]Ο Αλέξης Ακριθάκης, κορυφαίος του μοντερνισμού, ανεξάρτητος κι ανεξάντλητος, ρούφηξε τη ζωή σαν ενα μπουκάλι καλής βότκας και «έφυγε» περιβεβλημένος με τον μύθο του καταραμένου καλλιτέχνη. Κι όμως, τα χρόνια της δεκαετίας του ’70 πρέπει να ήταν από τα πιο ευτυχισμένα και δημιουργικά της ζωής του.

^[2]Το 1967, με υποτροφία της Γερμανικής Υπηρεσίας Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών (DAAD), πηγαίνει στο Βερολίνο, ξεφεύγοντας από το στείρο κλίμα της χούντας και διεισδύει στην καρδιά των σύγχρονων εικαστικών κινημάτων. Εναν χρόνο μετά παντρεύεται τη Φώφη Κουτσελίνη και σύντομα ανοίγουν εκεί το ελληνικό εστιατόριο «Ax Bαχ», και στη συνέχεια το «ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΟΝ της Φώφης», που αποτέλεσε ένα από τα πιο ονομαστά στέκια όχι μόνο της Γερμανίας, αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης. Από τον Ρόμπερτ ντε Νίρο, τον Αντι Γουόρχολ, τη Λόρι Αντερσον, μέχρι τον Μπράιαν ντε Πάλμα, τον Γιόζεφ Μπόις και τον Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ ήταν οι εκλεκτοί συνδαιτυμόνες στο περίφημο ρεστοράν, που έμεινε στην Ιστορία απλά ως «Fofi’s». Λέγεται, μάλιστα, πως ο Φράνσις Μπέικον δεν ξεκολλούσε από εκεί όταν έκανε έκθεση στο Βερολίνο, ενώ αφιέρωσε στο μαγαζί και ένα έργο του.

Περίπου 17 χρόνια αφότου έκλεισε το θρυλικό «ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΟΝ», το Μουσείο Αλεξ Μυλωνά-Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης οργανώνει μέσα στον Μάιο την έκθεση «Fofi’s, Berlin. To Βερολίνο της Φώφης Ακριθάκη 1969-1997», που αναπαράγει το κλίμα μιας ολόκληρης εποχής, με ντοκουμέντα, αντικείμενα και έργα τέχνης των: Αλέξη Ακριθάκη, Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ, Χάινερ Μίλερ, Φράνσις Μπέικον, Γιάννη Κουνέλλη, Τάκι, Ρόμπερτ Γουίλσον, Χρήστου Μπουρονίκου, Γιάννη Κουράκη, Ρεμπέκα Χορν, Τιερί Νουάρ, Μπερντ Κόμπερλινγκ, Ντίτερ Ροτ, Μάρτιν Κίπενμπεργκερ, Λίζης Καλλιγά κ.ά. Το αφιέρωμα επιμελούνται ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Μακεδονικού Μουσείου Ντένης Ζαχαρόπουλος και ο ιστορικός τέχνης Αλέξιος Παπαζαχαρίας.

Η κοσμοπολίτισσα Φώφη Ακριθάκη με την πληθωρική προσωπικότητα συγκέντρωσε γύρω της διεθνείς προσωπικότητες της τέχνης, της λογοτεχνίας, του κινηματογράφου, του θεάτρου, της μουσικής, της μόδας αλλά και της πολιτικής. Το «Fofi’s» παρέμεινε σε όλα τα στάδια της λειτουργίας του όχι μόνο το στέκι, το ραντεβού, ένα κορυφαίο ρεστοράν, αλλά και σημείο συνάντησης και ατελείωτων συζητήσεων, σε μια εποχή και μια πόλη όπου ξαναγραφόταν η ιστορία της Ευρώπης.

Αρχικά, το 1972 έγινε ιδιοκτήτρια του «Ax Bαχ», με τον Αυστριακό καλλιτέχνη Mίχελ Βίρθλε και τον Οσβαλντ Βάινερ, ενώ τη διακόσμηση επιμελήθηκε ο σύντροφός της. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1976 άνοιξε μαζί με τους Κώστα Κασάμπαλη και Βασίλη Κουράφαλη το περίφημο «Fofi’s» στο ισόγειο ενός επιβλητικού κτιρίου, σε έναν από τους πιο όμορφους δρόμους της χωρισμένης από το Τείχος πόλης. Ο Ακριθάκης πάλι επιμελείται τους φωτισμούς, τα χρώματα στους τοίχους, σε γκριζοπράσινους τόνους, ζωγραφίζει τον κατάλογο, συμμετέχει ενεργά στη λειτουργία του. Εκεί συχνάζουν παλιοί γνωστοί και φίλοι καλλιτέχνες από τον κύκλο τους, αλλά και νέοι, καθώς η φήμη του εστιατορίου εξαπλώνεται εντός και εκτός συνόρων.

Ο Ακριθάκης βρίσκεται τότε στην ακμή του, κοντά σε μια δυναμική γυναίκα και μια όμορφη κορούλα που τις υπεραγαπά. Δημιουργεί την προσωπική του εικαστική μυθολογία, έναν κόσμο γεμάτο από αρχετυπικά σύμβολα και προσωπικές εμπειρίες: βαλίτσες, λουλούδια, καρδιές, βέλη, με καθηλωτικά χρώματα, γεμάτα ένταση αλλά και με ρομαντική μελαγχολία. Κοιμάται πολύ λίγο, χωρίς όμως να κουράζεται, γυρίζει ασταμάτητα στην πόλη αναζητώντας εικόνες και ερεθίσματα, πιστεύοντας ακράδαντα ότι «Η μόνη τροφή της τέχνης είναι η ίδια η ζωή». Κάποια στιγμή όμως έρχεται αντιμέτωπος με τα ναρκωτικά και αρχίζει μια αδιέξοδη πορεία…

Το 1994 ο πρωτοποριακός ζωγράφος πεθαίνει στην Αθήνα -έχει επιστρέψει από το 1984- από ανακοπή καρδιάς. Το 1996 το «ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΟΝ» θα κλείσει και έναν χρόνο αργότερα η Φώφη θα γυρίσει μόνιμα πια στην Ελλάδα, κουβαλώντας αγαπημένα έργα αλλά και πολλές αναμνήσεις.

Στην αθηναϊκή έκθεση θα παρουσιαστεί και η εγκατάσταση του Αλέξη Ακριθάκη «Mπαρ», που φέρει την εμπειρία του από το νυχτερινό Βερολίνο. Το μπαρ είναι ο τόπος όπου ο κόσμος γνωρίζεται, συζητάει και επικοινωνεί. Γνωστοί και άγνωστοι συγκεντρώνονται για να περάσουν καλά, δεν έχει σημασία ποιοι είναι, ούτε από πού ήρθαν. Μπορεί να τους συνδέει μια κοινή πεποίθηση ή μια σκέψη της στιγμής. Η εγκατάσταση είχε παρουσιαστεί για πρώτη φορά το 1981 στην γκαλερί Bernier, σαν ένα μπαρ σε λειτουργία, όπου -σύμφωνα με την πεποίθηση του δημιουργού- ο χώρος και το έργο γίνονται ένα.

Info: «Fofi’s, Berlin. Το Βερολίνο της Φώφης Ακριθάκη 1969-1997», 17 Μαΐου έως 3 Νοεμβρίου, Μουσείο Αλεξ Μυλωνά-Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (πλ. Αγ. Ασωμάτων 5, Θησείο, τηλ. 210 3215717). Ξεναγήσεις: 18 και 19 Μαΐου (12.00-14.00).