Του Γιώργου Σταματόπουλου

Τι θα διέκρινε τα μέλη ενός συνεταιρισμού; Ιδού μερικές έννοιες, όπως έχουν καταγραφεί στη γραμματεία των συνεταιριστικών εγχειρημάτων: ευθύνη, ευρύνοια, μεγαλοθυμία, επιείκεια, συγχώρεση, συνεργασία, αλληλεγγύη, παραίτηση από το εγώ υπέρ του εμείς. Επίσης: εμπιστοσύνη μεταξύ όλων, φιλία, αγάπη, διάλογος. Κυρίως διάλογος, έστω και αν προσποιούμεθα τινές ότι είμεθα κωφοί, έστω και αν δεν μάθαμε στη ζωή μας να ακούμε· κάποια στιγμή, μέσα πάντα από τον διάλογο, θα μάθουμε να ακούμε. Ως εκ τούτου θα μπορούμε και να μιλάμε, σε πνεύμα συνεργασίας πάντα.

Είναι απίστευτο πόσο εκπλήσσεται κανείς κάθε μέρα όσα χρόνια κι αν κουβαλάει στην πλάτη του, όσες εμπειρίες κι αν έχει, ειδικά από ανθρώπους που υποτίθεται κινούνται σε κοντινό ιδεολογικό χώρο (δεν εξετάζεται εδώ αν η ιδεολογία, γενικά, είναι μια μορφή υποδούλωσης), έχουν, τάχα, τους ίδιους στόχους, βιώνουν την ίδια (δραματική) κατάσταση. Δηλώνουν μεν αριστεροί, αλλά όταν θίγεται το εγώ τους μεταμορφώνονται σε μαινόμενους ταύρους, χωρίς λόγο ουσιαστικό. Πάει και η μεγαλοθυμία της Αριστεράς, πάει η πνευματική ανωτερότητα (ακριβώς διότι ελλείπει η ταπεινή ανωτερότητα, η επιείκεια…), πάνε όλα. Και πάνε όλα επειδή εθίγη το εγώ (και αυτό είναι casus belli για τους άμεμπτους, αυτούς που θεωρούν ότι δεν «παίζουν» με ηθικές αρχές…). Ας κατεβάσουμε λίγο, όλοι, τη μύτη μας γιατί έτσι που τη σηκώνουμε ψηλά θα πέσουμε καμιά φορά και θα τσακιστούμε: πρωτύτερα θα έχουμε τσακίσει την εγωφρένεια, τη ματαιοδοξία; Α, μπα. Ο γδούπος θα ακουστεί ώς τα πέρατα του σώματός μας ή της ψυχούλας μας.

Πάσχουμε, ναι, από διάρκεια, δεν προλάβαμε να μυηθούμε στη συνεργασία, δεν έχουμε, ως χώρα, μακρόχρονους δημοκρατικούς θεσμούς που εξυψώνουν τη συναλληλία και την εμπιστοσύνη. Θεωρούμε ότι όλοι συνωμοτούν εναντίον μας, ότι μας επιβουλεύονται, ότι καιροφυλακτούν να μας κατασπαράξουν. Γιατί; Γιατί να μας κατασπαράξουν; Δεν σηκώνουμε μύγα στο σπαθί μας, λέμε, όταν θίγεται το εγώ μας. Σιγά, μη σφαγούμε χωρίς να το καταλάβουμε, προσπαθώντας να σφάξουμε τη μύγα…

Είναι ασθένεια η παντοκρατορία τού εγώ, μάλλον ανίατη, ούτε καν αυτοάνοση. Και σιγά την παντοκρατορία του, ένα φτωχικό σώμα εποπτεύει (και δεν βλέπει και καλά όλα τα μέλη…). Η προβολή του, η επίκλησή του αφαιρεί την ουσία από τα συμβάντα και τους προσδίδει τη δική του χροιά, άοσμη, άνοστη, ανούσια, άκομψη, επιθετική, ολιγόνοη.

Ποιος μπορεί να μας σώσει από τους εγωιστές; Ουδείς. Θα τους υποστούμε γενναία, στωικά έστω. Το ζήτημα δεν είναι, έλεγε ο Νίτσε, να υπομένεις την πραγματικότητα· το μέγα θέμα είναι να μάθεις να την αγαπάς. Αγαπώντας την της αφαιρείς τη βία και την επιθετικότητα, την ενσωματώνεις, την αποδυναμώνεις εσωτερικεύοντάς την. Κάπως έτσι και με τους εγωιστές. Να μάθουμε να ζούμε μαζί τους (το πρώτο πληθυντικό είναι ενδεικτικό μόνο), να χαμογελάμε· να μην τρελαινόμαστε με τους λοξίες και του άτακτους. Σεβασμός και διάλογος. Τίποτε άλλο.

[email protected]