Της Παρής Σπίνου

Δεν είχε άδικο, όπως αποδεικνύεται, η νομπελίστα του 2009 Χέρτα Μίλερ όταν έλεγε για τον φετινό νομπελίστα Μο Γιαν ότι «αποθεώνει τη λογοκρισία». Ούτε και ο συμπατριώτης του, ο διάσημος Κινέζος εικαστικός Αϊ Βέιβεϊ, όταν τον κατηγορούσε πως «είναι πολύ πιστός στη γραμμή του κόμματος, ενώ σε πολλές περιπτώσεις δεν δείχνει να σέβεται την ανεξαρτησία των διανοούμενων».

Ο Μο Γιαν, σε συνάντηση που είχε με δημοσιογράφους, προχθές στη Στοκχόλμη, όπου πήγε για να παραλάβει επισήμως το Νόμπελ του, υπερασπίστηκε τη λογοκρισία σαν κάτι απαραίτητο, όπως ακριβώς οι αυστηροί έλεγχοι για την ασφάλεια των αεροδρομίων,

Οπως αναφέρει η εφημερίδα «Guardian», ο Μο Γιαν δήλωσε στους δημοσιογράφους που έσπευσαν να τον συναντήσουν ότι η λογοκρισία δεν πρέπει να στέκεται εμπόδιο στην αλήθεια, αλλά να είναι ενάντια στις διαδόσεις και τη δυσφήμηση. «Ελπίζω η λογοκρισία να βασίζεται σε υψηλές αρχές», δήλωσε.

Για να υπερασπιστεί, μάλιστα, τις παράδοξες για δυτικά αφτιά απόψεις του, έδωσε και ένα παράδειγμα από την πρόσφατη εμπειρία του ταξιδιού του στη σουηδική πρωτεύουσα. «Οταν ετοιμαζόμουν για την πτήση μου πέρασα από τον αυστηρό έλεγχο του αεροδρομίου. Επρεπε να βγάλω ακόμα και τη ζώνη και τα παπούτσια μου. Πιστεύω ότι αυτοί οι έλεγχοι είναι αναγκαίοι», είπε.

Αναμένοντας την τελετή παράδοσης του κορυφαίου λογοτεχνικού βραβείου, που θα γίνει τη Δευτέρα, και μια μέρα πριν από τη χθεσινή, καθιερωμένη διάλεξη του νομπελίστα λογοτεχνίας, ο Μο Γιαν δέχτηκε πιέσεις από τους δημοσιογράφους να μιλήσει και για τον συμπατριώτη του Λου Σιαομπό.

Ο βραβευμένος με το Νόμπελ Ειρήνης του 2010 καταδικάστηκε το 2009 σε 11 χρόνια φυλάκιση, επειδή «προπαγάνδιζε» τον τερματισμό του μονοκομματισμού και την ανάγκη δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων στην Κίνα.

Ο νέος, όμως, Κινέζος νομπελίστας δήλωσε ξεκάθαρα ότι δεν θα είναι ανάμεσα σε αυτούς που εντείνουν τις πιέσεις για την αποφυλάκισή του. Βέβαια, παλαιότερα είχε ευχηθεί: «Ελπίζω ότι ο Λου θα αποκτήσει την ελευθερία του όσο πιο γρήγορα γίνεται». Τώρα, ωστόσο, ευθυγραμμίζεται με τις κομματικές επιταγές και… κάνει τον Κινέζο.

Στις αρχές αυτής της εβδομάδας 134 νομπελίστες, από τον Νοτιοαφρικανό κληρικό Ντέσμοντ Τούτου μέχρι τον Αμερικανο-ταϊβανέζο χημικό Γιουάν Τ. Λι, υπέγραψαν ένα κείμενο καταγγέλλοντας ότι η κράτηση του Σιαομπό και της γυναίκας αποτελεί παραβίαση του διεθνούς δικαίου, ενώ ζητούν την άμεση αποφυλάκισή τους.

Ωστόσο, ο Μο Γιαν διαχώρισε τη θέση του διευκρινίζοντας ότι δεν σκοπεύει να υπογράψει τη λίστα. «Πάντα ήμουν ανεξάρτητος. Δεν μου αρέσει να με πιέζουν να κάνω κάτι», δήλωσε.

Οχι τυχαία, λοιπόν, ο Μο Γιαν ξεσηκώνει για μια ακόμα φορά τους ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι οποίοι τον κατηγορούν ότι δεν υπερασπίζεται την ελευθερία του λόγου και ότι ταυτίζεται με την οπισθοδρομική Ενωση Συγγραφέων του κομμουνιστικού κόμματος, της οποίας είναι αντιπρόεδρος.

Ιδιαίτερα σκληρή στη γλώσσα της και η Χέρτα Μίλερ, πριν από λίγες μέρες είχε χαρακτηρίσει «καταστροφή» την απόφαση της Σουηδικής Ακαδημίας να του απονείμει το φετινό Νόμπελ. «Είναι ένα χαστούκι στο πρόσωπο όλων αυτών που εργάζονται για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα», είχε πει χαρακτηριστικά στη σουηδική εφημερίδα «Dagens Nyheter.

Σίγουρα η επίσημη υποδοχή που επιφύλαξε για τους δύο νομπελίστες της η Κίνα είναι εκ διαμέτρου αντίθετη. Ο Σιαομπό είναι φιμωμένος, ενώ ο Μο Γιαν προβεβλημένος, καθώς σύμφωνα με την κρατική ανακοίνωση: «Το έργο του αντικατοπτρίζει την ευημερία και την πρόοδο της κινεζικής λογοτεχνίας, όπως επίσης και την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας».