Του Τάσου Σαραντή

^[1]Οι μισοί από τους χοίρους που εκτρέφονται στον πλανήτη (περισσότεροι από 470 εκατομμύρια) ζουν στην Κίνα, αλλά ακόμη και αυτός ο αριθμός μπορεί να μην είναι αρκετός για να ικανοποιήσει την αυξανόμενη όρεξη των Κινέζων για κρέας. Ενώ η κατανάλωση κρέατος στις ΗΠΑ έχει μειωθεί περισσότερο από 5%, από την κορύφωσή της το 2007, η κατανάλωση κρέατος στην Κίνα έχει αυξηθεί κατά 18%, από 64 εκατομμύρια σε 78 εκατομμύρια μετρικούς τόνους.

Το χοιρινό κρέας αποτελεί εδώ και καιρό μια από τις αγαπημένες πρωτεΐνες των Κινέζων, γεγονός που εξηγεί και την ανακοίνωση εξαγοράς του αμερικανικού γίγαντα Smithfield Foods Inc, κορυφαίου παραγωγού χοιρινού κρέατος στον κόσμο, από την κινεζική εταιρεία Shuanghui International, τη μεγαλύτερη βιομηχανία επεξεργασίας κρέατος στην Κίνα. Σήμερα η Κίνα αγοράζει ήδη περισσότερο από το 60% των εξαγωγών σόγιας στον κόσμο προκειμένου να ταΐσει τα δικά της ζώα, την ίδια στιγμή που κινεζικές εταιρείες αγοράζουν ξένη γεωργική γη καθώς και εταιρείες παραγωγής τροφίμων.

Το 2012 οι Κινέζοι έφαγαν 53 εκατομμύρια τόνους χοιρινού κρέατος – έξι φορές περισσότερο από την ποσότητα που κατανάλωσαν οι Αμερικανοί. Πλέον ο μέσος Κινέζος καταναλώνει 39 κιλά χοιρινού κρέατος τον χρόνο, όταν ο μέσος Αμερικανός καταναλώνει 22 κιλά. Καθώς αυξάνεται η ζήτηση, η εκτροφή των χοίρων έχει αρχίσει να μετατοπίζεται από τα νοικοκυριά και τις μικρές μονάδες εκτροφής σε μεγάλες μονάδες βιομηχανικής παραγωγής. Σε αυτές τις εγκαταστάσεις ο συνωστισμός των ζώων θεωρείται υπεύθυνος για τη ρύπανση και την εξάπλωση νόσων.

Εν τω μεταξύ η κινεζική παραγωγή και μεταποίηση κοτόπουλων στην Κίνα συντελείται επίσης σε μεγάλες βιομηχανικές μονάδες, όπως φάνηκε και σε πρόσφατη πυρκαγιά σε ένα μεγάλο εργοστάσιο πουλερικών στη βορειοανατολική Κίνα, που φέρεται να σκότωσε τουλάχιστον 120 ανθρώπους. Μόλις πρόσφατα η κατανάλωση κοτόπουλων στην Κίνα έφτασε στα ίδια επίπεδα με αυτή στις ΗΠΑ, με 13 εκατομμύρια τόνους να καταναλώνονται σε κάθε χώρα. Καθώς τα fast foods στην Κίνα πολλαπλασιάζονται, η κατανάλωση κοτόπουλου αυξάνεται. Αν βέβαια οι Κινέζοι έτρωγαν τόσο κοτόπουλο ανά άτομο όσο και οι Αμερικανοί, τα κοπάδια τους θα έπρεπε να τετραπλασιαστούν, το ίδιο και το σιτάρι και η σόγια που χρησιμοποιούνται για την εκτροφή των πουλερικών.

