ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

 

55η ΜΠΙΕΝΑΛΕ ΒΕΝΕΤΙΑΣ 91 ΙΟΥΝΙΟΥ- 24 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ)

 

 

^[1]Ο Στέφανος Τσιβόπουλος εκπροσωπεί την Ελλάδα και ήδη συγκεντρώνει το παγκόσμιο ενδιαφέρον

 

 

 

 

 

 

 

Στην εγκατάστασή του «History Zero» (Iστορία Μηδέν), που αποτελείται από τρεις ταινίες κι ένα αρχείο κειμένων και εικόνων, ο διεθνής Ελληνας εικαστικός προσεγγίζει τις σχέσεις μας με το χρήμα και προτείνει για το ξεπέρασμα της κρίσης νέους, δυναμικούς τρόπους συναλλαγών, που προωθούν την αλληλεγγύη, την αυτοοργάνωση και τη συνεργασία των κοινοτήτων. «Αντί να νομίζουμε πως όλα γκρεμίζονται, καλύτερα να χτίσουμε σχέσεις εμπιστοσύνης», λέει

 

 

Της Παρής Σπίνου

 

 

^[2]

 

 

 

 

 

 

 

 

^[3]

^[4]

 

 

 

 

 

 

Πυρετωδώς ετοιμάζεται ο Στέφανος Τσιβόπουλος για την 55η Μπιενάλε της Βενετίας, έχοντας ήδη στήσει στο εθνικό περίπτερο το επίκαιρο έργο του «History Zero» (Ιστορία Μηδέν). Πρόκειται για μια ταινία τριών επεισοδίων και ένα αρχείο κειμένων και εικόνων, που εξετάζουν την αξία του χρήματος και τον ρόλο του στη διαμόρφωση των ανθρώπινων σχέσεων.

 

Αναμφίβολα η ελληνική συμμετοχή βρίσκεται στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος λόγω της οικονομικής κρίσης. Ηδη οι εφημερίδες «Ιndependent» και «Corriere della Sera» αλλά και ιντερνετικά σάιτ εστιάζουν στον 40χρονο δημιουργό με αφιερώματα και φωτογραφίες, υπογραμμίζοντας την πολιτική χροιά του έργου του. Ο ίδιος έχει αναλάβει να οργανώσει την «επικοινωνία» του ελληνικού περιπτέρου –παρότι, όπως τονίζει, δεν είναι αυτή η δουλειά του- επιστρατεύοντας παραδοσιακά και σύγχρονα μέσα: από ένα διεθνές γραφείο Δημοσίων Σχέσεων, τις γκαλερί Kalfayan και Prometeo, που τον εκπροσωπούν στη χώρα μας και στην Ιταλία αντίστοιχα, μέχρι το facebook.

 

Aπογοητεύεται όταν σκέφτεται τα αιώνια κουσούρια των θεσμών. «Η επιλογή για την εθνική εκπροσώπηση πάντα καθυστερεί, οπότε απομένει ελάχιστος χρόνος για να γίνουν όλα με τον σωστό τρόπο. Κι επιπλέον δεν υπάρχει υποστήριξη, σαν να μην καταλαβαίνουν ότι το εθνικό περίπτερο είναι η “βιτρίνα” της χώρας μας». Δεν κάθεται, όμως, με σταυρωμένα χέρια. «Τον Σεπτέμβριο οργανώνω ημερίδα με θέμα “Σημειώσεις για μια εθνική εκπροσώπηση” και θα καλέσω θεσμικούς και καλλιτέχνες να συζητήσουμε πώς μπορούμε να την αναδιοργανώσουμε. Το αρχείο που θα γίνει μαζί με άλλες προτάσεις θα τα παραδώσω στο υπουργείο ΠΑΙΘΠΑ, και ελπίζω να τα αξιοποιήσει».

 

Ο Τσιβόπουλος που γεννήθηκε στην Πράγα, ενώ κινείται και εκθέτει συνεχώς ανάμεσα σε Ευρώπη και Αμερική, χαρακτηρίζει την κρίση πολυεπίπεδη: οικονομική, ταυτοτήτων, πολιτιστική. Βλέπει, δε, την κορύφωσή της ως μια ευκαιρία για αλλαγή. Η «Ιστορία Μηδέν» δεν συνεπάγεται το τέλος, αλλά γίνεται ένα σημείο εκκίνησης, ανάκαμψης και ανάπτυξης, όχι όμως με τους κατεστημένους τρόπους.

 

Με την αλληγορική ταινία του εστιάζει στις έννοιες της αξίας και της υπεραξίας μέσα από την καταγραφή των εμπειριών τριών πολύ διαφορετικών ατόμων: μιας ηλικιωμένης συλλέκτριας έργων τέχνης που πάσχει από άνοια, ενός μετανάστη που ζει μαζεύοντας στο καρότσι του παλιοσίδερα από τους δρόμους και ενός καλλιτέχνη που φωτογραφίζει την Αθήνα.

