→ΕΡΕΥΝΑ Οι πολίτες δεν εμπιστεύονται πλέον την Ενωση, πιστεύουν ότι το μέλλον θα είναι χειρότερο, ενώ υπάρχει πανευρωπαϊκό μένος εναντίον της Γερμανίας και φυγόκεντρες τάσεις. Αυτά είναι κάποια από τα ευρήματα του Ινστιτούτου PEW

 

 

Του Μιχάλη Ψύλου

 

 

^[1]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Η κρίση του ευρώ έχει κλονίσει σημαντικά την υποστήριξη και την εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων πολιτών προς την Ευρωπαϊκή Ενωση και έχει αυξήσει πανευρωπαϊκά το μένος κατά της Γερμανίας. Αυτό είναι το συμπέρασμα μεγάλης έρευνας με τη συμμετοχή 8.000 ατόμων, που πραγματοποίησε το διάσημο αμερικανικό ερευνητικό κέντρο Pew σε 8 χώρες στη γηραιά Ηπειρο. «Η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι ο νέος ασθενής της Ευρώπης», είναι ο τίτλος που επέλεξε το αμερικανικό ερευνητικό κέντρο για να δώσει στη μελέτη του. Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: «Η έγκριση του σχεδίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης μειώθηκε μέσα σε ένα χρόνο από 60 σε μόλις 45%» αναφέρεται στα συμπεράσματα της έκθεσης, που δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα.

 

Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι είναι απαισιόδοξοι για το μέλλον. Μόλις το 11% των Γάλλων, το 14% των Ελλήνων και Πολωνών, και το 15% των Τσέχων πιστεύουν ότι η εθνική οικονομική τους κατάσταση θα βελτιωθεί κατά τη διάρκεια των επόμενων 12 μηνών.

 

Το 66% των ερωτηθέντων, συμπεριλαμβανομένου του 90% των Γάλλων, πιστεύουν ότι τα παιδιά τους θα είναι σε χειρότερη θέση οικονομικά από τους γονείς τους όταν μεγαλώσουν. Το 77% πιστεύει ότι το οικονομικό σύστημα ευνοεί γενικά τους πλουσίους. Αυτό περιλαμβάνει το 95% των Ελλήνων, το 89% των Ισπανών και το 86% των Ιταλών. Εξι στους 10 Ευρωπαίους πολίτες πιστεύουν πως το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών είναι ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα. Αυτό το συναίσθημα έχουν το 84% των Ελλήνων και το 75% των Ιταλών και των Ισπανών. Το 85% λέει μάλιστα ότι η ανισότητα αυτή έχει αυξηθεί κατά τα τελευταία πέντε χρόνια. Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι διακατέχονται από βαθιά ανησυχία για την κατάσταση των οικονομιών τους. Μόλις το 1% των Ελλήνων, το 3% των Ιταλών, το 4% των Ισπανών και το 9% των Γάλλων πιστεύουν ότι οι οικονομικές συνθήκες είναι καλές. Μόνο οι Γερμανοί (75%) είναι ικανοποιημένοι με την οικονομία τους.

 

Φυγόκεντρες δυνάμεις

 

«Η παρατεταμένη οικονομική κρίση έχει δημιουργήσει φυγόκεντρες δυνάμεις που διχάζουν την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, χωρίζουν τους Γάλλους από τους Γερμανούς και τους Γερμανούς από όλους τους άλλους λαούς Οι νότιες χώρες, όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα, καθίστανται όλο και πιο αποξενωμένες, όπως αποδεικνύεται από την απογοήτευση που εκφράζουν οι πολίτες τους για τις Βρυξέλλες, το Βερολίνο και την αδικία του οικονομικού συστήματος… Αυτά τα αρνητικά συναισθήματα που προκύπτουν από το γενικό κλίμα απαισιοδοξίας θα μπορούσαν να αλλάξουν αν η ευρωπαϊκή οικονομία ανακάμψει. Ομως η τύχη των οικονομιών της Ευρώπης έχει επιδεινωθεί και οι προοπτικές για ταχεία ανάκαμψη παραμένουν άπιαστο όνειρο». Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι βλέπουν το μέλλον με απαισιοδοξία. Μόλις το 11% των Γάλλων, το 14% των Ελλήνων και Πολωνών, και το 15% των Τσέχων πιστεύουν ότι η εθνική οικονομική τους κατάσταση θα βελτιωθεί κατά τη διάρκεια των επόμενων 12 μηνών.

