^[1]«Σε κάποιους αρέσει να πίνουν μπίρες, να βλέπουν ποδόσφαιρο ή να παίζουν χαρτιά. Εμάς μας αρέσει να μαθαίνουμε απέξω ένα παλιό ρώσικο έργο και να το ανεβάζουμε στη σκηνή». Ετσι απλά μιλά για το θέατρό της η φλαμανδική κολεκτίβα tgSTAN, που μας επισκέπτεται από σήμερα έως και το Σάββατο στη Μικρή Σκηνή της Στέγης Γραμμάτων & Τεχνών, ανεβάζοντας τους «Παραθεριστές» του Μαξίμ Γκόργκι.

Οσοι είχαμε την τύχη να παρακολουθήσουμε τις δύο «Αντιγόνες» τους, του Κοκτό (1922) και του Ανούιγ (1944), σε μία ενιαία παράσταση σχεδόν δύο χρόνια πριν, πάλι στη Στέγη, είμαστε βέβαιοι γι' αυτό που υπόσχονται και τώρα: δηλαδή, «μια παράσταση-εμπειρία».

Και εξηγούμαστε: Πρωταρχικός στόχος των tgSTAN από την ίδρυσή τους το 1989 ήταν η κατάργηση της θεατρικής ψευδαίσθησης και ο «θάνατος» του σκηνοθέτη-δυνάστη. Στις δουλειές τους συνυπογράφουν πάντοτε τη δραματουργία, σκηνοθετούν από κοινού τις παραστάσεις τους και αφήνουν περιθώρια για αυτοσχεδιασμό.

Πράγμα που δηλώνουν ήδη από την επιλογή του ονόματος της ομάδας τους, tgSTAN, ήτοι Toneelspelersgezelschap και το αρτικόλεξο: Stop Thinking About Names. Επιθυμία των τεσσάρων νεαρών -τότε- απόφοιτων του Ωδείου της Αμβέρσας (ανάμεσά τους και η Γιολάντα ντε Κεερσμάκερ, η νεότερη αδελφή της διεθνούς φήμης χορογράφου Αν Τερέζα ντε Κεερσμάκερ των «Rosas») ήταν ακριβώς να αποτινάξουν κάθε είδους τίτλους, συμβάσεις και θεατρικά δόγματα από τη δουλειά τους.

Δεν ήθελαν να ενταχθούν σε κάποιο από τα υπάρχοντα θεατρικά σχήματα, στα οποία διέκριναν μόνο υπέρμετρο αισθητισμό, ξένα προς τον κόσμο φονταμενταλιστικά πειράματα και τις επιθυμίες του κυρίαρχου σκηνοθέτη.

Ηθελαν να μετατοπίσουν την έμφαση στη δική τους υπόσταση ως ηθοποιών, στις δικές τους δυνατότητες, στις δικές τους έκδηλες αποτυχίες. Επιθυμούσαν να αποτινάξουν την ψευδαίσθηση και να εστιάσουν στο καθαρό παίξιμο, σε μια έντονα προσωπική και αδιάλλακτη δέσμευση στον θεατρικό χαρακτήρα και στην ιστορία που κάποιος έχει να αφηγηθεί.

Και αν κρίνουμε από τη δουλειά τους, που ήδη παρακολουθήσαμε στην Αθήνα, το έχουν καταφέρει στο ακέραιο. Οι πειραματισμοί αυτής της ομάδας δεν οδηγούν σε κατακερματισμένες δουλειές, αντίθετα οδηγούν σε μια «επιστροφή στο ουσιαστικό».

Οι παραστάσεις τους, καλοδουλεμένες και διαυγείς, αποτελούν αυτό που λέμε υπόδειγμα «αληθινού θεάτρου», έχοντας όμως πάντοτε το βλέμμα τους στο «εδώ και τώρα». Ακόμη κι όταν καταπιάνονται με ένα έργο που ανατρέχει στην προεπαναστατική Ρωσία, όπως είναι το ελάχιστα παιγμένο, πολυπρόσωπο και αρκετά… «τσεχοφικό» έργο του Μαξίμ Γκόργκι, με το οποίο μας επισκέπτονται αυτή τη φορά.

Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά. Η ομήγυρη των Ρώσων διανοούμενων και μπουρζουάδων, που παραθερίζουν, βυθισμένοι στα ερωτικά αδιέξοδα, τα εφήμερα πάθη, την πλήξη και την απραξία, τις μισαλλοδοξίες και τις ασήμαντες αψιμαχίες, λίγο πριν η Ρωσική Επανάσταση αλλάξει τη ζωή τους, μιλά τόσο αλληγορικά για το σήμερα.

Εννέα ηθοποιοί επί σκηνής καταργούν και πάλι -όπως είχαν κάνει και στις «Αντιγόνες» τους- την έννοια της «ερμηνείας» και γίνονται ένα με τους ρόλους τους, πλημμυρίζοντας τη σκηνή με την ενέργεια και το χιούμορ τους.

Θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε την πρόταση των tgSTAN πάνω σε ένα έργο που έχει σφραγίσει ανεξίτηλα η ιστορική παράσταση του 1974 στη βερολινέζικη Σαουμπίνε, με τους Πέτερ Στάιν και Μπότο Στράους να συνυπογράφουν τη διασκευή και τη σκηνοθεσία και τους Μπρούνο Γκαντς και Γιούτα Λάμπε ανάμεσα στους πρωταγωνιστές.

Ελενα Γαλανοπούλου ([email protected])

Info: Από σήμερα έως και το Σάββατο στη Μικρή Σκηνή της Στέγης Γραμμάτων & Τεχνών (λεωφ. Συγγρού 206, τηλ. 210 9005800 www.sgt.gr) στις 9 μ.μ. Εισιτήρια 18 ευρώ και 10 ευρώ μειωμένο.