ΤΟΥΡΚΙΑ Δύο δημοσιογράφοι και μία φωτορεπόρτερ από την Ελλάδα έζησαν από κοντά όλο αυτό που οι Τούρκοι διαδηλωτές αποκαλούν επανάσταση και καταγράφουν τον τρόπο που οργανώνουν τη ζωή τους στο πάρκο Γκεζί και στην παρακείμενη πλατεία

 

Της Αλεξίας Καλαϊτζή και της Κορίνας Μπρανιώτη  Φωτ.: Πένυ Κούλογλου

 

Πλατεία Ταξίμ

Σάββατο 8 & Κυριακή 9 Ιουνίου 2013

 

 

^[1]

 

 

 

 

 

 

 

 

^[2]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Δυο δημοσιογράφοι και μια φωτογράφος από τη Σαλονίκη έζησαν από πρώτο χέρι την εξέγερση της πλατείας Ταξίμ και γράφουν τις εντυπώσεις τους για την «Εφ.Συν.».

 

Χωρίς την επέμβαση της αστυνομίας, το πάρκο Γκεζί αλλάζει όψη και αποτελεί μια οργανωμένη, σχεδόν αυτόνομη κοινωνία, όπου οι διαδηλωτές εκφράζουν ελεύθερα τα πιστεύω και τα αιτήματά τους σε μια ειρηνική ατμόσφαιρα.

 

Μετά την αποχώρηση της αστυνομίας, το Σάββατο 1 Ιουνίου, η επανάσταση, όπως οι ίδιοι οι κάτοικοι ονομάζουν την εξέγερσή τους, δείχνει να εξελίσσεται ειρηνικά και οι διαδηλωτές φαίνεται να προστατεύουν με κάθε τρόπο το οχυρό τους. Τα έργα του Ερντογάν στην περιοχή βρίσκονταν σε εξέλιξη χωρίς να έχουν ολοκληρωθεί. «Εγκαίνια κάναμε μόνοι μας», αναφέρει Ελληνας διαδηλωτής. «Τα μπάζα που μαζέψαμε από εκεί χρησιμοποιήθηκαν για οδοφράγματα», συνεχίζει ο ίδιος. Τα υλικά αυτά καθώς και λεωφορεία, αυτοκίνητα, στύλοι και ογκώδεις πέτρες συνιστούν τα αδιαπέραστα οδοφράγματα που δημιούργησαν οι διαμαρτυρόμενοι, με σκοπό να εμποδίσουν την είσοδο της αστυνομίας στο πάρκο.

 

Περίπου 4.000 άνθρωποι διαμένουν σε σκηνές στο πάρκο Γκεζί, έχοντας μετατρέψει τον χώρο σε οργανωμένο και απόλυτα λειτουργικό τόπο διαμονής. Φαρμακεία, κήποι με οπωροκηπευτικά, χώροι φύλαξης παιδιών, χώροι προσευχής, παζάρια με δωρεάν προϊόντα και συσσίτια διευκολύνουν την επιβίωση στο πάρκο. Η οργάνωση και η αρμονική λειτουργία φαντάζουν πρωτόγνωρες και δύσκολα μπορεί να εντοπιστεί σε αντίστοιχο χώρο διαμαρτυρίας με τόσους χιλιάδες συμμετέχοντες. Αξίζει, βέβαια, να σημειωθεί ότι η συνολική προσπάθεια υποστηρίζεται από ιδιωτικές εταιρείες, που παρέχουν δωρεάν τρόφιμα, και κατοίκους της περιοχής, που προσφέρουν διαφόρων ειδών αγαθά, όπως τρόφιμα, κουβέρτες, σκηνές, ρουχισμό. «Μόνο προχθές μας έφεραν 2.000 σκηνές», δηλώνει η Πωλίνα, φοιτήτρια και κάτοικος Κωνσταντινούπολης, τονίζοντας τη σημασία όλων αυτών των εθελοντικών κινήσεων.

 

Με το αίσθημα του νικητή, οι διαμαρτυρόμενοι συνεχίζουν να διεκδικούν τα αιτήματά τους. Με πορείες, διαδηλώσεις, ομιλίες, αλλά και με δυνατή μουσική, χορούς και παιχνίδια στους δρόμους, ο χώρος έχει μετατραπεί σε μικρή γιορτή. Χιλιάδες άνθρωποι όλων των ηλικιών, με πρόσωπα χαμογελαστά, κυκλοφορούν στο πάρκο και τραγουδούν συνθήματα, πρωί Κυριακής.

