→Η διαδρομή του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου από το 1991 μέχρι σήμερα

Του Φώτη Παπούλια

Πόσο διαρκούν είκοσι χρόνια; «Μια ζωή, τα ωραιότερα χρόνια μας, με εντάσεις, απογοητεύσεις, με μικρές και μεγάλες νίκες» απαντούν μέλη και στελέχη του Συνασπισμού, τα οποία χθες στην Κεντρική Επιτροπή έκλεισαν το κεφάλαιο Συνασπισμός και ανοίγουν πανιά για τον νέο ΣΥΡΙΖΑ, τη μεγάλη δημοκρατική παράταξη της Αριστεράς.

Η πρώτη Κεντρική Επιτροπή του κόμματος είχε συνεδριάσει το 1991, αμέσως μετά τη διάσπαση του ενιαίου Συνασπισμού, σε κεντρικό ξενοδοχείο και είχε εκλέξει τη Μαρία Δαμανάκη πρόεδρο του νεοσύστατου κόμματος. Σε μια περίοδο θεμελιωδών ανακατατάξεων στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού, ο «Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου» δεν κατορθώνει να μπει στη Βουλή στις εκλογές του 1993. Το ίδιο βράδυ παραιτήθηκε η πρόεδρός του, αφήνοντας ακέφαλο το κόμμα στην πιο δύσκολη στιγμή του. Οσοι θυμούνται εκείνη την περίοδο επιμένουν ότι «η πεντάδα που κράτησε όρθιο το κόμμα ήταν Ν. Κωνσταντόπουλος, Γ. Δραγασάκης, Μ. Παπαγιαννάκης, Γρ. Γιάνναρος, Φ. Κουβέλης».

Στο συνέδριο (Δεκέμβριος του 1993) εκλέγεται πρόεδρος ο Ν. Κωνσταντόπουλος, εκλογή που επιτεύχθηκε σε δύο γύρους, έχοντας απέναντί του στον πρώτο γύρο τους Μ. Παπαγιαννάκη, Αλ. Αλαβάνο, Φ. Κουβέλη και επικρατώντας στον δεύτερο του Αλ. Αλαβάνου. Ηταν ο πρώτος εκλεγμένος πρόεδρος, και έτσι ξεκινάει μια ανοδική πορεία. Στις ευρωεκλογές του 1994 ο Συνασπισμός συγκεντρώνει 6,26% (το μεγαλύτερο ποσοστό στην ιστορία του) και στις εκλογές του 1996 συγκεντρώνει το 5,2% και εκλέγει δέκα βουλευτές.

Το νέο κόμμα ήταν «απρόβλεπτο, αποδείχθηκε όμως ότι παρά τις επιθέσεις που δεχόταν άντεξε, αμφισβήτησε τον δικομματισμό και κατάφερε να διατηρήσει την πολιτική του αυτονομία απέναντι στο ΠΑΣΟΚ, ενώ μίλησε για πρώτη φορά πρόεδρος κόμματος, ο Νίκος Κωνσταντόπουλος, για τη διαπλοκή και τη διαφθορά, τον ρόλο των ΜΜΕ και την ανάγκη αναδιάρθρωσης του πολιτικού συστήματος» λένε στελέχη εκείνης της εποχής.

Ομως τρία χρόνια αργότερα οι παθογένειες της Αριστεράς έκαναν την εμφάνισή τους. Εσωτερικές έριδες, μάχες για τον προσανατολισμό του κόμματος, προσωπικές κόντρες για οφίτσια, συντροφικά μαχαιρώματα, έδιναν τροφή στα ρεπορτάζ εκείνης της εποχής. Είναι σίγουρο ότι ο ιστορικός του εγγύς μέλλοντος θα βρει αρκετό υλικό για μελέτη της εγχώριας ανανεωτικής Αριστεράς.

