Του Βίκτωρα Νέτα

Η τρικομματική κυβέρνηση, που συγκρότησαν η Νέα Δημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ και η Δημοκρατική Αριστερά (ΔΗΜΑΡ), «έζησε» μόλις έναν χρόνο, γιατί ήταν μια πρόχειρη λύση ανάγκης και ευκαιρίας και όχι μια κυβέρνηση προγραμματικής συμφωνίας συνεργαζόμενων κομμάτων. Στα «γενέθλιά» της ξέσπασε η κρίση με το λουκέτο στην ΕΡΤ, που αποκάλυψε και δημόσια ότι η τρικομματική δεν ήταν κυβέρνηση συνεργασίας κατά τον παραδοσιακό τρόπο, σύμφωνα με τον οποίο οι αρχηγοί που μετέχουν συναποφασίζουν και συγκυβερνούν. Μόλις προχθές ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ, Φώτης Κουβέλης, δήλωσε αυτό που όλοι γνώριζαν από την αρχή, ότι «ο Σαμαράς μετέτρεψε την τρικομματική συγκυβέρνηση σε μονοκομματική». Η αλήθεια είναι ότι και οι τρεις αρχηγοί δέχτηκαν από την αρχή τη μετατροπή.

Είχαμε, λοιπόν, μια κυβέρνηση της Ν.Δ. με πρωθυπουργό τον Αντώνη Σαμαρά, στην οποία τα δύο άλλα κόμματα εξασφάλιζαν τη δεδηλωμένη στη Βουλή και ενίοτε οι τρεις αρχηγοί συνεδρίαζαν στο Μαξίμου, όπου και συμφωνούσαν, άγνωστο πώς. Ουσιαστικά το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜΑΡ είχαν μείνει έξω από την κυβέρνηση, αλλά «νομιμοποιούσαν» τις αποφάσεις της. Ηταν αυτό μια καθαρή ανωμαλία, μια σαφής παραβίαση των κανόνων της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, η οποία γινόταν για τη διατήρηση της «κυβερνητικής σταθερότητας», δηλαδή για να μην πάει η χώρα σε πρόωρες εκλογές, που θα προκαλούσαν μεγάλη ζημιά.

Μετά την κρίση, που προκάλεσε το λουκέτο στην ΕΡΤ, η τρικομματική «έσπασε» με την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ, οπότε και έγινε ανασχηματισμός. Εμεινε, λοιπόν, το ΠΑΣΟΚ να στηρίζει την κυβέρνηση, αφού ο πρόεδρός του, Ευάγγελος Βενιζέλος, κατάλαβε, έστω και με καθυστέρηση ενός χρόνου, ότι η κυβερνητική συνεργασία πρέπει να γίνει με την παραδοσιακή μορφή, δηλαδή με συμμετοχή των δύο συνεργαζόμενων κομμάτων στο υπουργικό συμβούλιο. Και ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς έσπευσε να δηλώσει για το νέο σχήμα συνεργασίας ότι ο Ευάγγελος Βενιζέλος «είναι εταίρος πλήρους ευθύνης».

Ως αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών, ο Ευάγγελος Βενιζέλος είναι συνυπεύθυνος για όλα και το ΠΑΣΟΚ οφείλει να λογοδοτεί στη Βουλή και στην κοινή γνώμη για όλες τις κυβερνητικές αποφάσεις και πράξεις. Θα πληρώσει το ΠΑΣΟΚ, πέραν των όσων ήδη πλήρωσε, περισσότερο από τη Ν.Δ. το κόστος αποτυχίας αυτής της δικομματικής κυβέρνησης, εκτός και αν τελικά πετύχει η συνεργασία και βγει η χώρα από το τούνελ της κρίσης. Ηδη, όμως, πληρώνει το ΠΑΣΟΚ με σοβαρές εσωκομματικές αναταράξεις, όπως αυτή της αποχώρησης από το κόμμα της Αριστερής Πρωτοβουλίας του Γιώργου Παναγιωτακόπουλου.

Σε σκληρή ανακοίνωσή της η Αριστερή Πρωτοβουλία υπογραμμίζει: Με την κυβερνητική σύμπραξη με τη Νέα Δημοκρατία το ΠΑΣΟΚ «μετατοπίζεται οριστικά και με βίαιο τρόπο στη νεοσυντηρητική πλευρά του πολιτικού χάρτη» και «μετατρέπεται σε ένα μικρό κεντροδεξιό κόμμα, που καμιά σχέση δεν έχει με το ΠΑΣΟΚ της Αλλαγής, των αξιών και των οραμάτων, που ενέπνευσαν και καθοδήγησαν εκατομμύρια φίλους, ψηφοφόρους και στελέχη όλα αυτά τα χρόνια». Ανήγγειλε η Αριστερή Πρωτοβουλία συνδιάσκεψη για τον Σεπτέμβριο, προφανώς με θέμα την ανασύνταξη του χώρου. Αντέδρασε μάλλον ήπια το ΠΑΣΟΚ στην αποχώρηση της Αριστερής Πρωτοβουλίας, ενώ πιο ουσιαστική ήταν η παρέμβαση του Γιώργου Παπανδρέου, που δήλωσε: «Η χώρα και η ελληνική κοινωνία έχουν ανάγκη μια μεγάλη δημοκρατική παράταξη και αυτό που απαιτείται είναι προσθέσεις και πολλαπλασιασμοί, όχι αφαιρέσεις και διαιρέσεις».