 

Η επανάσταση της κατσαρόλας

 

Η επανάσταση όμως δεν σταματάει μόνο στην πλατεία Ταξίμ. Για όσους δεν έχουν την ευκαιρία να παρευρεθούν στον χώρο συγκέντρωσης, το ραντεβού ορίζεται κάθε βράδυ στις 9. Με κατσαρόλες και κουτάλες, χιλιάδες άνθρωποι κάνουν τη δική τους διαμαρτυρία από τα μπαλκόνια τους. Ο διαπεραστικός ήχος, σε συνδυασμό με κορναρίσματα και φωνές, ξεσηκώνει την πόλη, δημιουργώντας μια ηχηρή αντίσταση που διαρκεί τουλάχιστον 30 λεπτά.

 

Ακόμη και στη διασκέδαση, το πνεύμα της εξέγερσης είναι διάχυτο και αισθητό. Στους δρόμους έχουν στηθεί πάγκοι με αλκοόλ, ως ένδειξη διαμαρτυρίας στον νόμο που απαγορεύει την αγορά αλκοολούχων ποτών μετά τις 10 το βράδυ. Στα μπαρ ακούγονται τραγούδια που δημιουργήθηκαν για να περιγράψουν την αντίσταση, ενώ σε βιντεοπροβολές μπορεί να παρακολουθήσει κανείς φωτογραφίες από τα γεγονότα, διαδεδομένα tweets και σατιρικά μηνύματα. «Πρώτη φορά χρησιμοποιείται η πολιτική σάτιρα τόσο έντονα», αναφέρουν νέοι της πόλης.

 

Ο Κεμάλ και οι Anonymous

 

Οι μάσκες των Anonymous, σύμβολο μιας σύγχρονης μορφής αντίστασης, δίπλα στις σημαίες του Κεμάλ αποτελούν μία από τις πιο χαρακτηριστικές αντιφάσεις της εξέγερσης. Δεδομένου ότι το όραμα ενός ιδανικού κράτους ή ηγέτη παραμένει απροσδιόριστο, δεν είναι λίγοι αυτοί που επιμένουν να χρησιμοποιούν το σύμβολο του ιδρυτή της Τουρκικής Δημοκρατίας. Η Derya, Τουρκάλα φοιτήτρια, μιλώντας στην «Εφ.Συν.», εξηγεί πως πολύς κόσμος, ειδικά ο μη πολιτικοποιημένος, δεν ξέρει να εκφράσει διαφορετικά την αντίθεσή του προς τη σύγχρονη πολιτική. «Δεν ξέρουν να το κάνουν με διαφορετικό τρόπο και για αυτό θα αρπάξουν την τουρκική σημαία ή ένα πορτρέτο του Κεμάλ«. Κι ενώ το ίδιο το Κεμαλικό Κόμμα απουσιάζει από το πάρκο Γκεζί, διάφορες κεμαλικές οργανώσεις κάνουν αισθητή την παρουσία τους.

 

«Μόνιμοι» κάτοικοι Ταξίμ

 

Στο πάρκο συνυπάρχουν, αρμονικά προς το παρόν, πολλές ετερογενείς ομάδες, συλλογικότητες παρόμοιων ή τελείως διαφορετικών πεποιθήσεων και άνθρωποι που έχουν έρθει ανεξάρτητα να διαμαρτυρηθούν κατά της πολιτικής Ερντογάν. Η πολιτική που ακολουθεί το κυβερνών κόμμα φαίνεται να έχει θίξει τα συμφέροντα των περισσότερων πολιτών της χώρας.

 

«Η περιουσία ανήκει στον Θεό και όχι σε ένα πολιτικό κόμμα», αναφέρει εκπρόσωπος της Αντικαπιταλιστικής Μουσουλμανικής Οργάνωσης. Οι «Μουσουλμάνες Αντικαπιταλίστριες» δηλώνουν αντίθετες στο AKP, αφού σύμφωνα με τη γνώμη τους ο Ερντογάν δεν ακολουθεί τις αρχές του ισλάμ. «Ο ισλαμισμός δεν υποστηρίζει τον καπιταλισμό, ο Ερντογάν δεν δρα σύμφωνα με αυτήν την αρχή», συμπληρώνει η ίδια.

