Του Γιάννη Σβώλου

^[1]Το ατμοσφαιρικό ρετιρέ των Κατακουζηνών με θέα τη Βουλή και ο περίκλειστος κήπος μπροστά στο Μέγαρο της Δούκισσας της Πλακεντίας, με τον αχό της Βασιλίσσης Σοφίας στο βάθος, φιλοξένησαν μια «λυρική performance» με τίτλο «Fables» και μια συναυλία μουσικής δωματίου

Οταν ένα οικοσύστημα πλήττεται από απότομη αλλαγή του φυσικού περιβάλλοντος που το υποστηρίζει, τότε η ζωή ωθείται στα όρια και, υπό την απειλή της αμείλικτης επιταγής «Αλλάζεις ή εξαφανίζεσαι», η εξέλιξη κάνει άλματα. Προσφάτως, η ετερόκλητη, κατακερματισμένη κοινότητα των φιλόμουσων παρακολούθησε αρκετές συνέχειες αυτού του θρίλερ στο εγχώριο πεδίο της κλασικής μουσικής˙ η ΕΡΤ και το Μέγαρο Μουσικής είναι δύο μόνον από τους υπερμεγέθεις δεινόσαυρους που επλήγησαν.

Ομως, όπως έχουμε πολλάκις επισημάνει, υπάρχει και ένας άλλος, αφανής κόσμος μουσικών δυνάμεων, αποτελούμενος από κυρίως νέους ανθρώπους με τελείως διαφορετική νοοτροπία και αποσκευή, οι οποίοι αναζητούν εκτός του καταρρέοντος «συστήματος» δημιουργικές διεξόδους. Κινούμενοι ευρηματικά σε ένα κυμαινόμενου προφίλ περιθώριο του «μεγάλου» ρεπερτορίου, αλλά και της όποιας επίσημης μουσικής ζωής, επιχειρούν ψαγμένες επιλογές έργων και αντισυμβατικούς τρόπους προσέγγισης που θα αναγνωρίζαμε ως παράπλευρες, προχωρημένης γενεάς συνέπειες του γενικότερου πολιτιστικού στίγματος της μεταπολίτευσης.

Για τις εκδηλώσεις στην οικία Κατακουζηνού, γνωρίζαμε από καιρό. Ωστόσο, μέχρι πρόσφατα, δεν είχαμε παρευρεθεί σε κάποια από αυτές. Τις προάλλες παρακολουθήσαμε εκεί μια ενδιαφέρουσα «λυρική performance» με τίτλο «Fables» («Μύθοι») (2/7/2013). Η υψίφωνος Αναστασία Κότσαλη, η μεσόφωνος Μάιρα Μηλολιδάκη, ο βαρύτονος Μιχάλης Ψύρρας και η Μάρω Παντελάκη ως αφηγήτρια, παρουσίασαν μύθους του Λαφοντέν (1621-1695) μελοποιημένους από τους Ζακ Οφενμπαχ και Αντρέ Καπλέ.

Διαμεσολαβημένες από την ύστερη μουσική αναπροσέγγιση συμπατριωτών του Γάλλου ποιητή και βοηθημένες από την αφαιρετική, επίτηδες λίγο πειρακτική, σκηνοθεσία/χορογραφία της Μάρως Μαρμαρινού, οι διδακτικές αφηγήσεις του 18ου αιώνα άγγιξαν αβίαστα σύγχρονες ευαισθησίες, δίχως να χάσουν την καλλιεργημένη τους ιστορική αναφορά. Στο ατμοσφαιρικό καθιστικό της αριστοκρατικής οικίας των μεταπολεμικών χρόνων, με θέα το φωτισμένο κτίριο της Βουλής και τον φεγγαρόλουστο αυχένα του Υμηττού, οι τρεις μονωδοί, συνοδευόμενοι από τον πιανίστα Μιχάλη Παπαπέτρου, τραγούδησαν σε απόσταση αναπνοής από την μικρή ομήγυρη των θεατών, δημιουργώντας μια απροσδόκητη αίσθηση συγκινησιακής συνάφειας προς τους ακροατές, ταιριαστή στον χαρακτήρα του ιστορικού φιλολογικού σαλονιού που υπήρξε κάποτε η οικία Κατακουζηνού.

Στον κήπο της Δούκισσας της Πλακεντίας

^[2]Μαζί με τους δεινόσαυρους, η κρίση προφανώς πλήττει και μικρότερες διοργανώσεις διαταράσσοντας το εδώ και χρόνια εξασφαλισμένο σύστημα ιδιωτικών ή/και άλλων χρηματοδοτήσεών τους. Στους πληττόμενους συγκαταλέγεται και το Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ Αίγινας (ΔΜΦΑ), που πραγματοποιείται από το 2006 υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της πιανίστριας Ντόρας Μπακοπούλου. Με στόχο την οικονομική ενίσχυση της φετινής, 8ης διοργάνωσής του, ο Σύλλογος Φίλων του ΔΜΦΑ και ο Σύλλογος Φίλων του Βυζαντινού Μουσείου πρότειναν μια ωραία συναυλία μουσικής δωματίου στον περίκλειστο κήπο εμπρός από το Μέγαρο της Δούκισσας της Πλακεντίας.

Ακούστηκαν δύο βιεννέζικα έργα: το «Κουαρτέτο αρ. 13, Ροζαμούνδη» του Σούμπερτ και το «Κουιντέτο για κλαρινέτο» του Μότσαρτ. Ερμηνεύτηκαν από μέλη του κουαρτέτου «Κύκλος» -τους βιολιστές Διονύση Βερβιτσιώτη και Κάτια Καμίνσκι, τον βιολίστα Γιάννη Αθανασόπουλο και την τσελίστρια Ελλη Φιλίππου- σε σύμπραξη με τον κλαρινετίστα της ΚΟΑ, Σπύρο Μουρίκη. Το ακρόαμα υποστήριξε ισορροπημένη ηχητική ενίσχυση.

Παίζοντας ενώπιον ιδιαίτερου κοινού, με τον αχό της Βασιλίσσης Σοφίας στο βάθος και ad libitum επίμονες παρεμβολές από φιλόμουσα τζιτζίκια, οι πέντε μουσικοί πρόσφεραν τον καλύτερο εαυτό τους, υποβάλλοντας –μείζον κατόρθωμα σε ανοιχτό περιβάλλον!– ατμόσφαιρες ιδιωτικής συνομιλίας.

Την ισορροπημένη ανάγνωση του Σούμπερτ στήριξαν ασφαλής ρυθμικός παλμός και ελεγχόμενης ρευστότητας μελωδική φραστική, που διανθίζονταν εύστοχα από στιγμές συγκρατημένα λυγμικών διατυπώσεων. Στην υπέρκοψη, ανάλαφρη ερμηνεία του Μότσαρτ πρωταγωνίστησε αδιαπραγμάτευτα η παρουσία του εκλεκτού σολίστα, αστείρευτη πηγή μαλακού, αιθέρια φωτεινού, μελωδικού ήχου και ευγενούς έκφρασης. Φεύγοντας, συνειδητοποιήσαμε με θλίψη πως η Αθήνα αδυνατεί –και πάλι– να στηρίξει διαρκή παρουσία έστω ενός κουαρτέτου εγχόρδων….