Του Γιώργου Γιαννουλόπουλου

Οσοι εντρυφούν στον διαφημιστικό λόγο ξέρουν ότι το μήνυμά του έχει την εξής σκοτεινή, άρρητη πλευρά: η πράξη της εκφοράς γίνεται αποτελεσματική όταν συνδυάζεται με μια παράλειψη. Ενα παράδειγμα: οι διαφημίσεις προϊόντων που έχουν χαμηλά λιπαρά ή δεν περιέχουν συντηρητικά, φροντίζουν να μη μας πληροφορήσουν ότι ενίοτε τα εν λόγω προϊόντα τα έχουν φλομώσει στο αλάτι.

Τα ίδια και χειρότερα ισχύουν για τον πολιτικό/κομματικό λόγο. Αν αποστασιοποιηθούμε και θελήσουμε να αναλογιστούμε πώς μιλάμε πολιτικά –δύσκολο, αλλά αξίζει να προσπαθήσουμε τουλάχιστον– θα διαπιστώσουμε ότι κύριο μέλημά μας είναι να εξαντλήσουμε την αυστηρότητά μας όταν εντοπίζουμε τα ολισθήματα και τις αντιφάσεις των αντιπάλων μας, και την επιείκειά μας όταν πρόκειται για τις δικές μας αμαρτίες, τις οποίες κατά κανόνα αποσιωπούμε, εφόσον έχουν αναλάβει να τις στιγματίσουν οι αντίκρυ, ανταποδίδοντας τη φιλοφρόνηση. Για να βγούμε από αυτόν τον φαύλο κύκλο υπάρχει ένας σχετικά απλός τρόπος: να θέσουμε στον εαυτό μας ορισμένα δύσκολα ερωτήματα. Και εννοώ πραγματικά δύσκολα, γιατί υπάρχουν και κάποια που εμμέσως μας κολακεύουν. Στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ π.χ. το δύσκολο ερώτημα δεν είναι «Γιατί δεν επιδεικνύουμε περισσότερη μαχητικότητα;», αλλά «Γιατί έχουμε την τάση προς τις εύκολες κουβέντες και τη δημαγωγία;».

Αν πάντως δεν μπορούμε να ανακαλύψουμε μια τέτοια ερώτηση, θα μας βοηθήσουν οι εχθροί μας. Σίγουρα την έχουν ήδη σκεφτεί. Και μιλώντας για τη ΔΗΜΑΡ (στο πρώτο πληθυντικό) πολλοί έσπευσαν να τη διατυπώσουν. Λένε λοιπόν ότι, με την παρουσία της στην κυβέρνηση, η ΔΗΜΑΡ συναινεί στο μέτρο της πολιτικής επιστράτευσης των απεργών. Διευκρινίζοντας ότι δεν γνωρίζω τα πάντα που γίνονται και δεν διαβάζω τα πάντα που γράφονται, έχω την εντύπωση ότι επί του θέματος μάλλον επικρατεί σιωπή. Οχι άκρα του τάφου, αλλά μια αμηχανία, ένα μούδιασμα.

Τι σημαίνει άραγε; Μια πρώτη απάντηση θα ήταν ότι η ΔΗΜΑΡ συμμετέχει στην κυβέρνηση με κύριο στόχο την παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη. Και επειδή η Ν.Δ., λόγω μεγέθους, έχει τον πρώτο λόγο, οι junior partners αναγκάζονται να δεχθούν διάφορα πράγματα που αντιβαίνουν στη δική τους πολιτική φιλοσοφία, ενώ ταυτόχρονα προσπαθούν να περάσουν κάποια (λίγα) άλλα, όπως το νομοσχέδιο για τον ρατσισμό. Δεν ξέρω αν ισχύει. Σημειώνω, πάντως, ότι μια ενδεχόμενη απεργία των εκπαιδευτικών, μολονότι θα επηρέαζε το κλίμα, δεν αντιβαίνει ρητά σε κάποια υποχρέωση που αναλάβαμε ως προϋπόθεση για την εκταμίευση των δόσεων. Αν, μάλιστα, η αγανάκτηση των πολλών για τη ματαίωση των Πανελλαδικών ήταν όντως τόσο μεγάλη, η κοινωνική πίεση θα ανάγκαζε τους απεργούς να υποχωρήσουν.

Ισως να συμβαίνει και κάτι άλλο, πιο ανησυχητικό. Υπάρχει μια τάση να μην κάνουμε τη διάκριση ανάμεσα σε έναν θεσμό, όπως τον συνδικαλισμό στην προκειμένη περίπτωση, και τις πρακτικές που αναπτύσσονται στον χώρο του. Μολονότι θα δυσαρεστήσω πολλούς αναγνώστες της ανά χείρας, ισχυρίζομαι ότι σε αντίθεση με όσα διακηρύσσουν οι «αριστεροί», οι αντιδράσεις πολλών συνδικαλιστών, όχι μόνο δεν δείχνουν τη λύση και δεν συνιστούν αντίσταση, αλλά αποτελούν μέρος του προβλήματος. Ναι, οι συντεχνίες, η προάσπιση του ιδίου συμφέροντος σε βάρος του γενικού, η αναξιοκρατία και η διαφθορά δεν γεννήθηκαν από το αρρωστημένο μυαλό των νεοφιλελεύθερων. Αυτό όμως σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι πρέπει να καταργήσουμε τον συνδικαλισμό. Και οι απανωτές επιστρατεύσεις προς τα εκεί οδεύουν. Με την ίδια λογική, τι θα κάνουμε με τους εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας που ψήφισαν Χρυσή Αυγή; Θα τους αφαιρέσουμε το δικαίωμα ψήφου;

Τέλος, με ανησυχεί ο κλιμακούμενος ανταγωνισμός ανάμεσα στη Ν.Δ. και τον ΣΥΡΙΖΑ για το ποιος είναι ο πιο σκληρός κι ο πιο μάγκας. Αν όμως το «καλά, εγώ δε μασάω» που υποδηλώνει ο Αλέξης Τσίπρας μού προκαλεί χαμόγελο –πικρό, επειδή μου θυμίζει τον Ανδρέα Παπανδρέου–, ο τσαμπουκάς του Αντώνη Σαμαρά και των παλικαράδων του φέρνει στον νου τον έμφυτο αυταρχισμό της ελληνικής Δεξιάς που αναδύεται ξανά στην επιφάνεια. Γι’ αυτό παραθέτω τα λόγια του Νικόλα Σεβαστάκη που διάβασα στην «Αυγή»: το ζητούμενο σήμερα είναι ο Διαφωτισμός, δηλαδή η «αποφυγή της βαναυσότητας» –τι πιο βάναυσο από την επιστράτευση;- και το κάλεσμα να απαλλαγούμε «από τη μολυσματική λογική της εχθροπάθειας».

Δεν ξέρω πόσες κόκκινες γραμμές μπορεί να χαράξει η ΔΗΜΑΡ. Ας σκεφτούμε όμως σοβαρά μια απ’ αυτές να είναι και η κατάργηση της πολιτικής επιστράτευσης των απεργών.