 

«Αντιστεκόμαστε σε όλους τους αντιδημοκρατικούς νόμους του Ερντογάν, όπως είναι η απαγόρευση της κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών και ο νόμος κατά των εκτρώσεων», τονίζει εκπρόσωπος του Αναρχικού Φεμινιστικού Κινήματος και συνεχίζει: «Η Τουρκία απέδειξε ότι δεν κοιμάται. Είναι δική μας υπόθεση να διεκδικήσουμε τα δικαιώματά μας και θα επιμείνουμε μέχρι να ικανοποιηθούν. Το σύνθημά μας είναι Ελευθερία-Δημοκρατία-Ισότητα».

 

Χαρακτηριστική είναι και η δήλωση της 27χρονης Nevin Yeni, που διαμένει σε σκηνή της πλατείας Γκεζί. «Είμαι γυναίκα και θέλω να είμαι ελεύθερη. Δεν είμαι υποχρεωμένη να είμαι μουσουλμάνα ή να κάνω 3 παιδιά, όπως απαιτεί ο Ερντογάν», δηλώνει η ίδια. «Φίλοι έχασαν την όρασή τους, μας ψέκασαν με υγρό και δεν μπορούσαμε να αναπνεύσουμε. Η ζωή μας δεν είναι αστείο, οφείλουν να τη σεβαστούν. Είμαστε εδώ και οφείλουν να μας ακούν», καταλήγει η νεαρή διαδηλώτρια.

 

Η λογική της συνύπαρξης

 

Κάθε ομάδα έχει το δικό της σύνθημα και τα δικά της ξεχωριστά αιτήματα. Ανεξάρτητα όμως από τις διαφορές τους, όλες οι φωνές ενώνονται μόλις ακουστεί το σύνθημα «Tayyip! Ιstifa» («Ταγίπ! Παραιτήσου»).

 

Η πορεία των «Αναρχικών Φεμινιστριών», με ένα από τα βασικά της αιτήματα, την κατάργηση του νόμου περί απαγόρευσης των εκτρώσεων, βρήκε συμμάχους σε όλο τον κόσμο της πλατείας και της Ιστικλάλ. Παράλληλα, η σημαία του ουράνιου τόξου, σύμβολο της ΛΟΑΤ (λεσβίες, ομοφυλόφιλοι, αμφιφυλόφιλοι, τρανσέξουαλ) κοινότητας, ανέμιζε ανενόχλητα στο πάρκο, ανατρέποντας την παγιωμένη εικόνα μιας ομοφοβικής Τουρκίας. Στο Γκεζί, οι άνθρωποι της Κωνσταντινούπολης νιώθουν ελεύθεροι να εκφραστούν και κατάφεραν να γνωριστούν μεταξύ τους και να εξοικειωθούν με το διαφορετικό. Η λογική της συνύπαρξης και της αλληλεγγύης έχει επικρατήσει των υπόλοιπων συμφερόντων ή ατομικών πεποιθήσεων, αφού ο στόχος και ο εχθρός παραμένουν κοινοί και δεν είναι άλλοι από την παραίτηση του πρωθυπουργού και τη δικαίωση των αιτημάτων της κατάληψης του πάρκου.

 

Ηδη όμως αρκετοί είναι αυτοί που αναρωτιούνται για πόσο καιρό θα μπορούν να στέκονται δίπλα και να αγωνίζονται μαζί δεξιές και αριστερές συλλογικότητες ή ακροδεξιές ομάδες και μειονότητες, όπως οι Κούρδοι. Επεισόδια έχουν ήδη λάβει χώρα μέσα στο πάρκο, προκαλώντας ανησυχία για μια κλιμάκωση των μικροσυγκρούσεων, αλλά και για το μέλλον του κινήματος. Η Ντερ, φοιτήτρια από την Τουρκία, δηλώνει πως ένας από τους μεγαλύτερους φόβους της, πέρα από την επίθεση της αστυνομίας, είναι οι διαμάχες που μπορεί να δημιουργηθούν εντός του κινήματος, λόγω των διαφορετικών πολιτικών ταυτοτήτων.

 

Το μέλλον;

 

H ερώτηση που έχει αρχίσει να πλανιέται πάνω από την Ταξίμ των 4.000 διαδηλωτών αλλά και όσων την παρακολουθούν είναι το πώς θα συνεχιστεί αυτό το κίνημα και ποια θα είναι η κατάληξή του.

