ΤΟΥΡΚΙΑ Με το χρηματιστήριο σε ελεύθερη πτώση, τη ρευστοποίηση μετοχών και ομολόγων, το φευγιό ξένων κεφαλαίων και την απόσυρση καταθέσεων από τις τράπεζες, οι διαδηλώσεις δεν είναι το μόνο πρόβλημα του Ερντογάν

Της Μαργαρίτας Βεργολιά

^[1]Μετοχές και ομόλογα βρέθηκαν σε νέο κλοιό ρευστοποιήσεων. Οι φήμες οργίασαν και πάλι για εκροές ξένων κεφαλαίων και μαζικές αποσύρσεις καταθέσεων από τράπεζες, κυρίως στο πλαίσιο ενός άτυπου μποϊκοτάζ – όπως λέγεται ότι συνέβη με την Garanti Banksi, τρίτη μεγαλύτερη στη χώρα και ιδιοκτησίας του ίδιου ομίλου που ελέγχει το «αυτολογοκριμένο» δίκτυο NTV. Το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης έκλεισε και χθες με απώλειες, έχοντας χάσει συνολικά περίπου 20% τις τελευταίες τρεις εβδομάδες! Το κόστος δανεισμού εκτινάχθηκε σε υψηλό 10μήνου. Και η τουρκική λίρα διολίσθησε προς στιγμήν στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Δεκέμβριο 2011 έναντι του δολαρίου, αναγκάζοντας την Κεντρική Τράπεζα να παρέμβει.

Για πρώτη φορά από τον Ιανουάριο του 2012, πούλησε χθες 250 εκατ. δολάρια σε δημοπρασίες στην αγορά συναλλάγματος για τη σταθεροποίηση του εθνικού νομίσματος, επικαλούμενη την «υπερβολική μεταβλητότητα (…) λόγω των διεθνών και εγχώριων εξελίξεων στη διάρκεια του τελευταίου μήνα». Κι εκμεταλλευόμενη τα περιθώρια κινήσεων που της δίνει η πρόσφατη αύξηση των αποθεματικών της, η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει τις διορθωτικές παρεμβάσεις της για όσο διάστημα κρίνει αναγκαίο…

Ηταν μία έμμεση παραδοχή ότι, ενόσω το κλίμα διχασμού κι αστάθειας παγιώνεται στη χώρα, οι αρνητικές συνέπειες γίνονται ολοένα και πιο ορατές στο οικονομικό θαύμα της τελευταίας δεκαετίας στην Τουρκία, την «κορωνίδα», δηλαδή, της 11ετούς παραμονής του Ταγίπ Ερντογάν στην εξουσία. Εμφανώς θορυβημένος -κι επιμελώς αποσιωπώντας τα διαρθρωτικά προβλήματα που κινδυνεύουν να καταστήσουν την εθνική οικονομία σε έναν αναδυόμενο μεν γίγαντα, με πήλινα όμως «πόδια»- ο Τούρκος πρωθυπουργός διεύρυνε το «κυνήγι μαγισσών», κατονομάζοντας τρις ως υποκινητή των ταραχών και το «λόμπι των επιτοκίων». Το ίδιο, δηλαδή, που μέχρι και σήμερα τροφοδοτεί την τουρκική οικονομία με «ζεστό χρήμα»…

Μετά τον οίκο αξιολόγησης Fitch, ο Moody’s χτύπησε και αυτός χθες «καμπανάκι» για τον κίνδυνο που εγκυμονεί η παρατεταμένη αστάθεια στο ήδη υψηλό έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (αγγίζει πια το 7%). Το βαρύ κλίμα δεν ανέστρεψαν τα χθεσινά θετικά μηνύματα για 3% αύξηση του ΑΕΠ στο α' τρίμηνο του 2013 (μέσα στο ίδιο διάστημα, άλλωστε, ο βραχυπρόθεσμος εξωτερικός δανεισμός αυξήθηκε κατά 70%).

«Δεν ήταν παρά μία ευχάριστη έκπληξη», σχολιάζει ο Τίμοθι Ας, ειδικός αναλυτής σε θέματα αναδυόμενων οικονομιών στην Standard Bank. «Θεωρώ ότι η πολιτική αστάθεια και η αδυναμία της λίρας στην αγορά συναλλάγματος θα ροκανίσουν την ανάπτυξη στο υπόλοιπο του έτους». Ηδη, η τουριστική βιομηχανία -από τις βασικές πηγές κρατικών εσόδων- μετρά πληγές μετά τις αλλεπάλληλες ακυρώσεις κρατήσεων από το εξωτερικό, ένεκα της συνεχιζόμενης αναταραχής στη χώρα. Ο τζίρος πολλών καταστημάτων, κυρίως στην περίμετρο των επεισοδίων, παρουσιάζει μέσα στις τελευταίες δύο εβδομάδες κάθετη πτώση.

Πατώντας τον «κάλο» της Αγκυρας, μη κυβερνητικές και άλλες οργανώσεις της Τουρκίας απηύθυναν έκκληση, με ανοιχτή επιστολή προς τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή (IOC), να ακυρωθεί η υποψηφιότητα της Κωνσταντινούπολης για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2020. Οτιδήποτε άλλο «θα ήταν όνειδος για τα ολυμπιακά ιδεώδη», αναφέρουν, απειλώντας έτσι να χαλάσουν το… προολυμπιακό «πάρτι» της κατασκευαστικής υπεδραστηριότητας της κυβέρνησης Ερντογάν, ενώ η αγορά πλέον βοά για τον κίνδυνο να σκάσει κι εδώ η «φούσκα» ακινήτων.

«Η Τουρκία χρειάζεται ένα νέο επιχειρηματικό μοντέλο», παρατηρεί σε ανάλυσή του το οικονομικό πρακτορείο Bloomberg. «Διαφορετικά, δεν θα γλιτώσει από την “παγίδα του μεσαίου εισοδήματος”, που καθηλώνει πολλές αναδυόμενες οικονομίες, όταν φτάνουν τον στόχο των 10.000 δολαρίων στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ (…) Μεσοπρόθεσμα, η κατάσταση της οικονομίας θα εξαρτηθεί περισσότερο από την επιτυχία της μεσαίας τάξης της γενιάς του Twitter που συνωστίζεται στην πλατεία Ταξίμ, παρά από την έκρηξη στον κατασκευαστικό τομέα που πυροδότησε τις διαμαρτυρίες».

«Ο Τούρκος πρωθυπουργός πρέπει να κατανοήσει ότι σε αυτές τις διαδηλώσεις δεν έχει να αντιμετωπίσει τους στρατηγούς, πολλούς από τους οποίους έχει φυλακίσει», καταλήγει. «Δεν είναι “τρομοκράτες”, “βάνδαλοι” ή “αλήτες”. Είναι η τουρκική νέα γενιά. Και την έχει ανάγκη».