ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ Σοβαρή πολιτική κρίση έχουν προκαλέσει οι παραιτήσεις των υπουργών Οικονομικών και Εξωτερικών από το δεξιό κυβερνητικό σχήμα

Της Κορίνας Βασιλοπούλου

^[1]Λίγο μετά την Ελλάδα, τώρα και η Πορτογαλία, η «καλή μαθήτρια της τρόικας», με τη σειρά της βιώνει σοβαρή κυβερνητική κρίση, καθώς δύο υπουργοί σε θέσεις-κλειδιά παραιτήθηκαν μέσα σε δυο μέρες. Την αρχή έκανε τη Δευτέρα ο τέως πλέον υπουργός Οικονομικών Βίτορ Γκασπάρ, ο αρχιτέκτονας της πολιτικής της σκληρής λιτότητας που εφαρμόζεται τα δύο τελευταία χρόνια. Χθες τα χνάρια του ακολούθησε ο υπουργός Εξωτερικών Πάουλο Πόρτας, διαμαρτυρόμενος για την επιλογή της νέας υπουργού Οικονομικών Μαρία Λουίς Αλμπουκέρκε.

Πρόβλημα κυβερνητικής συνοχής

Η αποχώρηση του υπουργού Εξωτερικών δημιουργεί ανησυχίες σχετικά με τη συνοχή του κυβερνητικού συνασπισμού, καθώς είναι ο αρχηγός του δεξιού Λαϊκού Κόμματος (CDS-PP), το οποίο όχι απλώς στηρίζει την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Πέντρο Πάσος Κοέλιο [βασικός κορμός της οποίας είναι το δικό του κεντροδεξιό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SDP)], αλλά και είναι αυτό που εγγυάται την πλειοψηφία της στη Βουλή. «Δεν παραιτούμαι, ούτε εγκαταλείπω τη χώρα μου» δήλωσε χθες βράδυ ο πρωθυπουργός σε διάγγελμά του προς τον πορτογαλικό λαό. Ωστόσο η επιβίωση της κυβέρνησης δεν εξαρτάται πλέον αποκλειστικά από τον ίδιο.

Τα πορτογαλικά ΜΜΕ μιλούν ανοιχτά για σοβαρή πολιτική κρίση, η οποία ενδεχομένως να οδηγήσει και στο τέλος του κυβερνητικού συνασπισμού. Η ιστοσελίδα της αγγλόφωνης εφημερίδας «The Portugal News» σχολίαζε ότι «η κυβέρνηση κρέμεται από μια κλωστή». «Οι παραιτήσεις του Γκασπάρ και του Πόρτας σημαίνουν το τέλος της κυβέρνησης» δήλωσε ο εκπρόσωπος Τύπου του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ζοάο Ριμπέιρο. Ανάλογη είναι και η θέση του Κομμουνιστικού Κόμματος (PCP), με τον αρχηγό της κοινοβουλευτικής του ομάδας να δηλώνει ότι «η κατάσταση που δημιούργησε η κυβέρνηση δεν έχει λύση. Κάτω από αυτές τις συνθήκες είναι αδύνατο να συνεχίσει τη θητεία της».

Η λέξη-κλειδί πίσω και από τις δύο παραιτήσεις είναι η λιτότητα. Στην περίπτωση του Βίτορ Γκασπάρ έχουμε την καταφανή αποτυχία μιας οικονομικής πολιτικής η οποία, παρά τα εύσημα της τρόικας, οδηγεί σε διαρκώς μεγαλύτερη φτώχεια και ανεργία, με την ύφεση να αναμένεται για φέτος διπλάσια από τους πιο αισιόδοξους κυβερνητικούς υπολογισμούς και το έλλειμμα να ξεφεύγει. Την αλλαγή αυτής της πολιτικής ζητούσε ο παραιτηθείς υπουργός Πόρτας, ο οποίος είδε τον διορισμό τής μέχρι πρότινος γενικής γραμματέως του υπουργείου Οικονομικών Αλμπουκέρκε ως συνέχεια μιας κατεύθυνσης που οδηγεί τη χώρα στα βράχια. Κι αυτό παρόλο που ο ίδιος ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γκασπάρ ζητούσε στην επιστολή της παραίτησής του προς τον πρωθυπουργό Κοέλιο να γυρίσει τη σελίδα της λιτότητας και να δώσει έμφαση στην ανάπτυξη.

«Θα ήταν υποκρισία να συνεχίσω να συμμετέχω στην κυβέρνηση. Μια τέτοια επιλογή δεν θα είχε πολιτική βάση, ούτε μπορεί να μου απαιτηθεί κάτι τέτοιο σε προσωπικό επίπεδο» δήλωσε ο Πάουλο Πόρτας, ο οποίος χαρακτήρισε την απόφασή του «αμετάκλητη». Το Λαϊκό Κόμμα του Πόρτας διαθέτει 24 έδρες στη Βουλή. Εως χθες το βράδυ το κόμμα δεν είχε εκφράσει επίσημα τα σχέδιά του σχετικά με την παραμονή του ή μη στον κυβερνητικό συνασπισμό. Ενδεικτική ήταν πάντως η απουσία από την ορκωμοσία της υπουργού Οικονομικών των άλλων δύο υπουργών που προέρχονται από το CDS-PP, της υπουργού Γεωργίας και Περιβάλλοντος Ασουνσάο Κρίστας και του υπουργού Αλληλεγγύης και Κοινωνικής Ασφάλισης Πέντρο Μότα Σοάρες. Σύμφωνα μάλιστα με πηγές της εφημερίδας «Publico», τόσο οι δυο υπουργοί όσο και οι υφυπουργοί από το Λαϊκό Κόμμα, που μετέχουν στην κυβέρνηση, ετοίμαζαν χθες τις επιστολές της παραίτησής τους.

Τιμωρία από τις αγορές

Οι αγορές, όπως ήταν επόμενο, αντέδρασαν με νευρικότητα στην είδηση της νέας παραίτησης και τα επιτόκια των δεκαετών πορτογαλικών ομολόγων ανέβηκαν στα ύψη. Η κατάσταση αναμένεται να «εκτροχιαστεί» σε περίπτωση που το Λαϊκό Κόμμα αποσυρθεί από τον κυβερνητικό συνασπισμό, πράγμα που σημαίνει ότι ο Πάσος Κοέλιο είτε θα προσπαθήσει να διατηρήσει μια εξαιρετικά εύθραυστη κυβέρνηση μειοψηφίας είτε θα αναγκαστεί να προκηρύξει πρόωρες εκλογές.

Ακόμα όμως κι αν η κυβέρνηση επιβιώσει έστω και τραυματισμένη, τα δύσκολα είναι μπροστά. Το πρόγραμμα δεν βγαίνει και εντείνονται οι φόβοι ότι η Πορτογαλία θα αναγκαστεί να ζητήσει και δεύτερο πακέτο διάσωσης. Τον Σεπτέμβριο θα διεξαχθούν αυτοδιοικητικές εκλογές, ενώ παράλληλα θα συζητηθεί και ο προϋπολογισμός του 2014, ο οποίος θα περιλαμβάνει και νέες περικοπές. Στο μεταξύ η υπομονή του κόσμου όσο πάει και εξαντλείται. Οι διαδηλώσεις είναι ολοένα περισσότερες σε μια χώρα που δεν είχε σχετική παράδοση, ενώ η γενική απεργία της περασμένης εβδομάδας, η δεύτερη μέσα στο 2013, είχε πολύ μεγάλη συμμετοχή. Το ερώτημα βέβαια είναι το εξής: αφού η Πορτογαλία, σε αντίθεση με την Ελλάδα, «τα έκανε μέχρι τώρα όλα σωστά», γιατί μένει στην ίδια τάξη;