Αποτέλεσμα, στις εκλογές του 2000 το κόμμα να μπει με «την ψυχή στο στόμα» στη Βουλή (3,20%), και αμέσως μετά να βιώσει την πρώτη κρίση του με την αποχώρηση του Ν. Μπίστη και ομάδας στελεχών που δημιούργησαν τη βραχύβια κίνηση ΑΕΚΑ. Το γεγονός ότι η κίνηση αυτοδιαλύθηκε και προσχώρησε στο ΠΑΣΟΚ φαίνεται να δικαιώνει όσους έλεγαν τότε ότι «ο Νίκος έβαλε πλώρη για να γίνει υπουργός, η φιλοδοξία του είναι άμετρη». Δικαιώθηκαν με την υφυπουργοποίηση του Ν. Μπίστη στην τότε κυβέρνηση Σημίτη…

Καταγγέλλοντας «αριστερή στροφή του κόμματος», η Μαρία Δαμανάκη αποχώρησε το 2003, για να βρει πολιτική στέγη στο ΠΑΣΟΚ και σήμερα να είναι επίτροπος… Αλιείας.

Στο κλίμα αυτό, το 3,30% που συγκέντρωσε ο Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς στις εκλογές του 2004 (συνεργάστηκαν οι ΑΚΟΑ, ΚΕΔΑ, ΔΕΑ, Ενεργοί Πολίτες, με τη «διακριτική» υποστήριξη της ΚΟΕ που δεν συμμετείχε στον φορέα) ήταν κυριολεκτικά ποσοστό ζωής για το κόμμα, αφού και στις ευρωεκλογές του ίδιου χρόνου «έγραψε» 4,16%, έχοντας απέναντί του το εκ της σαρκός του ψηφοδέλτιο «Γυναίκες για μια άλλη Ευρώπη».

Η παραίτηση του Ν. Κωνσταντόπουλου από την προεδρία οδήγησε το κόμμα στο 4ο συνέδριό του (Δεκέμβριος 2004), εκεί όπου έλαμψε το άστρο του Αλ. Αλαβάνου. Εχοντας απέναντί του τούς Μ. Παπαγιαννάκη και Χρ. Παπαδόπουλο υπερίσχυσε με ποσοστό περίπου 60%, ξεκινώντας μια περίοδο που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «άνοιξη» του Συνασπισμού. Το 5,04% των εκλογών του 2007, η κάθοδος του Αλ. Τσίπρα στον πρώτο δήμο της χώρας το 2006 με ποσοστό περίπου 11% έδειχναν ότι κάτι άλλαζε στον χώρο. Η πληθωρική παρουσία του Αλ. Αλαβάνου, η συνεχής δημοσκοπική άνοδος άλλαζε το τοπίο στην Αριστερά. Ομως η κίνηση του «εκρηκτικού Αλέκου» να χρίσει διάδοχό του στο κόμμα τον Αλ. Τσίπρα άνοιξε νέο κύκλο εσωστρέφειας. Στο 5ο συνέδριο (7-10 Φεβρουαρίου 2008) ο σημερινός πρόεδρος συγκέντρωσε το 70% απέναντι στον Φ. Κουβέλη, όμως το εκλογικό αποτέλεσμα (4,60% στις εκλογές του 2009) πυροδότησε νέο κύκλο εντάσεων και διασπάσεων με την αποχώρηση της περί τον Φ. Κουβέλη ομάδας και τη δημιουργία της συγκυβερνώσας ΔΗΜΑΡ.

Η αποχώρηση του Αλ. Αλαβάνου, οι κόντρες με τις συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ, η πάλη του Αλ. Τσίπρα για να κρατήσει ζωντανό το εγχείρημα πέρασε από σαράντα κύματα, και οι εκλογές του 2009 «έγραψαν» 4,6%. Σήμερα η αξιωματική αντιπολίτευση, έχοντας κάνει το άλμα να φτάσει στο 16,78% τον Μάιο του 2012 και στο 26,89% τον Ιούνιο, ετοιμάζεται να κυβερνήσει, η ιστορία θα γραφεί και θα ξαναγραφεί, όμως μένει να αποδειχθεί αν έχουν τελικά ξεπεραστεί οι παιδικές ασθένειες. Γιατί η κοινωνία είναι σίγουρο ότι δεν είναι συνεχώς εκλογικά απλόχερη αν επαναλαμβάνονται ιστορικά λάθη…