 

«Βλέπουμε πώς το χρήμα περνά από τα γρανάζια του εκφυλισμένου συστήματος του χρηματιστηρίου τέχνης και τι σημαίνει για έναν συλλέκτη να αγοράζει ένα ακριβό έργο τέχνης, που μετά αποκτά άλλη αξία. Ενας διαφορετικός “συλλέκτης”, ο μετανάστης, συγκεντρώνει μεταλλικά αντικείμενα που δεν έχουν αξία, παρά μόνο όταν τα πουλάει. Το ειρωνικό είναι ότι η πρώτη ύλη τους μπορεί να προέρχεται από την πατρίδα του που την εκμεταλλεύονται οι ξένοι, όπως την Αφρική».

 

«Είναι τρεις μετασχηματιστές, τρία γρανάζια ενός συστήματος χωρίς να το γνωρίζουν», συνεχίζει ο Τσιβόπουλος. O ίδιος ταυτίζεται περισσότερο με τον γερμανικής καταγωγής καλλιτέχνη τού φιλμ, ο οποίος έρχεται στην Αθήνα για να εκθέσει σε μια γκαλερί και περιηγείται στην Ελλάδα βγάζοντας φωτογραφίες με το i-pad του, προσπαθώντας να κατανοήσει την κρίση μέσω της εικόνας.

 

«Είναι ένας συλλέκτης εικόνων δίχως αξία, αφού δεν πληρώνει κανένα αντίτιμο, ενώ μπορεί να δημιουργήσει υπεραξία πουλώντας τες. Εν μέρει αυτοβιογραφικό αυτό το κομμάτι, θέτει το δίλημμα για τον ρόλο του καλλιτέχνη, τον ρόλο μου…».

 

Στο κέντρο της εγκατάστασης τοποθετεί αρχεία με κείμενα και εικόνες που παρουσιάζουν ιστορικά και σύγχρονα παραδείγματα από οργανωμένες κοινωνίες ή συστήματα που δεν βασίζονται στο κυρίαρχο νομισματικό ανταλλακτικό σύστημα. Προσεγγίζοντας τη σχέση μας με τα χρήματα ποιητικά και φιλοσοφικά, προτείνει δυναμικούς τρόπους αλληλεγγύης, συνεργασίας, αυτοοργάνωσης, συνευθύνης για την αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσης.

 

«Ακόμα και η τέχνη αποτελεί ένα τέτοιο παράδειγμα, καθώς τώρα ασχολούμαστε με τη δημιουργία με πιο ανιδιοτελή τρόπο, αφουγκραζόμαστε τι συμβαίνει γύρω μας, δεν στεκόμαστε μόνο στα του οίκου μας αλλά δημιουργούμε παράλληλες, εναλλακτικές πλατφόρμες», συνεχίζει. «Αντί να νομίζουμε πως όλα γκρεμίζονται, καλύτερα να αυτοοργανωθούμε σε κοινότητες που στηρίζονται σε ανταλλαγές προϊόντων και να χτίσουμε σχέσεις εμπιστοσύνης».

 

Αλλωστε ο κατάλογος της έκθεσης ξεκινάει με τα λόγια του Αριστοτέλη, ότι το νόμισμα είναι μια ανθρώπινη εφεύρεση, δηλαδή θεσπίζεται από τον νόμο του ανθρώπου. «Επομένως το νόμισμα βασίζεται σε μια συνθήκη, που αν δεν μας ικανοποιεί, αν δεν συμφωνούμε, μπορούμε να την αλλάξουμε. Δεν χρειάζεται να είμαστε προσκολλημένοι στη μονοκρατορία τού ευρώ, του δολαρίου, ακόμα και της δραχμής, μπορούμε να αλλάξουμε αντίληψη και να προσεγγίσουμε μια “νέα πίστη”, όλα αυτά που είναι κοντά μας, σε πιο φυσικές συνθήκες».

 

Εχοντας την εμπειρία να ζει εντός και εκτός Ελλάδας, ο Στέφανος Τσιβόπουλος πιστεύει τελικά ότι «ο Ελληνας είναι πάνω από την κρίση. Υπάρχει κρίση γιατί υπάρχει η προπαγάνδα της κρίσης από το πολιτικό σύστημα και τα media. Γίνεται για το σπάσιμο ενός τσαμπουκά και μιας κουλτούρας. Της δώσαμε μεγαλύτερη αξία απ' ό,τι έπρεπε και μόνο που τη διαπραγματευόμαστε. Η Ελλάδα ήταν πάντα σε κρίση πολέμων, πολιτικής, αξιών. Σήμερα ζούμε την κρίση τού τίποτα, γι’ αυτό και πρέπει να την απομυθοποιήσουμε».

 

Ελπίζει σε κάποια διάκριση στη Μπιενάλε; «Δεν με απασχολεί αυτή τη στιγμή, η αγωνία μου είναι για το έργο», απαντάει. «Επειδή η επιτροπή της Μπιενάλε λειτουργεί με κάποιες κατευθύνσεις και επειδή παίρνουν μέρος πολύ πιο καταξιωμένοι καλλιτέχνες, δεν έχω ψευδαισθήσεις. Για μένα επιτυχία είναι το “History Zero” να αποτελέσει πόλο έλξης, να έρθουν οι άνθρωποι να δουν, να κατανοήσουν, να σεβαστούν, να νιώσουν ανάταση».

 

Το θέμα της έκθεσής του, που επιμελείται η Συραγώ Τσιάρα, διευθύντρια του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, θα αποτελέσει αντικείμενο ημερίδας στο Πανεπιστήμιο Φιλοσοφίας της Βενετίας.

 

[email protected]