TΟΥΡΚΙΑ Μετά από ένα όργιο καταστολής, το χειρότερο τις τελευταίες 16 μέρες, ο Ερντογάν πρότεινε σε δήθεν αντιπροσωπεία των διαδηλωτών τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος στην Κωνσταντινούπολη για την τύχη του πάρκου

Της Ελλης Πάνου

^[1]

Με βροχή και «ηρεμία» ξεκίνησε χθες η ημέρα στην πλατεία Ταξίμ, όπου οι ειδικές δυνάμεις ξεκουράστηκαν κι έπαιξαν μπάλα, μετά το όργιο καταστολής στο οποίο επιδόθηκαν μέχρι τα ξημερώματα. Ηταν από τις χειρότερες συγκρούσεις των τελευταίων 16 ημερών. Η αστυνομία έπνιξε στα δακρυγόνα χιλιάδες ανθρώπους που είχαν κατακλύσει από το απόγευμα την πλατεία, μεταξύ αυτών εργαζόμενους που μόλις είχαν τελειώσει τη δουλειά τους και γονείς με μικρά παιδιά.

«Ο αριθμός του κόσμου αυξανόταν ώρα με την ώρα» αφηγείται στην Guardian ο δημοσιογράφος Ταν Μοργκιούλ, περιγράφοντας τα δραματικά επεισόδια τις προηγούμενης νύχτας. «Οι συνομιλίες των διαδηλωτών με τους αστυνομικούς ήταν σε πολύ καλό κλίμα…

Κουβέντα με τα ΜΑΤ

Οι διαδηλωτές προσπαθούσαν να τους εξηγήσουν γιατί μένουν στην πλατεία και οι αστυνομικοί έλεγαν ότι απλώς ακολουθούν εντολές. Μερικοί είπαν: Σας καταλαβαίνουμε, αλλά πετάτε πέτρες. Οι διαδηλωτές τούς απάντησαν ότι δεν ήταν αυτοί που επιτίθενται. Και χωρίς καμία προειδοποίηση έπεσε το πρώτο δακρυγόνο. Προσπάθησα να πείσω τον κόσμο να μην τρέξει γιατί ήταν επικίνδυνο με τόσο κόσμο, ανάμεσα σε μητέρες και παιδιά. Εγώ είχα μάσκα, αλλά δεν μπορούσα να τη βάλω γιατί προσπαθούσα να ηρεμήσω τους γύρω μου. Αλλά μέσα σε πέντε λεπτά… δεν ξέρω τι έγινε, η κατάσταση ήταν τραγική. Δεν μπορούσα να δω τίποτα μπροστά μου και ο κόσμος ούρλιαζε. Προσπάθησα να αναπνεύσω και έβαλα τη μάσκα στο πρόσωπό μου. Ηταν τραγικά. Επί πέντε λεπτά δεν μπορούσα να φορέσω τη μάσκα. Τα ουρλιαχτά του κόσμου… Ο κόσμος ούρλιαζε, υπήρχαν παιδιά που έτρεχαν χαμένα μόνα τους, χωρίς τους γονείς τους. Ηταν όλοι πανικόβλητοι. Τρέξαμε προς τη λεωφόρο Ιστικλάλ, άλλοι έφυγαν προς άλλη κατεύθυνση. Υπήρχαν πολλοί τραυματίες, ο κόσμος τούς μετέφερε στα χέρια. Ηρθαν και πολλά ασθενοφόρα. Με τα μάτια μου είδα τέσσερις τραυματίες, δύο με τραύματα στο κεφάλι, δύο από πλαστικές σφαίρες».

Το πλήθος σκόρπισε στα γύρω στενά μέσα σε ένα σύννεφο χημικών, με την αστυνομία στο κατόπι του κι αυτοί που επέστρεψαν λίγο αργότερα ήταν ο «σκληρός πυρήνας» των διαδηλωτών. Οι δυνάμεις ασφαλείας έκαναν δεύτερη έφοδο, με νέα βροχή δακρυγόνων και αντλίες νερού, πιστοί στις διαταγές του κυβερνήτη της Κωνσταντινούπολης, Χουσεΐν Μουτλού, να «συνεχιστούν αδιαλείπτως οι επιχειρήσεις, μέρα-νύχτα, μέχρι τα περιθωριακά στοιχεία να φύγουν». Ο ίδιος κύκλος βίας επαναλήφθηκε πολλές φορές μέχρι νωρίς το πρωί και στην Κωνσταντινούπολη και στην Αγκυρα και σε άλλες πόλεις της Τουρκίας, με απολογισμό 2.000 τραυματίες σύμφωνα με τον Ιατρικό Σύλλογο.

