Ο Συνήγορος του Πολίτη υπέρ των ανασφάλιστων υπερήλικων από τη Βόρεια Ηπειρο και τον Πόντο

Σε αντίθεση με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) και το Σύνταγμα βρίσκονται, σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη, οι διατάξεις του νόμου 4093/2012, οι οποίες στερούν τη σύνταξη σε χιλιάδες ανασφάλιστους υπερήλικες ομογενείς από τη Βόρεια Ηπειρο και τον Πόντο. Μετά τη διερεύνηση αναφορών από Ελληνες ομογενείς τρίτων χωρών, ο Συνήγορος διαπίστωσε πρόβλημα στις προϋποθέσεις για τη χορήγηση της σύνταξης ανασφάλιστου υπερήλικα, όπως αυτές τροποποιήθηκαν μετά την ψήφιση του ν. 4093/2012. Σύμφωνα με τον συγκεκριμένο νόμο, οι υπερήλικες παλιννοστούντες ομογενείς δεν μπορούν από τον Απρίλιο να λαμβάνουν σύνταξη του ΟΓΑ εάν έχουν άλλη σύνταξη από τη χώρα προέλευσής τους ή δεν έχουν συμπληρώσει 20 έτη παραμονής στην Ελλάδα. Ο Συνήγορος διαπίστωσε ότι πολλοί ομογενείς δεν πληρούν τις νέες προϋποθέσεις κι έτσι οδηγούνται στην πλήρη στέρηση της σύνταξής τους, παρότι αποτελούν μια ιδιαίτερα ευπαθή ομάδα. Επιπλέον, η Ανεξάρτητη Αρχή υποστηρίζει ότι με τη στέρηση των συντάξεων των ανασφάλιστων υπερήλικων ομογενών τίθεται πλέον θέμα αξιοπρεπούς διαβίωσής τους, καθώς οι πολύ μικρές συντάξεις που λαμβάνουν από τις χώρες προέλευσής τους (Αλβανία και χώρες της πρώην ΕΣΣΔ) δεν επαρκούν ούτε για την εξασφάλιση τροφής. «Το μέτρο είναι επαχθές καθώς οι δικαιούχοι αδυνατούν να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση, λόγω του προχωρημένου της ηλικίας τους και, σε αρκετές περιπτώσεις, της αδυναμίας επανεγκατάστασής τους στη χώρα από όπου προήλθαν», αναφέρεται μεταξύ άλλων στην παρέμβαση του Συνηγόρου, που προχωρά στις εξής προτάσεις προς το υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας:

- Στις περιπτώσεις που ο ανασφάλιστος υπερήλικας λαμβάνει σύνταξη από άλλη πηγή, μικρότερη από αυτήν που χορηγεί ο ΟΓΑ, να χορηγείται το υπόλοιπο της παροχής μέχρι του ύψους της σύνταξης ανασφάλιστου υπερήλικα.

- Ο χρόνος προηγούμενης μόνιμης και νόμιμης διαμονής στη χώρα, ως προϋπόθεση για τη χορήγηση της σύνταξης ανασφάλιστου υπερήλικα, θα πρέπει να προσδιοριστεί σύμφωνα με τους κανόνες του ευρωπαϊκού δικαίου και του εσωτερικού δικαίου που ορίζουν τις προϋποθέσεις πολιτογράφησης.

- Οι ήδη δικαιούχοι να μην αποκλειστούν από την παροχή έστω κι αν η διάρκεια της προηγούμενης διαμονής τους είναι βραχύτερη από αυτήν που ορίζουν οι νέες διατάξεις.

Μιχαήλ-Αγγελος Κωνσταντόπουλος