Του Μπάμπη Μιχάλη

^[1]Απλό γρανάζι της κερδοσκοπικής μη­χανής Goldman Sachs ή σύμβολο της τραπεζικής απληστίας που βούλιαξε τον πλανήτη στο κραχ του 2008 και στην εν συνεχεία μεγαλύτερη ύφεση των τελευταίων 70 ετών;

Ο λόγος για τον πρώην trader της αμερικανικής επενδυτικής τράπεζας Φαμπρίς Τουρέ, τον επωνομαζόμενο και «θρυλικό Φαμπ», που από χθες κάθεται στο εδώλιο δικαστηρίου του Μανχάταν.

Η αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (SEC) κατηγορεί τον Τουρέ ότι πριν από περίπου 6 χρόνια παραπλάνησε τους επενδυτές αποκρύπτοντας τον ρόλο γνωστού hedge fund στη δόμηση ενός επενδυτικού προϊόντος ονόματι Abacus.

Δομημένα ομόλογα

Το εν λόγω χρηματοπιστωτικό παράγωγο ήταν μόνο μια σταγόνα στον ωκεανό των εκατοντάδων εκατομμυρίων δομημένων ομολόγων -Collateralised Debt Oblications ή CDOs- που έδιναν μαζικά εκείνη την εποχή οι τράπεζες της Wall Street. Από το 2005 έως το 2007 εκδόθηκαν CDOs συνολικής αξίας τουλάχιστον 1,03 τρισ. δολαρίων και η Goldman Sachs ήταν ο έκτος

μεγαλύτερος εκδότης τους στον κόσμο.

Τα CDOs ήταν συνήθως ένα χαρτοφυλάκιο διασφαλισμένων σε στεγαστικά δάνεια ομολόγων το οποίο πωλούνταν ως ενιαία οντότητα στους επενδυτές. Το Abacus αποτελούσε τη «συνθετική» έκδοση ενός CDO. Aντί να περιλαμβάνει στο μπουκέτο του πραγματικά ομόλογα, είχε σχηματιστεί από ασφαλιστικά συμβόλαια τα οποία συνδέονταν με την απόδοση των ομολόγων.

Δηλαδή ο ένας επενδυτής πόνταρε ότι τα ομόλογα αυτά θα υποχωρήσουν ενώ ο άλλος ότι θα βελτιώσουν την αξία τους. H Goldman Sachs και ο Τουρέ πούλησαν το εν λόγω προϊόν το 2007, αποκρύπτοντας όμως από τους επενδυτές ένα πολύ σημαντικό γεγονός. Οτι ένα hedge fund που «έτρεχε» ο δισεκατομμυριούχος Τζον Πόλσον είχε βοηθήσει στη δόμηση του Abacus.

Στη συνέχεια το εν λόγω hedge fund (Paulson & Co) πόνταρε στην πτώση του CDO. Οταν η αγορά στεγαστικής πίστης άρχισε να «μπάζει», η αξία των CDOs κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος προκαλώντας πανικό και παγκόσμιο πιστωτικό κραχ. Το Abacus προκάλεσε ζημιές μεγαλύτερες του 1 δισ. δολαρίων σε μια χούφτα εξεζητημένων επενδυτών.

Παραπλάνηση επενδυτών

Oι χρηματιστηριακές αρχές κατηγόρησαν αργότερα την Goldman Sachs και τον Τουρέ για παραπλάνηση των επενδυτών. Η Goldman «καθάρισε» το 2010 πληρώνοντας πρόστιμο-ρεκόρ 550 εκατ. δολαρίων και διευθετώντας τις κατηγορίες, χωρίς μάλιστα να αναγκαστεί να παραδεχθεί τις ευθύνες της. Η Paulson από την πλευρά της βγήκε τελείως λάδι αφού οι Αρχές δεν της απηύθυναν καμία κατηγορία.

Απέμεινε έτσι ο 28χρονος εκείνη την εποχή Τουρέ. Ενας μεσαίου επιπέδου υπάλληλος της Goldman Sachs ήταν το μοναδικό στέλεχος της τράπεζας που κατηγορήθηκε από τις αμερικανικές δικαστικές αρχές. Σήμερα οι τελευταίες καλούνται να αποδείξουν ότι ο Γάλλος trader ήταν ο εγκέφαλος της κομπίνας Abacus. Ανάμεσα στο κατηγορητήριο οι διωκτικές αρχές προσάπτουν και μια σειρά από e-mails του Τουρέ, που είδαν νωρίτερα το φως της δημοσιότητας.

Σε ένα εξ αυτών, προς τη φιλενάδα του, την περίοδο που ο πανικός έχει καταλάβει πια τις αγορές, ο Τουρέ γράφει: «Το όλο οικοδόμημα μπορεί να καταρρεύσει από στιγμή σε στιγμή… Μόνος πιθανός να επιζήσει, ο θρυλικός Φαμπ… στέκεται στο μέσο αυτών των σύνθετων, υψηλά μοχλευμένων εξωτικών συναλλαγών που δημιούργησε χωρίς να καταλαβαίνει αναγκαστικά όλες τις επιπτώσεις…».

Σε άλλο μήνυμα ο Τουρέ αποκαλεί τα χρηματιστηριακά παράγωγα που πωλεί «προϊόν καθαρής πνευματικής μαλακίας», ενώ παρομοιάζει τα CDOs με «μικρούς Φρανκενστάιν που στρέφονται εναντίον του δημιουργού τους». Ο Τουρέ ισχυρίζεται για την ώρα ότι ήταν απλώς ένα γρανάζι της μηχανής και ότι αυτοί που έχασαν χρήματα ήταν έμπειροι επενδυτές που αποφάσιζαν οι ίδιοι για τις τοποθετήσεις τους.

Η αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς από την πλευρά της -που όχι άδικα κατηγορείται ότι δεν έκανε τίποτα για να να σταματήσει την αχαλίνωτη συμπεριφορά της Goldman Sachs και των άλλων μεγάλων τραπεζών- θα έχει δύσκολο έργο. Ούτε λίγο-ούτε πολύ πρέπει να αποδείξει ότι ο Τουρέ είναι ο πιο κακός τύπος της Goldman Sachs. Της τράπεζας που αρκετοί στις ΗΠΑ αποκαλούν ακόμη και σήμερα… Government Sachs.