ΤΟΥΡΚΙΑ Στις εξι ομιλίες που έκανε την κυριακή ο Ερντογάν πόλωσε την κατάσταση, προκαλώντας συγκρούσεις σε Άγκυρα και Κωνσταντινούπολη 

Της Ελλης Πάνου

^[1]

^[2]

Οποιοι περίμεναν εκτόνωση με την άφιξη του Ταγίπ Ερντογάν από το εξωτερικό διαψεύστηκαν οικτρά. Υστερα από δέκα ημέρες μαζικών διαδηλώσεων και βίαιων επεισοδίων, η ένταση στην Τουρκία κλιμακώνεται με την επιστροφή του Τούρκου πρωθυπουργού στην πρωτεύουσα.

Συγκρούσεις έγιναν χθες και στην Αγκυρα -σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από το σημείο που ο πρωθυπουργός μιλούσε στους οπαδούς του-, συγκρούσεις έγιναν και στις γειτονιές της Κωνσταντινούπολης και κυρίως στην εργατική συνοικία Γκαζί των αλεβιτών (θέατρο αιματηρών τετραήμερων ταραχών το 1995, με 23 νεκρούς), όπου κάθε βράδυ, σύμφωνα με την εφημερίδα «Radikal», πάνω από 15.000 εκδηλώνουν την οργή τους κατά του Ερντογάν, σε συμπαράσταση των συγκεντρωμένων της Ταξίμ.

Τα… σενάρια του Ερντογάν

Εξι ομιλίες έδωσε την Κυριακή ο Ερντογάν. Και με τις έξι πόλωσε κι άλλο το κλίμα. Κατηγόρησε τους διαδηλωτές ότι επιτίθενται σε γυναίκες με μαντίλες, ότι βεβηλώνουν τα τεμένη, ότι δεν είναι αυτοί που εκπροσωπούν την αληθινή Τουρκία, αλλά αντίθετα σπέρνουν τη διχόνοια στον λαό. Υποστήριξε ότι οι διαμαρτυρίες είναι υποκινούμενες από πολιτικούς, που κρύβονται πίσω από τους διαδηλωτές, και απείλησε τους «ντόπιους και ξένους κερδοσκόπους» που γίνονται πλούσιοι «με τον ιδρώτα του λαού». «Εσείς που προσπαθείτε να βουλιάξετε το χρηματιστήριο, θα καταρρεύσετε… Εάν σας πιάσουμε να κερδοσκοπείτε, θα σας στραγγαλίσουμε. Οποιοι κι αν είστε, θα σας στραγγαλίσουμε», προειδοποίησε, παροτρύνοντας τους Τούρκους να τοποθετήσουν τα χρήματά τους σε κρατικές και όχι ιδιωτικές τράπεζες.

Οι δηλώσεις αυτές -και όχι η κερδοσκοπία- πάντως έριξαν χθες κι άλλο τον δείκτη στην Κωνσταντινούπολη κι αποδυνάμωσαν τη λίρα έναντι του δολαρίου, αυξάνοντας παράλληλα το κόστος δανεισμού της χώρας. Ο Ερντογάν δεν αποσαφήνισε ποιους εννοεί όταν μιλάει για κερδοσκόπους, ωστόσο ο φιλοκυβερνητικός Τύπος έδειξε να έχει σαφή εικόνα. Σύμφωνα με άρθρα της εφημερίδας «Sabah» -που ανήκει στον επιχειρηματικό όμιλο Calik, με διευθύνοντα σύμβουλο τον γαμπρό του πρωθυπουργού- το λόμπι των κερδοσκόπων είναι μια συμμαχία από Εβραίους επενδυτές που σχετίζονται και με τη μυστικιστική καθολική οργάνωση Opus Dei αλλά και με τους ορκισμένους εχθρούς του Βατικανού, τους Illuminati (Πεφωτισμένοι). «Δηλαδή», σχολιάζει ειρωνικά ο Εμρέ Ντελιβελί στην εφημερίδα «Hurriyet», «φαίνεται ότι οι δύο φανατικοί αντίπαλοι έβαλαν κατά μέρος τις διαφορές τους, με στόχο να καταστρέψουν την Τουρκία»!

Τέτοιου είδους «θρησκευτικές συμμαχίες» μπορεί να φαίνονται φυσιολογικές στους οπαδούς αυτής της θεωρίας, που είναι συνηθισμένοι στις ζεστές, ευχάριστες σχέσεις με την κυβέρνηση και τους πολιτικούς και θεωρούν δεδομένο ότι όσοι έχουν επενδύσει στην Τουρκία μπορούν εύκολα να συντονίσουν τις αντιδράσεις τους. Ισως να οργανώνονται μέσω του Twitter! Δεν είναι να απορεί κανείς που ο πρωθυπουργός αποκαλεί την πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης: «απειλή».

