Του Νικόλα Ζηργάνου

^[1]Μπορεί να υπάρξει πλέον μια πολιτική λύση στη Συρία; Είναι η στρατιωτική λύση η μόνη εναλλακτική που έχει απομείνει; Μετά από 21 μήνες και όσο η εξέγερση κατά του καθεστώτος Ασαντ μετατρέπεται σε εθνοτικό εμφύλιο πόλεμο, οι δυο πλευρές ωθούνται σε μια μάχη μέχρις εσχάτων, σε μια σύγκρουση που «δεν θα έχει αιχμαλώτους».

Το σενάριο της πόλωσης, της καταστροφής, της μετωπικής αντιπαράθεσης των σουνιτών απέναντι στους αλαουίτες, τους χριστιανούς, τους δρούζους και τις άλλες μειονότητες ως δύο μπλοκ, η προοπτική της κατάρρευσης του καθεστώτος μέσα σε στάχτες και αίμα, το επερχόμενο κενό που θα γεμίσει με χάος, δεν εξυπηρετεί ούτε τη Δύση (Ουάσιγκτον, Βρυξέλλες, Λονδίνο, Παρίσι) ούτε και τη Μόσχα, που προσπαθεί να περισώσει το αναπόφευκτο.

Την αναζήτηση μιας διπλωματικής διεξόδου αναζητούν έντονα τα υπουργεία Εξωτερικών της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, σε μυστικές συνομιλίες στην Ελβετία. Τη Μόσχα εκπροσώπησε ο αναπληρωτής υπουργός Μιχαήλ Μπογκντάνοφ και την Ουάσιγκτον ο ομόλογός του, Νίκολας Μπερνς. Οι συνομιλίες έγιναν με απόλυτη μυστικότητα, παρουσία του ειδικού απεσταλμένου του γ.γ. του ΟΗΕ, Λακτάρ Μπραχίμι, και με την υποστήριξη της Αραβικής Ενωσης. Προηγήθηκε συνάντηση Κλίντον Λαβρόφ στο Δουβλίνο.

Οι δύο πλευρές κατέληξαν στη διαπίστωση ότι «η κατάσταση είναι κακή και χειροτερεύει. Πρέπει να αναζητηθούν δημιουργικές προτάσεις για να τεθεί υπό έλεγχο». Βάση συζήτησης είναι η Διακήρυξη της Γενεύης, στην οποία είχαν καταλήξει Αμερικανοί και Ρώσοι ήδη από τον Ιούνιο, όμως από τότε άλλαξαν πολλά.

Διακήρυξη της Γενεύης

Αυτό που τότε ήταν στο τραπέζι, να δημιουργηθεί μια μεταβατική κυβέρνηση στη Δαμασκό με τη συμμετοχή της αντιπολίτευσης και δίχως να έχει ξεκαθαρίσει η τύχη του Ασαντ, δεν φαίνεται να γίνεται αποδεκτό από την αντιπολίτευση. Δεν διαπραγματευόμαστε με όσους έχουν αίμα στα χέρια τους είναι η μόνιμη επωδός.

Την αναζήτηση πολιτικής διεξόδου και τερματισμού της σφαγής του συριακού λαού προωθεί και από εντελώς άλλη οπτική μια παγκόσμια πρωτοβουλία της κοινωνίας των πολιτών. Ο εκ των ιδρυτών του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ, Αυστριακός Λίο Γκάμπριελ, ο Ελληνας καθηγητής διεθνών οικονομικών σχέσεων και εκ των ιδρυτών του «FREE GAZA FLOTILA», Βαγγέλης Πισσίας, και πολλοί άλλοι, γνωστοί φίλοι του αραβικού κόσμου, πήραν την πρωτοβουλία να επισκεφθούν τη Δαμασκό, τη Βηρυτό και την Κωνσταντινούπολη και να θέσουν υπ' όψιν των δύο πλευρών ένα σχέδιο εξόδου και μια έκκληση – διακήρυξη αρχών:

«Ολα τα βλέμματα είναι αυτή τη στιγμή στον υπό εξέλιξη πόλεμο που πνίγει τον λαό της Συρίας στο αίμα. Είμαστε εξαιρετικά ανήσυχοι κι αυτό όχι μόνον επειδή η σύγκρουση αυτή τείνει να αποκτήσει επικίνδυνες γεωπολιτικές διαστάσεις.

Αλλά και επειδή το δίκαιο και ειρηνικό κίνημα του συριακού λαού, που ξεκίνησε ειρηνικά αγωνιζόμενο –μαζί με αυτό των Αράβων αδελφών τους– υπέρ των δημοκρατικών δικαιωμάτων, βρίσκεται επίσης σε κίνδυνο να διολισθήσει σ’ έναν φατριαστικό εμφύλιο πόλεμο με ευρεία περιφερειακή και διεθνή εμπλοκή.

