66ο Φεστιβάλ Κανών

Ο Ιρανός σκηνοθέτης Ασγκάρ Φαραντί πριν από δύο χρόνια, με το «Ενας χωρισμός», τα κατέκτησε όλα στον υπερθετικό βαθμό: την κριτική αναγνώριση, τα βραβεία, το Οσκαρ, τα εισιτήρια, την υπόσχεση εμπιστοσύνης από το κοινό. Επιστρέφει στην κινηματογραφική αρένα με τη νέα του ταινία, το «Παρελθόν», μια εξασφάλιση ότι θα έχει μακρινό μέλλον

Της Λήδας Γαλανού 

^[1]

^[2]Η νέα ταινία του Ασγκάρ Φαραντί, «Le Passé» («Το παρελθόν»), ξεκινά κι αυτή μετά από έναν χωρισμό. Ο Αχμάντ έχει εγκαταλείψει, τέσσερα χρόνια νωρίτερα, τη Μαρί, τις δύο της κόρες από προηγούμενη σχέση και την κοινή τους ζωή στο Παρίσι, για να γυρίσει στην Τεχεράνη. Τώρα επιστρέφει για ένα σύντομο ταξίδι, για να υπογράψει τα χαρτιά του διαζυγίου. Μόνο που, για λίγες μέρες, θα χρειαστεί να μείνει στο σπίτι της Μαρί, μαζί με τα παιδιά, αλλά και τον τωρινό της σύντροφο, τον Σαμίρ, τον 5χρονο γιο του και την πληροφορία ότι η Μαρί είναι και πάλι έγκυος: έτοιμη να ξεφύγει από το παρελθόν και να συνεχίσει στο δικό της μέλλον.

Οτι αυτή η «τελεία» σε μια ανθρώπινη ιστορία οικειότητας δεν θα μπει τόσο εύκολα γίνεται προφανές από την πρώτη, αριστουργηματική σκηνή της ταινίας. Στο αεροδρόμιο, η Μαρί, από τη μια πλευρά του γυάλινου χωρίσματος, μιλά με τον Αχμάντ που βρίσκεται στην άλλη. Οι φωνές τους δεν ακούγονται, αλλά η επικοινωνία κυλά ανεμπόδιστη, με τα μάτια, τη γλώσσα του σώματος, την πείρα που σε κάνει να καταλάβεις τι χρειάζεται ο άλλος χωρίς να το πει.

Μπαίνοντας σαν ξένος, αλλά και τόσο γνώριμος, μέσα σε μια νέα, φρεσκοστημένη οικογένεια, που είναι όμως και η δική του, ο Αχμάντ θα λειτουργήσει ως τρυφερός καταλύτης, ώστε όλοι, από τον αμήχανο Σαμίρ μέχρι την έφηβη Λουσί και τον μικρό αλλά σοφό Φουάντ, να μπορέσουν να αποφασίσουν και να εκφράσουν, όχι πάντα με λόγια, αυτό που θέλουν. Κι αυτό που στην πραγματικότητα θέλουν είναι όχι το ελπιδοφόρο μέλλον, τη νέα αρχή που θα σημάνει την αποδέσμευση από τον πόνο ή την απώλεια, αλλά τη διατήρηση της σχέσης με το παρελθόν. Γιατί αυτό είναι φτιαγμένο από μνήμη, ασφάλεια και αγάπη.

Αλλος ένας σιωπηλός συναισθηματικός στρόβιλος από τον Ασγκάρ Φαραντί, στην πρώτη γαλλόφωνη ταινία του, με πρωταγωνίστρια την Μπερενίς Μπεζό του «The Artist», που βρίσκει εδώ την ευκαιρία να εκφράσει το ερμηνευτικό της βάθος. Αλλη μια ταινία του Ιρανού σκηνοθέτη που, σεμνά και μετρημένα, βάζει στην οθόνη ανθρώπινες αλήθειες που για κανέναν δεν είναι εύκολο να συνειδητοποιήσει.

Αλλωστε, μπορεί η ταινία να μιλά για ιστορίες ανθρώπινων σχέσεων, εύκολα όμως οι σκέψεις του Φαραντί μεταφέρονται στο πεδίο της ανθρώπινης Ιστορίας, στη δική της σχέση με το παρελθόν που έγραψε. Οπως ο ίδιος εξηγεί: «Συνηθίζουμε να σκεφτόμαστε το μέλλον ως κάτι ανακριβές, επειδή δεν το γνωρίζουμε. Αλλά νομίζω ότι το παρελθόν είναι ακόμα λιγότερο ξεκάθαρο, είναι αδιαφανές. Θα έπρεπε τώρα πια να είναι πιο καθαρό και κοντινό για μας, γιατί κρατάμε στα χέρια μας τα ίχνη του. Αλλά οι φωτογραφίες και τα e-mail δε βοηθούν να γίνει το παρελθόν μας πιο ξεκάθαρο. Σήμερα, η ζωή τείνει να προχωρά πιο γρήγορα, αμελώντας το παρελθόν. Αλλά η σκιά του μας βαραίνει και μας κρατά πίσω. Αυτό μοιάζει να ισχύει εξίσου για την Ευρώπη όσο και για τον υπόλοιπο κόσμο. Οσο αποφασισμένος κι αν είσαι να αγκαλιάσεις το μέλλον, το βάρος του παρελθόντος σκεπάζει ακόμα το μυαλό μας».