Δεκάδες είναι οι συλληφθέντες, μεταξύ αυτών και δύο δημοσιογράφοι του καναδικού κρατικού δικτύου CBC.

Χθες το απόγευμα, την ώρα που κόσμος άρχισε πάλι να συγκεντρώνεται στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης, ο Ταγίπ Ερντογάν, παρουσία τριών υπουργών του και του αντιπροέδρου του κόμματός του, συναντούσε στην Αγκυρα μια ομάδα 11 ατόμων από το Γκεζί -ακαδημαϊκούς, καλλιτέχνες, φοιτητές- για να συζητήσουν για τις διαδηλώσεις, τα αιτήματα του κόσμου, το μέλλον του πάρκου. Και υποβαθμίζοντας το νόημα των διαδηλώσεων, θέλησε να βάλει άλλη μια τρικλοποδιά στο κίνημα που υπονομεύει τις φιλοδοξίες του: πρότεινε δημοψήφισμα για το θέμα του πάρκου, αλλά «όχι σε όλη την Τουρκία, μόνο στην Κωνσταντινούπολη», θεωρώντας ότι αυτή η κίνηση λύνει όλα τα προβλήματα και επομένως οι «νεαροί αδελφοί» του, που κοιμούνται, τρώνε και πίνουν στο πάρκο Γκεζί μπορούν να πάνε από τώρα σπίτια τους ήσυχοι.

Παρότι η συνάντηση ήταν «προγραμματισμένη», διαδηλωτές αμφισβήτησαν τη νομιμότητα της αντιπροσωπείας, επισήμως η Πλατφόρμα της Ταξίμ -η οργάνωση-ομπρέλα των συγκεντρωμένων- ανακοίνωσε ότι δεν προσκλήθηκε και αυτοί που πήγαν στην Αγκυρα δεν την εκπροσωπούν, ενώ αρνήθηκε να συμμετάσχει και η Greenpeace διαμαρτυρόμενη για το «περιβάλλον βίας».

Τον χαβά της η κυβέρνηση

Η κυβέρνηση, ωστόσο, έδειχνε πολύ ικανοποιημένη με τον εαυτό της. Ο αντιπρόεδρός της, Μπεκίρ Μποζντάγ, υποστήριξε ότι η ένταση άρχισε να «αποκλιμακώνεται» μετά τη συνάντηση, ζήτησε ωστόσο «επαγρύπνηση» επικαλούμενος το αγαπημένο επιχείρημα του πρωθυπουργού για «κινήσεις προβοκατόρων» και δήλωσε ότι σε κάθε περίπτωση οι συγκεντρώσεις που έχει προαναγγείλει το κυβερνών κόμμα το Σαββατοκύριακο θα γίνουν για να «ακουστεί η φωνή της λογικής και της λαϊκής θέλησης».

Εναν τόνο πιο συναινετικός εμφανίστηκε για άλλη μια φορά ο πρόεδρος της χώρας, Αμπντουλάχ Γκιουλ, και μιλώντας από τη γενέτειρα του Ερντογάν, τη Ρίζε, στη Μαύρη Θάλασσα, είπε ότι ελπίζει «να αντιμετωπιστεί η κατάσταση με δημοκρατική ωριμότητα» και ότι η κυβέρνηση είναι έτοιμη να ανοίξει διάλογο με τους ειρηνικούς διαδηλωτές, όχι όμως και με όσους «καταφεύγουν στη βία».

«Κοιτάξτε ποιος μιλάει για βία», του απάντησαν εμμέσως χθες πάνω από 2.000 δικηγόροι που συγκεντρώθηκαν έξω από το δικαστικό μέγαρο της Κωνσταντινούπολης και της Αγκυρας, ζητώντας την απελευθέρωση των συλληφθέντων συναδέλφων τους και την παραίτηση του εισαγγελέα.

«Την ώρα που η υπέρτατη νέμεσις για κάθε τουρκική κυβέρνηση, το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα, είχε αρχίσει ήσυχα να αποσύρεται από τα πεδία των μαχών μετά από τρεις δεκαετίες και 40.000 φέρετρα, μια νέα απειλή για την ασφάλεια της Τουρκίας έκανε την εμφάνισή της: οι Τούρκοι. Αλλά οι άλλοι μισοί. Οι ανεπιθύμητοι μισοί», σχολίασε ο Μπουράκ Μπεκντίλ στη Hurriyet. «Δεν πρόκειται να κάτσεις να σκεφτείς τι έκανες λάθος» γράφει απευθυνόμενος στην Ερντογάν. «Αντίθετα, στοιχηματίζω ότι θα αρχίσεις να καταστρώνεις σχέδια για το πώς θα συντρίψεις το επόμενο κύμα των διαδηλώσεων, με την ελάχιστη δημοσιότητα».