Ο Γιάννης Μπασκόζος, Α' αντιπρόεδρος του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου, μιλάει στην «Εφ.Συν.» για την ευθύνη των τρόπων παρέμβασης και αγώνα για τη διαφύλαξη της δημόσιας υγείας «ως καθολικού αιτήματος», όπως λέει, όχι μόνο για τη χώρα μας αλλά και για ολόκληρη την Ευρώπη.

Σήμερα προεδρεύει στη συνέλευση για την υγεία της Εναλλακτικής Συνόδου Ευρωπαϊκών Κινημάτων, Αlter Summit (Ποδηλατοδρόμιο ΟΑΚΑ 7-8 Ιουνίου), η οποία συμπίπτει με την πανελλαδική, πανυγειονομική απεργία που έχουν προκηρύξει τα συνδικαλιστικά σωματεία του χώρου -ΟΕΝΓΕ, ΠΟΕΔΗΝ, ΠΟΣΕΥΠΙΚΑ και στηρίζει ο ΠΙΣ- στην οποία οι εργαζόμενοι της υγείας ενώνουν τις δυνάμεις τους και κατεβαίνουν στους δρόμους και στις πλατείες της χώρας, καλώντας την κοινωνία να τους στηρίξει γιατί το θέμα μάς αφορά όλους.

«Η δημόσια υγειονομική περίθαλψη δέχεται επιθέσεις. Διεκδικούμε δικαιώματα υγείας για όλους»

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Στην Ντάνι Βέργου

- Στο Alter Summit συναντιέται ο ευρωπαϊκός σκεπτικισμός και η αντίσταση στις μνημονιακές πολιτικές και η αλληλεγγύη;

^[1]Ναι, συναντιούνται, ως όφειλαν, τα κινήματα αντίστασης στην υποβάθμιση και στην καταστροφή των δημόσιων δομών υγείας, τα κινήματα υπεράσπισης του δικαιώματος σε όλους για δωρεάν πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας με τα κινήματα αλληλεγγύης (κοινωνικά ιατρεία και φαρμακεία) καθώς και με το συνδικαλιστικό κίνημα των εργαζόμενων στην υγεία, προκειμένου να μην προχωρήσουν οι καταστροφικές μνημονιακές πολιτικές που έχουν επιβληθεί και εφαρμόζονται από την ελληνική κυβέρνηση αλλά και άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.

Η υποβάθμιση της δημόσιας υγείας και η κατάρρευση των δημόσιων δομών και των υπηρεσιών υγείας, οι εργασιακές σχέσεις στον χώρο της υγείας, η ανθρωπιστική κρίση από την εφαρμογή των μνημονιακών πολιτικών και της λιτότητας, η εμπορευματοποίηση των υπηρεσιών υγείας αλλά και οι αντιστάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο γενικά και μέσα από τη δημιουργία αλληλέγγυων δομών παροχής πρωτοβάθμιας φροντίδας είναι μερικά από τα θέματα που θα συζητηθούν στη συνέλευση για την υγεία. Η συνέλευση δίνει τη δυνατότητα να κατατεθούν προτάσεις για μια συνεχή επαφή, δικτύωση, κοινές δράσεις και τρόπους παρέμβασης και αγώνα για την υπεράσπιση της πανευρωπαϊκής δημόσιας υγείας.

- Ποιες είναι οι επιπτώσεις των μνημονίων στην υγεία;

Στην Ελλάδα, τα 3 τελευταία χρόνια, με επίκληση της ανάγκης αποπληρωμής του δημόσιου χρέους και λόγω της αδυναμίας διεθνούς δανεισμού, έχει επιβληθεί μια μνημονιακή περιοριστική πολιτική λιτότητας, την οποία εφαρμόζουν οι κυβερνήσεις υπό την εποπτεία της Ε.Ε., του ΔΝΤ και της ΕΚΤ.

Βασικός πυρήνας αυτών των πολιτικών είναι η λογική της «εσωτερικής υποτίμησης». Αυτό σημαίνει μεγάλες μειώσεις μισθών, εισοδημάτων και συντάξεων που συνδυάζονται με ελάττωση των δημόσιων κοινωνικών δαπανών, που έχουν σαν βασικό χαρακτηριστικό την καταστροφική ελάττωση των δημόσιων δαπανών για την υγεία. Την ίδια περίοδο, διεθνείς και εγχώριες μελέτες δείχνουν αύξηση της νοσηρότητας του πληθυσμού, λόγω υποβάθμισης των συνθηκών διαβίωσης, του άγχους της επικείμενης ή υπαρκτής ανεργίας και της έλλειψης δομών πρόληψης.