Οσον αφορά το βόειο κρέας, οι περιορισμένοι βοσκότοποι και το υψηλότερο κόστος του το έχουν καταστήσει πολύ λιγότερο δημοφιλές στην Κίνα σε σχέση με τις ΗΠΑ, με 5,6 εκατομμύρια τόνους να καταναλώνονται το 2012 ή λιγότερο από 3,5 κιλά ανά άτομο. Ο μέσος Αμερικανός, σε πλήρη αντίθεση, κατανάλωσε 30,5 κιλά βοείου κρέατος την ίδια χρονιά. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η συνολική κατανάλωση βοείου κρέατος κορυφώνεται και στις δύο χώρες. Νέα ψητοπωλεία προσπαθούν να δελεάσουν τους εύπορους Κινέζους προς το κόκκινο κρέας, αλλά είναι απίθανο να φτάσει στις μάζες. Αν οι Κινέζοι έτρωγαν βόειο κρέας στην ποσότητα που καταναλώνεται από τους Αμερικανούς σήμερα, θα χρειάζονταν 50 εκατομμύρια τόνους, ποσότητα που αντιστοιχεί με το 90% της τρέχουσας παγκόσμιας κατανάλωσης. Με το μέσο εισόδημα στην Κίνα να φτάνει στα επίπεδα των ΗΠΑ από το 2035, η μεγαλύτερη κατανάλωση βοείου κρέατος θα μπορούσε θεωρητικά να γίνει οικονομικά εφικτή. Οικολογικά όμως δεν μπορεί ποτέ να είναι δυνατή, αφού οι υπάρχοντες βοσκότοποι δεν είναι σε θέση να στηρίξουν πολύ μεγαλύτερες αγέλες από τις υφιστάμενες.

Η Smithfield Foods στις ΗΠΑ έχει γίνει εξαιρετικά «αποτελεσματική» στη μαζική πάχυνση χοίρων, με μια τεχνογνωσία που αποτέλεσε μεγάλο πόλο έλξης για την Κίνα. Ωστόσο, ακόμη κι αν οι ΗΠΑ έχουν καλύτερη φήμη σε ό,τι αφορά τη διατροφική ασφάλεια σε σχέση με την Κίνα, οι αμερικανικές φάρμες εκτροφής ζώων έχουν τα προβλήματά τους, που αφορούν τη μόλυνση του κρέατος και τις τεράστιες ποσότητες των αποβλήτων που παράγονται από τον μεγάλο αριθμό των ζώων. Η ευρεία χρήση των αντιβιοτικών στη βιομηχανική παραγωγή κρέατος των ΗΠΑ έχει συνδεθεί με την αυξανόμενη αντίσταση των βακτηρίων στις υπάρχουσες θεραπείες. Επιπλέον στις ΗΠΑ εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται κάποια πρόσθετα στις ζωοτροφές όπως η ρακτοπαμίνη, ένα αυξητικό συστατικό του κρέατος με αναβολική δράση που αυξάνει σημαντικά τη μυϊκή μάζα, ενώ μειώνει την περιεκτικότητα του λίπους των σφαγίων. Από το 1996 η χρήση των αυξητικών παραγόντων και η εισαγωγή κρέατος από ζώα που έλαβαν θεραπεία με τις ουσίες αυτές απαγορεύονται αυστηρά στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ενώ η χρήση της απαγορεύτηκε πρόσφατα και στην Κίνα.

Λαμβάνοντας υπόψη την υφιστάμενη υποβάθμιση του εδάφους και τη ρύπανση που καθιστά όλο και πιο δύσκολο για την Κίνα να παράγει περισσότερα και ασφαλέστερα τρόφιμα, δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί η απόκτηση ξένης γης και εταιρειών παραγωγής τροφίμων γίνεται όλο και πιο ελκυστική. Ωστόσο, καθώς η αμερικανική διατροφή έχει αποδειχτεί επικίνδυνη, αφού συνοδεύεται από τη διάδοση της παχυσαρκίας, των καρδιακών παθήσεων και άλλων αποκαλούμενων νόσων του πλούτου, η αντιγραφή του αμερικανικού μοντέλου εργοστασίων παραγωγής κρέατος θέτει τους Κινέζους καταναλωτές αντιμέτωπους με πρωτόγνωρους γι’ αυτούς κινδύνους που δεν είχαν αναλογιστεί ώς σήμερα.