Τις τέσσερις πράξεις της αριθμητικής είχε επικαλεστεί και ο παππούς Γεώργιος Παπανδρέου για να επικρίνει τον γιο του Ανδρέα, όταν μέσα στην Ενωση Κέντρου είχε δημιουργηθεί «Ανδρεϊκή» ομάδα βουλευτών με διαφοροποιημένες πολιτικές θέσεις. Είχε οργιστεί ο «Γέρος της Δημοκρατίας». Για να τον κατευνάσουν οι φίλοι του, του είπαν: «Ο Ανδρέας είναι καλό παιδί. Εχει και γνώσεις. Και μάλιστα γνωρίζει οικονομικά μαθηματικά». Ο «Γέρος» απάντησε με ένα καυστικό απόφθεγμα: «Γνώσεις έχει, γνώση δεν έχει». Και για τα οικονομικά μαθηματικά είπε: «Γνωρίζει τις τέσσερις πράξεις της αριθμητικής: προσθέτει λίγους, αφαιρεί πολλούς, πολλαπλασιάζει τα προβλήματα και διαιρεί το κόμμα».

Η κατάρα της δημοκρατικής κεντροαριστερής παράταξης ήταν πάντοτε η διάσπαση και ο κατακερματισμός σε μικρά κόμματα από επίδοξους αρχηγούς, με αποτέλεσμα συνολικά ο χώρος να έχει τη μεγαλύτερη δύναμη σε ψήφους, αλλά να χάνει στις εκλογές προς όφελος της συμπαγούς Δεξιάς. Το ΠΑΣΟΚ πληρώνει τώρα με φοβερή συρρίκνωση τα λάθη του των τελευταίων χρόνων. Μπορεί να ανακάμψει και να εκφράσει, όπως άλλοτε, τον ιστορικό κεντροαριστερό χώρο, ώστε να αποφευχθεί η πόλωση με την κάλυψη του κενού; Η τύχη τού υπό τον Ευάγγελο Βενιζέλο ΠΑΣΟΚ είναι συνδεδεμένη με την επιτυχία ή την αποτυχία της σημερινής δικομματικής κυβέρνησης.

Μπορεί αυτή η κυβέρνηση να πετύχει; Ο ανασχηματισμός δεν της έδωσε νέα πνοή και δυναμισμό. Τα δύο κόμματα που τη συγκροτούν έξυσαν τον πάτο του βαρελιού των στελεχών τους και δεν κατάφεραν να συνθέσουν ένα σχήμα ικανό να τολμήσει λύσεις στα μεγάλα θέματα, που άλλα λιμνάζουν και άλλα δεν αγγίζονται. Γνωρίζουν οι πάντες ότι τα θέματα αυτά είναι:

- Η τεράστιας έκτασης φοροδιαφυγή, φοροαποφυγή και φοροκλοπή, παράλληλα με την επίσης μεγάλη εισφοροδιαφυγή.

- Η ανεργία που αυξάνεται και δεν μειώνεται, με αποτέλεσμα όλοι οι ικανοί νέοι να εγκαταλείπουν τη χώρα.

- Οι αποκρατικοποιήσεις που καθυστερούν, ενώ θα μπορούσαν να δώσουν μια ανάσα στην οικονομία.

- Η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας που μένει ανεκμετάλλευτη, ενώ δεκάδες χιλιάδες πολίτες οδηγούνται στην εξαθλίωση.

- Η ανασύνταξη του κράτους για να λειτουργήσει επιτέλους και να εξυγιανθεί.

Μπορεί το ΠΑΣΟΚ με τη συμμετοχή του στη σημερινή κυβέρνηση να έχει ουσιαστική συμβολή στην επιτυχή αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών; Ασχετα από την πορεία της κυβέρνησης, όλοι όσοι προέρχονται από τον κεντροαριστερό χώρο οφείλουν να επωμισθούν την ιστορική ευθύνη για την ανασυγκρότηση της δημοκρατικής παράταξης παραμερίζοντας αντιθέσεις και προσωπικές φιλοδοξίες.

[email protected]