Παρουσιάζεται λοιπόν ένα εκρηκτικό μείγμα έμμεσης απόσυρσης του κράτους από την υγειονομική κάλυψη των πολιτών, την ώρα που η ζήτηση δημόσιων υπηρεσιών υγείας αυξάνεται κατακόρυφα. Η δημόσια δαπάνη υγείας το 2009 ήταν 14 δισ. ευρώ και το 2012 9,5 δισ. ευρώ (-32,1%). Αντίστοιχα, η ιδιωτική δαπάνη υγείας το 2009 ήταν 14 δισ. ευρώ και το 2012 9,5 δισ. ευρώ (-52,9%). Συνολικά οι δαπάνες υγείας μειώθηκαν 40% σε αυτή την τετραετία.

Στην Ελλάδα είναι πολύ υψηλό το ποσοστό ιδιωτικών δαπανών για την υγεία. Η φτωχοποίηση του πληθυσμού με τη συνύπαρξη αυξανόμενης ανεπάρκειας του δημόσιου συστήματος και οικονομική αδυναμία καταφυγής σε ιδιωτικές υπηρεσίες δημιουργεί ένα εκρηκτικό μείγμα κινδύνων για τη δημόσια υγεία και την υγεία των ανθρώπων.

Σοβαρότατο πρόβλημα που φτάνει στα όρια της ανθρωπιστικής κρίσης αποτελεί η έλλειψη κοινωνικής ασφάλισης υγείας για το περίπου 1/3 του πληθυσμού λόγω του μεγάλου ποσοστού ανεργίας, της αδυναμίας των αυτοαπασχολούμενων επαγγελματιών να αποδώσουν ασφαλιστικές εισφορές και του μεγάλου αριθμού προσφύγων και οικονομικών μεταναστών από τρίτες χώρες.

- Ποια τα κύρια χαρακτηριστικά της κρίσης στον τομέα της περίθαλψης;

Ο κίνδυνος κατάρρευσης της λειτουργίας των δημόσιων νοσοκομείων και των δομών του ΕΟΠΥΥ και ο κίνδυνος πλήρους κατάρρευσης λόγω υποχρηματοδότησης των δομών ψυχικής υγείας και αποασυλοποίησης. Η δυσκολία πρόσβασης στη φαρμακευτική αγωγή, λόγω αύξησης της συμμετοχής των ασθενών στο κόστος και των φαινομένων έλλειψης φαρμάκων που οφείλονται στην αδυναμία αποπληρωμής φαρμακείων και φαρμακευτικών εταιρειών από το Δημόσιο. Η κατάρρευση του συστήματος των προμηθειών στα νοσοκομεία, με φαινόμενα ελλείψεων σε βασικά υλικά και αναλώσιμα.

Η ανεπαρκής εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού. Η αδυναμία ελεύθερης δωρεάν πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας ανασφάλιστων ατόμων. Τα αυξανόμενα φαινόμενα «εργασιακής εξάντλησης» των υγειονομικών λόγω άσχημων συνθηκών δουλειάς και εργασιακής και μισθολογικής υποβάθμισης. Η ουσιαστική απαγόρευση προσλήψεων στο σύστημα υγείας επιτείνει την εξάντληση του υπάρχοντος προσωπικού.

-Η κοινωνία πώς απαντά;