Παρότι ο εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόμματος απέκλεισε κατηγορηματικά την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες, όλα αυτά «μυρίζουν» εκλογές, εκτιμούν Τούρκοι αναλυτές, επισημαίνοντας ότι από την ώρα που πάτησε το πόδι του ο Ερντογάν στην Τουρκία μίλησε με όλες τις ομάδες «πιστών» οπαδών του, που συνάντησε «κατά σύμπτωση» στον δρόμο του. Πόσο τυχαίες ήταν αυτές οι… αυθόρμητες συγκεντρώσεις των φανατικών υποστηρικτών του Ερντογάν αποκαλύφθηκε από email που στάλθηκε κατά λάθος σε καθηγητή Πανεπιστημίου, αλλά προοριζόταν για τους υπαλλήλους του Μεγάλου Δήμου της Αγκυρας.

Ολοι, λοιπόν, οι εργαζόμενοι -έγραφε το μήνυμα- έπρεπε να βρίσκονται στο αεροδρόμιο για την «αυθόρμητη» υποδοχή. Οσοι είχαν ρεπό χθες, θα ανταμείβονταν με υπερωρίες. Οσοι δούλευαν, θα έπαιρναν δικαιολογημένη άδεια. Για όσους δεν είχαν αυτοκίνητο, θα υπήρχαν διαθέσιμα λεωφορεία. Οσοι είχαν δικό τους μέσο μεταφοράς, θα έπαιρναν αποζημίωση 100 λιρών για τη βενζίνη και, προφανώς, για τον κόπο τους!

Σε κάθε περίπτωση, πιθανώς με τις ίδιες μεθόδους και μετά την προσωπική προτροπή του Ερντογάν, ο φιλοκυβερνητικός κόσμος ετοιμάζεται να κινητοποιηθεί πάλι το ερχόμενο Σαββατοκύριακο, απέναντι στην «άλλη μισή Τουρκία», που αρνείται πεισματικά να εγκαταλείψει τις πλατείες και τους δρόμους. «Πετύχαμε μόνοι μας σε πέντε ημέρες κάτι που η αντιπολίτευση δεν θα μπορούσε να πετύχει για χρόνια: ενώσαμε διαφορετικές κοινωνικές ομάδες και οργανώσεις, που κάτω από άλλες συνθήκες δεν θα είχαν συνεργαστεί», παραδέχτηκε ο υπουργός Παιδείας Ναμπί Αβτσί, αποκαλύπτοντας τη βαθιά ανησυχία της κυβέρνησης για τις πιθανές επιπτώσεις από τις συνεχιζόμενες κινητοποιήσεις.

Σχόλια στον Τύπο

«Η αντίσταση νέων ανθρώπων σε ένα μικρό πάρκο αποκάλυψε ότι οι υπολογισμοί που κάνουν οι πολιτικοί από τα γραφεία τους είναι εκτός πραγματικότητας… Εάν οι πλατείες δεν κάνουν πίσω και η πόλωση κορυφωθεί, τότε ο Ερντογάν μπορεί υποχρεωθεί να αλλάξει σχέδια για τις εκλογές του 2014» σχολιάζει ο Γκιοκσέλ Μποζκούρτ στη «Hurriyet», την ώρα που το υπουργικό συμβούλιο κλεισμένο επί 6,5 ώρες με τον πρωθυπουργό προσπαθούσε να χαράξει στρατηγική.

Στο εξής οι «παράνομες συγκεντρώσεις» δεν θα επιτρέπονται στην Τουρκία, είπε μετά τη λήξη της συνεδρίασης ο αντιπρόεδρος Μπουλέντ Αρίντς διευκρινίζοντας, ωστόσο, ότι οι διαδηλώσεις υπέρ της κυβέρνησης το Σαββατοκύριακο είναι νόμιμες. Κι ανακοίνωσε ότι ο Ταγίπ Ερντογάν συμφώνησε να συναντηθεί αύριο με αντιπροσωπεία διαδηλωτών από το πάρκο Γκεζί, χωρίς να προσδιορίσει ποιες ομάδες διαδηλωτών θα συμμετέχουν σε αυτές τις συνομιλίες. Το κλίμα, πάντως, δεν προβλέπεται να το βελτιώσει η επικύρωση χθες από τον πρόεδρο Γκιουλ των μέτρων για τους περιορισμούς στη χρήση αλκοόλ.