 

Ζοφερές εποχές για την Ευρώπη. Οι χώρες της ευρωζώνης που υπάγονται σε καθεστώς Μνημονίου χάνουν την εθνική τους ανεξαρτησία με ταπεινωτικό και επώδυνο τρόπο ως αντάλλαγμα για τη δανειακή βοήθεια από τους εταίρους τους. Οι «συλλογικές» διαδικασίες των οργάνων της Ε.Ε. έχουν συρρικνωθεί σε γερμανογαλλικές συναντήσεις κορυφής και στη συνέχεια επιβολή των συμφωνιών Βερολίνου – Παρισιού επί των υπόλοιπων κρατών. «Συνολικά, η έρευνα αναδεικνύει, περισσότερο από ποτέ, τις διαφορές μεταξύ των Γερμανών και άλλων Ευρωπαίων σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων», γράφουν οι ειδικοί του κέντρου Pew. Οπως υπογραμμίζεται μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι διαφορές αυτές αυξάνονται. Οι Γερμανοί αισθάνονται καλύτερα από τους άλλους για την οικονομία τους (66 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε.), για τα προσωπικά οικονομικά τους (κατά 26 μονάδες), για το μέλλον (κατά 12 μονάδες) και για την Ευρωπαϊκή Ενωση (κατά 17 μονάδες), για την ευρωπαϊκή οικονομική ολοκλήρωση (28 μονάδες) και για τη δική τους εκλεγμένη ηγεσία (κατά 48 μονάδες).

 

«Η κρίση του ευρώ έχει δημιουργήσει μια “νότια πρόκληση” για την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ισπανία, Ιταλία και Ελλάδα έχουν υποφέρει πολύ κατά τη διάρκεια της οικονομικής ύφεσης. Και το κοινό αίσθημα σε αυτές τις χώρες είναι εξαιρετικά ζοφερό τόσο σε απόλυτους όσο και σε σχετικούς όρους. Περισσότεροι από επτά στους δέκα Ισπανούς (79%) και οι Ελληνες (72%) δηλώνουν ότι οι οικονομικές συνθήκες είναι πολύ κακές. Η πλειοψηφία των Ιταλών (58%) λέει το ίδιο. Αυτό συγκρίνεται με μια μέση τιμή 28% για την υπόλοιπη Ευρώπη. Πάνω από εννέα στους δέκα στην Ελλάδα (99%), στην Ιταλία (97%) και στην Ισπανία (94%) λένε ότι η έλλειψη ευκαιριών απασχόλησης είναι ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα (η επίσημη ανεργία είναι 27,2% στην Ελλάδα, 26,7% στην Ισπανία και 11,5% στην Ιταλία). Η οικονομική κατήφεια έχει ενισχύσει τη δυσαρέσκεια κατά της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Στην Ελλάδα, το 78% πιστεύει τώρα ότι η οικονομική ολοκλήρωση έχει αποδυναμώσει την ελληνική οικονομία. Το συναίσθημα αυτό μοιράζονται το 75% των Ιταλών και το 60% των Ισπανών. Ως εκ τούτου, σχεδόν τα δύο τρίτα (65%) των Ελλήνων και το 52% των Ισπανών έχουν αρνητική άποψη για την Ευρωπαϊκή Ενωση.

 

Οι τράπεζες και τα συμφέροντα του υπόλοιπου χρηματοοικονομικού συστήματος, η ιδιωτικοποίηση των κερδών και η κοινωνικοποίηση των ζημιών του τραπεζικού συστήματος, στις οποίες προβαίνουν οι κυβερνήσεις που ελέγχονται πλήρως από τη χρηματοπιστωτική παντοδυναμία, διαρρηγνύουν τις κοινωνικές συμμαχίες των κυρίαρχων ελίτ. Τεράστιες μάζες του πληθυσμού αισθάνονται πια αποξενωμένες, καθώς βλέπουν το βιοτικό τους επίπεδο να πέφτει ραγδαία.