Σαν αντίδραση στην ανθρωπιστική κρίση που προκύπτει από την κατάρρευση του συστήματος υγείας αναπτύσσονται κινήσεις αλληλεγγύης αλλά και στήριξης των δημόσιων και κοινωνικοασφαλιστικών δομών. Τα συνδικάτα των νοσοκομειακών γιατρών καλούν τους γιατρούς να αγνοούν τις εντολές και να περιθάλπουν ανασφάλιστους και μετανάστες. Δημιουργείται πλέγμα κοινωνικών ιατρείων και φαρμακείων σε συνεργασία με τοπικούς φορείς και δημοτικές αρχές, που βασίζονται στην εθελοντική προσφορά υγειονομικών. Γίνονται προσπάθειες και αναπτύσσονται πρωτοβουλίες για κέντρα δωρεάν εμβολιασμών για ανασφάλιστους και άπορους. Πρόσφατα οι ιατρικοί σύλλογοι κλήθηκαν από το υπουργείο Υγείας να οργανώσουν δίκτυα εθελοντών γιατρών για κάλυψη των αναγκών των μαθητών σε προληπτική ιατρική εξέταση. Η κίνηση αυτή αντιμετωπίζεται με μεγάλο σκεπτικισμό. Οι ιατρικοί σύλλογοι δηλώνουν πως η ευθύνη της πολιτείας είναι να οργανώνει και να χρηματοδοτεί οργανωμένο δημόσιο σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και όχι να οργανώνει τον εθελοντισμό των γιατρών.

Η κρίση στο σύστημα υγείας και η συνακόλουθη ανθρωπιστική κρίση που οφείλεται στις επιλογές του Μνημονίου έχει και εξαιρετικά δυσάρεστες παρενέργειες. Αναπτύσσονται και επεκτείνονται επικίνδυνες ρατσιστικές και ξενοφοβικές αντιλήψεις που φτάνουν στο σημείο να οργανώνουν εθελοντικές αιμοδοσίες «μόνο για Ελληνες», στις οποίες πρωτοστατούν μέλη της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής.

Επίσης παρατηρούνται προσπάθειες εκμετάλλευσης των δομών αλληλεγγύης για αποκόμιση προσωπικής προβολής δημόσιων παραγόντων. Οι πρωτοβουλίες αλληλεγγύης κάποιες φορές αντιμετωπίζονται αρνητικά από φορείς που αντιλαμβάνονται στενά συντεχνιακά τα συμφέροντα των αυτοαπασχολούμενων γιατρών και ανησυχούν από τη δωρεάν παροχή ιατρικών υπηρεσιών σε συμπολίτες μας που έχουν απόλυτη ανάγκη.

-Τι μπορούμε να κάνουμε σε ελληνικό και ευρωπαϊκό όμως επίπεδο για να αντιστραφεί η οικτρή πραγματικότητα της υγείας;

Είναι ασφαλώς φανερό πως η κατάσταση αυτή, αν δεν αντιστραφεί, θα έχει πολύ αρνητικό αντίκτυπο στη διαμόρφωση κοινής ευρωπαϊκής συνείδησης. Δεν είναι δυνατόν να διαμορφωθεί η έννοια της ταυτότητας του Ευρωπαίου πολίτη, όταν οι πολίτες μιας χώρας του στενού πυρήνα της Ε.Ε. βλέπουν να αυξάνεται η απόσταση ανάμεσα στο βιοτικό επίπεδο και τις κοινωνικές παροχές των ευρωπαϊκών λαών. Κινήσεις αλληλεγγύης σε ευρωπαϊκό επίπεδο στον τομέα της υγείας είναι αναγκαίες και προβλέπονται και από τις ευρωπαϊκές συνθήκες. Το βασικό όμως είναι να σταματήσει η καταστροφή του δημόσιου συστήματος υγείας στην Ελλάδα από τη δογματική εφαρμογή των μνημονιακών δεσμεύσεων.

Η ηγεσία της Ε.Ε. πρέπει να αποφασίσει αν επιθυμεί και επιδιώκει τη σύγκλιση των λαών της Ευρώπης με διατήρηση του οράματος για «κοινωνικό κεκτημένο» ευημερίας για όλους, ή αν θα καταστρέψει το «ευρωπαϊκό όνειρο» με τιμωρητικές πολιτικές λογιστικού τύπου, που και άδικες είναι και αναποτελεσματικές. Σε τελευταία ανάλυση, όμως, ο αγώνας των εργαζομένων στην Ελλάδα είναι αυτός που μπορεί να ανατρέψει τις μνημονιακές πολιτικές λιτότητας σε Ελλάδα και Ευρώπη, και να επιβάλει μια άλλη πορεία της χώρας, με προτεραιότητα στις κοινωνικές ανάγκες, δίκαιη αναδιανομή του πλούτου και παραγωγική και κοινωνική ανασυγκρότηση.