ΒΡΑΖΙΛΙΑ Η εκτίναξη του κόστους στην κατασκευή των σταδίων που θα φιλοξενήσουν το Παγκόσμιο Κύπελλο μυρίζει άγρια ρεμούλα και εξοργίζει τον κόσμο που διαδηλώνει

Της Ελλης Πάνου

^[1]Το Μανάους, μια μητρόπολη του βραζιλιάνικου Αμαζονίου, με 2,3 εκατομμύρια κατοίκους, απέχει 2.200 χιλιόμετρα από το Ρίο ντε Ζανέιρο και το Σάο Πάολο, ένα αεροπορικό ταξίδι 4 ωρών. Τον 19ο αιώνα, όταν ήταν από τις πιο πλούσιες περιοχές της ηπείρου, οι ντόπιοι βαρόνοι του καουτσούκ έκαναν επίδειξη του πλούτου τους χτίζοντας ένα μεγαλειώδες κτίριο για να στεγαστεί μια όπερα, για το οποίο έφεραν ατσάλι από τη Βρετανία, γυαλί από τη Γαλλία και μάρμαρο από την Ιταλία και με πολύ υψηλό κόστος μετέφεραν τα υλικά από την άλλη όχθη του Ατλαντικού, μέσω του ποταμού Ρίο Νέγκρο. Περισσότερο από έναν αιώνα αργότερα, ένα παρόμοιου μεγέθους εγχείρημα βρίσκεται στα σκαριά, αλλά αυτή τη φορά πρόκειται για το Παγκόσμιο Κύπελλο. Και τον λογαριασμό τον πληρώνει, ως επί το πλείστον, ο φορολογούμενος.

Το Μανάους είναι μία από τις 12 πόλεις που θα φιλοξενήσει αγώνες του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 2014 και είναι από τα χαρακτηριστικά παραδείγματα της βαριάς κληρονομιάς διαφθοράς, κακοδιαχείρισης και μικρών αριθμών συμμετοχής σε μαζικές διοργανώσεις, που κουβαλάει η χώρα.

Για παράδειγμα, η ολοκλήρωση της κατασκευής του σταδίου Amazonia Arena, 230 εκατομμυρίων δολαρίων, έχει καθυστερήσει, το κόστος έχει υπερβεί τον προϋπολογισμό και είναι αμφίβολο εάν θα γεμίσει ποτέ με θεατές. Οι κατασκευαστές επέλεξαν να υλοποιήσουν ένα περίπλοκο σχέδιο με ένα δίχτυ από ατσάλι 6.700 τόνων, παρ' ότι δεν διέθεταν την πρώτη ύλη. Ετσι η επεξεργασία του ατσαλιού έγινε στην Πορτογαλία κι έπρεπε να διασχίσει τον Ατλαντικό και στη συνέχεια να κατέβει τον ποταμό της Αμαζονίας για να φτάσει στον προορισμό του. Μέχρι τώρα δεν έχει παραληφθεί όλο το φορτίο. Για να ανυψωθούν, δε, αυτά τα υλικά, οι εργολάβοι έπρεπε να φέρουν ειδικούς γερανούς από την Κίνα και τις ΗΠΑ, με πρόσθετο κόστος. Τα προβλήματα ρευστότητας καθυστέρησαν κι άλλο το έργο. Η οροφή του σταδίου, που κατασκευάζουν ο κολοσσός Αντράντε Γκουτιέρες -ένας από τους μεγαλύτερους ομίλους στη Λατινική Αμερική με συμμετοχή σε όλων των ειδών τα δημόσια έργα- και η αρχιτεκτονική εταιρεία GMP, έπρεπε να είχε τελειώσει από τον Μάρτιο, αλλά έχει ολοκληρωθεί μόνο κατά 60%. Η τοπική ομάδα Nacional θα έπρεπε ήδη να παίζει στο νέο στάδιο. Βέβαια, το ερώτημα είναι ακόμα κι όταν παραδοθεί, θα μπορεί αυτή η ομάδα της τέταρτης κατηγορίας με κατά μέσο όρο 600 οπαδούς σε κάθε αγώνα της, να γεμίσει 43.000 καθίσματα;

Οι επικριτές μυρίζονται διαφθορά. Πολλά μέσα ενημέρωσης υποστηρίζουν ότι τέτοια έργα -όχι μόνο στάδια, αλλά και δρόμοι, αεροδρόμια, μετρό- είναι ένας «λευκός ελέφαντας», μεγαλεπήβολες κατασκευές που «τρώνε» τεράστια κονδύλια από τον τον κρατικό προϋπολογισμό προς όφελος των ιδιωτών.

Ως κορυφαίο παράδειγμα φέρνουν το κόσμημα του Ρίο ντε Ζανέιρο, το στάδιο Μαρακανά, που έχει ανακαινιστεί τουλάχιστον δύο φορές κι έχει απομυζήσει περίπου 690 εκατομμύρια δολάρια από τον κρατικό προϋπολογισμό. Το συμβόλαιο εκμετάλλευσης του σταδίου έχει ανατεθεί σε κονσόρτσιουμ μεγάλων ιδιωτικών εταιρειών, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις και κατηγορίες για ξεπούλημα στους βαρόνους της Βραζιλίας. Τα σχέδια και οι κατασκευές σε αρκετές εγκαταστάσεις έγιναν με προχειρότητα, καταγγέλλει μερίδα του Τύπου και φέρνει ως παράδειγμα: την οροφή του νέου σταδίου Forte Nova στο Σαλβαρό, που κατέρρευσε εν μέρει από τις βροχές, το στάδιο Engenhao του Ρίο που έκλεισε επ' αόριστον έξι χρόνια μετά τα εγκαίνιά του λόγω κατασκευαστικών προβλημάτων και το στάδιο Itaquerao του Σάο Πάολο που αργεί να ολοκληρωθεί εν μέσω διαφωνιών για τη χρηματοδότησή του μεταξύ των κατασκευαστών και της κυβέρνησης.