 

Απογοήτευση για τους ηγέτες

 

Καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν έχει απογοητευθεί τόσο έντονα από την Ε.Ε. όσο η Γαλλία. Η διάθεση της κοινής γνώμης έχει κλονιστεί δραματικά σε όλους τους τομείς. Οι Γάλλοι αρχίζουν να αμφιβάλλουν για την προσήλωσή τους στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα, με το 77% να θεωρεί ότι η ευρωπαϊκή οικονομική ολοκλήρωση έχει κάνει τα πράγματα χειρότερα για τη Γαλλία – μια αύξηση κατά 14 μονάδες από το προηγούμενο έτος. Το 58% έχει μάλιστα τώρα και κακή εντύπωση για την Ευρωπαϊκή Ενωση ως θεσμικό όργανο.Το ποσοστό αυτό αυξήθηκε κατά 18 μονάδες από το 2012. Οι Γάλλοι βλέπουν επίσης αρνητικά την πορεία της οικονομίας σε ποσοστό 91%. Μέσα σε έναν χρόνο το ποσοστό αυξήθηκε κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες.

 

Σε όλη την Ευρώπη υπάρχει πικρία για το έργο των εκλεγμένων αξιωματούχων. Οι Ευρωπαίοι δείχνουν να έχουν χάσει την πίστη στην ικανότητα των δικών τους εθνικών ηγετών να αντιμετωπίσουν τα δεινά της οικονομίας. Στην Ιταλία, για παράδειγμα, μόνο το 25% των πολιτών θεωρούν ότι η διαχείριση της κρίσης από την κυβέρνηση είναι ικανοποιητική, 23% λιγότερο από πέρυσι. Στη Γαλλία, το 67% πιστεύει ότι ο πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ αντιμετωπίζει άσχημα τις προκλήσεις που θέτει η οικονομική κρίση. Μόνο η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ εξασφαλίζει στη Γερμανία αποδοχή κατά 74% στη διαχείριση της κρίσης, αλλά και το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί κατά έξι μονάδες σε σχέση με πέρυσι.

 

Δημοφιλής η Μέρκελ

 

Παρ' όλα αυτά, η Μέρκελ παραμένει η πιο δημοφιλής ηγέτις στην Ευρώπη. Απολαμβάνει την έγκριση της πλειοψηφίας σε πέντε από τις οκτώ χώρες όπου έγινε η έρευνα για τον χειρισμό της ευρωπαϊκής οικονομικής κρίσης. Εκτός της Ελλάδας βέβαια, όπου το 88% εκτιμά αρνητικά την πολιτική της Μέρκελ, την Ισπανία (57%) και την Ιταλία (50%).

 

Η άσχημη κατάσταση της ευρωζώνης φαίνεται πολύ καθαρά με την άρνηση των άλλων χωρών-μελών της Ε.Ε. να μπουν στο ευρώ. Για παράδειγμα, η Βουλγαρία και η Ρουμανία, ενώ πληρούν τα τυπικά κριτήρια ένταξης στο ευρώ, ούτε καν συζητούν να καθορίσουν κάποια χρονιά ως στόχο ένταξής τους στην ευρωζώνη. Η Τσεχία και η Ουγγαρία έχουν παγώσει επίσης τα ανάλογα σχέδιά τους τουλάχιστον μέχρι το 2018.

 

Η ειρωνεία είναι ότι ακόμη και οι πιο εξαθλιωμένες από τις πρώην χώρες-μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας πληρούν τα κριτήρια του Μάαστριχτ για ένταξη στο ευρώ πολύ καλύτερα από τη… Γερμανία ή τη Γαλλία. Για παράδειγμα, η τελευταία των τελευταίων της Ε.Ε. από πλευράς φτώχειας, η Βουλγαρία, έχει δημόσιο χρέος 17,1% και έλλειμμα 1,3% του ΑΕΠ της, ενώ η προτελευταία, η Ρουμανία, έχει δημόσιο χρέος 38,1% και έλλειμμα 2,4% του ΑΕΠ.