Το έργο του Μπερνάρ Μαρί Κολτές «Η νύχτα μόλις πριν από τα δάση» από το Thalia του Αμβούργου

 

Ο μονόλογος, με τον οποίο καθιερώθηκε στην Αβινιόν ο συγγραφέας που αναστάτωσε και ανανέωσε το γαλλικό θέατρο πριν πεθάνει το 1989 από AIDS στα 41 του χρόνια, έρχεται μόνο για ένα βράδυ στη Νέα Σκηνή του Εθνικού

 

Της Μαρίνας Κουβέλη

 

 

^[1]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ενας άντρας περπατάει μέσα στη βροχερή νύχτα. Δεν ξέρουμε και δεν θα μάθουμε ποτέ το όνομά του. Γνωρίζουμε μόνο ότι είναι ξένος κι ότι περιφέρεται σε ένα μέρος που δεν είναι ο τόπος καταγωγής του. Καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια να περάσει απαρατήρητος. Χρειάζεται ένα κατάλυμα για να ξαποστάσει και να κοιμηθεί. Αναζητά, όμως, κι έναν άνθρωπο να μοιραστεί πράγματα και να συζητήσει πριν τον αποτελειώσει η βροχή.

 

Κάπως έτσι έχει η υπόθεση του έργου «Η νύχτα μόλις πριν από τα δάση» του Μπερνάρ Μαρί Κολτές, που θα παρουσιαστεί την Παρασκευή στη Νέα Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος» του Εθνικού Θεάτρου. Το αιχμηρό κείμενο του Κολτές, που παρουσιάστηκε πέρυσι με μεγάλη επιτυχία στο φημισμένο Θέατρο Thalia του Αμβούργου, ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Ματίας Γιόχμαν, με πρωταγωνιστή τον Χάικο Ράουλιν.

 

«Το στοιχείο που μας ενδιέφερε στον μονόλογο του Κολτές είναι η κοινωνική εγγύτητα. Ποιος είναι εντός, ποιος είναι εκτός της κοινωνίας μας; Και ποιος είναι αυτός που αποφασίζει τι είναι το εντός και τι το εκτός; Πόσο κοντά μπορείς να έρθεις σε κάποιον σε δημόσιο χώρο;» αναφέρει ο σκηνοθέτης της παράστασης Ματίας Γιόχμαν. «Τα social media σήμερα μας θέλουν πολύ κοντά τον έναν στον άλλο, 24 ώρες το εικοσιτετράωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα. Γινόμαστε φίλοι με ένα μόνο κλικ, μπορούμε να αξιολογούμε τις δραστηριότητες των φίλων μας με ένα κλικ στο κουμπί “Μου αρέσει”, αλλά χάνουμε την κοινωνική μας ευαισθησία. Είναι το δημιούργημα ενός κόσμου που είναι ιδιωτικός και ταυτόχρονα δημόσιος. Κανείς δεν μπορεί να δείξει δημόσια αληθινά συναισθήματα και ανάγκες. Πώς θα αντιδρούσαμε, λοιπόν, σε κάποιον που θα αποφάσιζε να δείξει τέτοιες ανάγκες και συναισθήματα; Δεν είναι κάποιος που χρειάζεται χρήματα ή κάποιο άλλο υλικό αγαθό, δεν είναι ένα θύμα, είναι κάποιος που αναιρεί τον συνηθισμένο τρόπο ζωής στην κοινωνία μας».

 

«Η νύχτα μόλις πριν από τα δάση» μοιάζει με ένα χείμαρρο λέξεων, που οδηγεί τον θεατή σε έναν κόσμο χωρίς τάξη. Ωστόσο, ο σκηνοθέτης δεν ήθελε να ακουστεί ως διδαχή ο λόγος του Κολτές. «Στη δουλειά μας δεν θελήσαμε να δείξουμε έναν καλύτερο τρόπο ζωής ούτε να γίνουμε διδακτικοί», λέει ο Μ. Γιόχμαν. «Ούτε προσπαθήσαμε να εντάξουμε σε μια συγκεκριμένη κοινωνική κατηγορία τον πρωταγωνιστή μας. Περισσότερο από αυτά, προσπαθήσαμε να ανοίξουμε χώρο στη φαντασία των θεατών».

 

Τον ίδιο δρόμο μάλλον θα επέλεγε κι ο συγγραφέας. Ο Μπερνάρ Μαρία Κολτές γεννήθηκε σε μια μεσοαστική οικογένεια στο Μετζ το 1948 κι ανακάλυψε τη γοητεία του θεάτρου στα 20 του χρόνια, μαγεμένος από μια παράσταση της «Μήδειας». Εκτοτε άρχισε να ασχολείται συστηματικά με τη συγγραφή θεατρικών κειμένων αλλά το έργο-σταθμός της καριέρας του ήταν ο μακρύς μονόλογος «Η νύχτα πριν από τα δάση» (που παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ της Αβινιόν το 1977).

 

Στον Κολτές άρεσε πολύ να ταξιδεύει στη Λατινική Αμερική και σε χώρες της Αφρικής. Από τις περιπλανήσεις του συχνά αντλούσε θέματα για τα έργα του. Στα κείμενά του καταγράφεται ένας διαρκής προβληματισμός για την επικοινωνία των ανθρώπων, αλλά και τη διαμάχη πληθυσμών με διαφορετικές καταβολές. Για παράδειγμα το έργο «Μάχη νέγρου με σκύλους» (το εμπνεύστηκε από ένα ταξίδι στην Αφρική) αναφέρεται στη μάχη της αφρικανικής κουλτούρας με αυτήν της Ευρώπης. Στη «Δυτική αποβάθρα», την οποία ολοκλήρωσε μετά από ένα ταξίδι στην Αμερική, καταπιάνεται με την ιστορία δύο αδερφών σε μια ξένη κουλτούρα (έκανε πρεμιέρα στο Αμστερνταμ το 1986, ενώ την ίδια χρονιά σκηνοθετήθηκε από τον Πατρίς Σερό στη Ναντέρ). Εμπνευσμένος από τον ψυχοπαθή δολοφόνο Ρομπέρτο Σούκο γράφει το έργο του «Ρομπέρτο Τσούκο», το οποίο παραμένει το πιο πολυπαιγμένο έργο του. Δυστυχώς δεν πρόλαβε να δει την πρεμιέρα του (έγινε το 1990 στη γερμανική γλώσσα σε σκηνοθεσία Πέτερ Στάιν) καθώς πέθανε το 1989 στο Παρίσι, μόλις στα 41 του χρόνια από AIDS.

 

ΙΝFO: Η παράσταση θα παρουσιαστεί στα γερμανικά με ελληνικούς υπέρτιτλους σε μετάφραση της Μάγιας Λυμπεροπούλου. Νέα Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος» Εθνικού Θεάτρου, Αγίου Κωνσταντίνου 22-24, Ομόνοια. Τηλ.: 210-5288170-1. Στις 21.00. Είσοδος: 5 ευρώ.