 

Οι γνώμες για το μέλλον και την εξέλιξη της πρωτοφανούς αυτής εξέγερσης διχάζουν και διχάζονται. «Παρότι προέρχομαι από τον χώρο της Αριστεράς, δεν θέλω να υπάρχουν πολιτικά κόμματα μέσα στο Γκεζί» δηλώνει η κατασκηνώτρια στο πάρκο Nevin Yeni. Η ίδια συμπληρώνει πως «αυτή είναι η μεγαλύτερη επανάσταση και έχει γίνει χάρη στην πιο απολιτίκ γενιά». Η Derya, αντιθέτως, δηλώνει ενοχλημένη από τους ανθρώπους που συνεχίζουν να αγωνίζονται ατομικά και ανεξάρτητα και δεν οργανώνονται σε ήδη υπάρχουσες συλλογικότητες, αλλά και από τις ίδιες τις οργανώσεις που δεν πλησιάζουν τον κόσμο με στόχο να τον συμπεριλάβουν στην ομάδα τους.

 

Σε αντίθεση με άλλα παρόμοια κινήματα, οι διαδηλωτές στο πάρκο δεν έχουν ακόμα προχωρήσει σε πιο πολιτικοποιημένες κινήσεις, όπως μαζικές συνελεύσεις και συζητήσεις. Το όραμα για την επιτυχία της κατάληψης του πάρκου Γκεζί δεν είναι συνεχές, αφού οι διαφορετικές πολιτικές και κοινωνικές ομάδες που συμβιώνουν στο πάρκο φαντάζονται διαφορετική την εξέλιξη, ενώ αρκετοί από τους διαδηλωτές, όπως η Nevin, αρκούνται μόνο στη δικαίωση των αιτημάτων τους και την παραίτηση του Ερντογάν. Βέβαια, ακόμα και στην περίπτωση παραίτησής του και κήρυξης πρόωρων εκλογών, παραμένει πολύ πιθανή η νίκη του AKP που, παρά τη μείωση του ποσοστού των ψηφοφόρων του, θα βγει πιο ισχυρό από την αναμέτρηση. Αυτό το γνωρίζει και μεγάλο μερίδιο των εξεγερθέντων, που παρ' όλα αυτά δηλώνει ότι δεν μπορεί να αντιπροσωπευθεί από κανένα από τα ήδη υπάρχοντα πολιτικά κόμματα.

 

Η εξέλιξη της επανάστασης παραμένει απρόβλεπτη. Από την πλευρά τους οι διαδηλωτές παρουσιάζονται αποφασισμένοι και υποστηρίζουν πως θα εμμείνουν στις θέσεις τους μέχρι να παραιτηθεί ο Ερντογάν. Οι περισσότεροι από τους πολίτες που διαδηλώνουν και κατεβαίνουν στις πλατείες αντιλαμβάνονται την προσπάθεια της κυβέρνησης να τους επιβάλει έναν νέο τρόπο ζωής που θα συνδέεται ακράδαντα με τη θρησκεία του ισλάμ. Κοιτούν πέρα από την καταστροφή του πάρκου, τη δημιουργία εμπορικών κέντρων, την αντικατάσταση του πολιτιστικού κέντρου με την ανέγερση τζαμιού. «Θέλουν να μας αλλάξουν τη ζωή και αυτό το καταλαβαίνουμε. Και τώρα να έρθει η αστυνομία και να διαλύσει την κατάληψη του πάρκου, η πολιτική συνείδηση που δημιουργήθηκε σε όλους μας δεν αλλάζει και δεν καταστρέφεται», δηλώνει η διαδηλώτρια Αϊφέρ Οζκόπ. Μέσα από τις διαδηλώσεις έγινε αντιληπτό ότι οι πολίτες έχουν τεράστιο μερίδιο ευθύνης για τη ζωή και το μέλλον τους. Και είναι αυτή η ενεργή πολιτική συνείδηση που καλλιεργήθηκε και τα αυξημένα αντανακλαστικά σεβαστού μέρους του τουρκικού λαού που θα παραμείνουν οι μεγαλύτερες απειλές για τον Ταγίπ Ερντογάν, ανεξάρτητα από την όποια κατάληξη του κινήματος της πλατείας.