→Στην Ελλάδα η λειτουργία 7 μεγάλων λιγνιτικών σταθμών της ΔΕΗ ευθύνεται για τον πρόωρο θάνατο 1.200 ανθρώπων κάθε χρόνο εξαιτίας της παλαιότητάς τους και της χαμηλής ποιότητας πρώτης ύλης

Της Διαλεκτής Αγγελή

^[1]

^[2]Περισσότεροι από 1.200 πρόωροι θάνατοι κάθε χρόνο στην Ελλάδα οφείλονται στη λειτουργία λιγνιτικών μονάδων και τη ρύπανση που αυτές προκαλούν. Τα στοιχεία φέρνει στο φως η έρευνα «Σιωπηλοί δολοφόνοι», που διεξήγαγε το Πανεπιστήμιο της Στουτγάρδης για λογαριασμό της Greenpeace, και αφορούν την Ευρώπη αλλά κυρίως την Ελλάδα. Εχουν δε εξαιρετικό ενδιαφέρον καθώς παρουσιάζουν τις επιπτώσεις τόσο στην υγεία όσο και στην Οικονομία από τους ήδη υπάρχοντες μεγάλους ανθρακικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής καθώς και τις εκτιμώμενες επιπτώσεις των 50 νέων σταθμών που βρίσκονται ήδη στο στάδιο κατασκευής.

Ρύπανση

Οι περίπου 300 σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν στην Ε.Ε. παράγουν το ένα τέταρτο της συνολικής ενέργειας της ηπείρου, ενώ είναι υπεύθυνοι για πάνω από το 70% των εκπομπών διοξειδίου του θείου και πάνω από το 40% των οξειδίων του αζώτου. Οι ανθρακικοί σταθμοί παράγουν τοξικά σωματίδια, βαρέα μέταλλα και όζον, τα οποία ευθύνονται για αναρίθμητες ασθένειες, όπως καρκίνος του πνεύμονα, αρτηριακή πίεση, εγκεφαλικά επεισόδια καθώς και διαταραχές στη νοητική και σωματική ανάπτυξη των εμβρύων. Για παράδειγμα, το 2010, οι αρνητικές επιδράσεις στη δημόσια υγεία από τη λειτουργία εργοστασίων ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο τον άνθρακα ευθύνεται για τον πρόωρο θάνατο 22.000 ανθρώπων στην Ευρώπη.

Οσον αφορά την Ελλάδα, η λειτουργία 7 μεγάλων σταθμών ΔΕΗ ευθύνεται, σύμφωνα με την έρευνα, για τον πρόωρο θάνατο 1.200 ανθρώπων κάθε χρόνο εξαιτίας της παλαιότητάς τους καθώς και της χαμηλής ποιότητας της πρώτης ύλης, του ελληνικού λιγνίτη.

Πέραν του κόστους σε ανθρώπινες ζωές, η λιγνιτική ρύπανση επιβαρύνει εξίσου και την ελληνική οικονομία. Τα αποτελέσματα της έρευνας συνάδουν με αυτά του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος που δημοσιεύτηκαν το 2011. Ο ΕΟΠ εκτίμησε ότι η ρύπανση από τη λειτουργία των μη αποδοτικών και εξαιρετικά ρυπογόνων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής κόστισε στην ελληνική οικονομία 2,3 – 3,9 δισ. ευρώ ετησίως – καθώς χρηματοδοτούνται από το ελληνικό κράτος και άρα από φόρους Ελλήνων – ποσόν το οποίο αντιστοιχεί σε έως και 1.000 ευρώ ανά νοικοκυριό.

Παρ' όλες τις συνέπειες σε πολλαπλά επίπεδα από τη λειτουργία των μονάδων αυτών, η ελληνική κυβέρνηση έχει υπογράψει την Εγκριση Περιβαλλοντικών Ορων για την κατασκευή του πέμπτου λιγνιτικού σταθμού στην Πτολεμαΐδα (Πτολεμαΐδα 5). Εφόσον τεθεί σε λειτουργία η νέα μονάδα, θα σημάνει αυτόματα την προσθήκη 100 επιπλέον ανθρώπων στη λίστα με τους πρόωρους θανάτους κάθε χρόνο. Ωστόσο, η νέα μονάδα ατμοηλεκτρικού σταθμού έχει χαρακτηριστεί από πολιτικούς ως μία από τις «μεγαλύτερες παραγωγικές επενδύσεις» και ως ένα «έργο που ενισχύει την ανταγωνιστικότητα και έχει μεγάλη περιβαλλοντική σημασία». Πρέπει να σημειωθεί ότι λόγω των οικονομικών δυσκολιών που αντιμετωπίζει η χώρα μας, η ΔΕΗ και η ελληνική κυβέρνηση στράφηκαν στην κρατική γερμανική τράπεζα KfW προκειμένου να δανειστούν χρήματα για την κατασκευή της νέας μονάδας, χρηματοδότηση η οποία έπρεπε να εγκριθεί από το υπουργείο Οικονομικών της Γερμανίας και τον Οργανισμό Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων Euler-Hermes. Η εφημερίδα Berliner Zeitung έφερε στη δημοσιότητα έγγραφο του υπουργείου Οικονομικών σύμφωνα με το οποίο η χρηματοδότηση της Πτολεμαΐδας 5 συμφέρει τη Γερμανία, καθώς εξασφαλίζονται συμβόλαια με μεγάλες γερμανικές κατασκευαστικές εταιρίες, που σε άλλη περίπτωση θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να πραγματοποιηθούν, ενώ η κατασκευή του νέου σταθμού εξασφαλίζει 1.150 θέσεις εργασίας στη Γερμανία μέχρι το 2017.

Τα αποτελέσματα της έρευνας είδαν το φως της δημοσιότητας την καταλληλότερη στιγμή, όταν μέσα στους επόμενους μήνες αναμένονται πολύ σημαντικές εξελίξεις σχετικά με τις υποχρεώσεις που επέβαλε η Τρόικα στην ελληνική κυβέρνηση για την πλήρη ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ και την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας. Θα πρέπει όμως να αναλογιστούμε ποιος θα αναλάβει το βαρύ τίμημα της ανταγωνιστικότητας και των επενδύσεων. Η ΔΕΗ, οι ιδιώτες επενδυτές ή οι απλοί πολίτες;