Γνωρίζουμε ότι καμία πλευρά δεν μπορεί να νικήσει έναν πόλεμο τέτοιων αγριοτήτων στο προσεχές μέλλον, ενώ η συριακή και η αραβική αντίσταση ενάντια στη δυτική και την ισραηλινή κυριαρχία, καθώς και ενάντια στις δικτατορίες της ευρύτερης περιοχής απειλείται και εν τέλει μπορεί να οδηγηθεί στην καταστροφή.

Προκειμένου να διασώσουμε αυτά τα επιτεύγματα και να συνεχίσουμε τον αγώνα για δημοκρατία, κοινωνική δικαιοσύνη και αυτοδιάθεση του συριακού λαού, είναι απολύτως αναγκαία μια πολιτική λύση στη σύγκρουση, μέσα από διαπραγματεύσεις.

Μόνον με αυτόν τον τρόπο μπορεί να χαλιναγωγηθεί ο θρησκευτικός φατριασμός, να ανακοπούν οι εξωτερικές επεμβάσεις και να επικρατήσει το δημοκρατικό κίνημα.

Ετσι, κινητοποιούμαστε για μια πολιτική λύση ώστε να μπει τέλος στο λουτρό αίματος, που να βασίζεται στα ακόλουθα:

1. Υποστηρίζουμε πλήρως την έναρξη μιας πολιτικής διαδικασίας, η οποία θα ξεκινήσει με κατάπαυση πυρός και με διαπραγματεύσεις. Αυτή θα πρέπει να πηγαίνει χέρι χέρι με μια διαδικασία αποκλιμάκωσης της βίας και αποστρατιωτικοποίησης, που θα επιτρέψει στον συριακό λαό να λάβει τη βοήθεια που χρειάζεται άμεσα και τελικά να εκφράσει τη βούλησή του ειρηνικά στις κάλπες.

2. Αφού κάθε λύση θα πρέπει να βασίζεται στην κυρίαρχη θέληση του συριακού λαού, απορρίπτουμε κατηγορηματικά κάθε είδους στρατιωτική επέμβαση απ’ όπου κι αν προέρχεται.

3. Ο σεβασμός του κυρίαρχου δικαιώματος της αυτοδιάθεσης σημαίνει σεβασμό των δημοκρατικών και κοινωνικών δικαιωμάτων της πλειοψηφίας του λαού. Επομένως, καμία μείζων πολιτική δύναμη δεν μπορεί εκ προοιμίου να εξαιρεθεί από τη διαδικασία.

Μια βιώσιμη, ειρηνική διευθέτηση θα πρέπει να βασίζεται σε μια συνταγματική διαδικασία που να επιτρέπει να διεξαχθούν ελεύθερες εκλογές, οι οποίες θα οργανωθούν από μια μεταβατική κυβέρνηση που θα προκύψει από τις διαπραγματεύσεις.

4. Μια και η σύγκρουση χειραγωγείται ολοένα και περισσότερο από τάσεις θρησκευτικού σεχταρισμού, οι οποίες υπονομεύουν τη βασισμένη στη δημοκρατία πολιτική ενότητα του λαού, υποστηρίζουμε όλες τις πρωτοβουλίες που προωθούν τη διαθρησκευτική ανοχή στη βάση των ίσων δικαιωμάτων για όλους τους πολίτες».

Βαριές υπογραφές

Τη διακήρυξη, η οποία έγινε δεκτή με επιφυλάξεις, αλλά χωρίς να απορριφθεί είτε από τη Δαμασκό είτε από μερίδα της αντιπολίτευσης, υπογράφουν σημαντικές προσωπικότητες, όπως η βραβευμένη με Νόμπελ Ειρήνης, Βορειο-ιρλανδή Μέιριντ Μαγκουάιρ, ο σαντινίστας πολιτικός και θεολόγος της απελευθέρωσης, ποιητής Ερνέστο Καρντενάλ, ο Αιγύπτιος οικονομολόγος Σαμίρ Αμίν, ο Ιταλός φιλόσοφος Τζιάνι Βάτιμο, ο πρώην διπλωμάτης του ΟΗΕ, Γερμανός καθηγητής Χανς Φον Σπόνεκ, ο Μανώλης Γλέζος και στελέχη της συριακής αντιπολίτευσης, με προεξάρχοντα τον Μισέλ Κιλό, που εξακολουθεί να βρίσκεται στο εσωτερικό της Συρίας.

Η πρωτοβουλία αυτή (www.peaceinsyria.org) σχεδιάζει νέα επίσκεψη στη Δαμασκό και διεθνές συνέδριο στη Βιέννη, με τη συμμετοχή Σύρων από όλες τις αντιμαχόμενες πλευρές, με τελικό στόχο να λειτουργήσει ως καταλύτης στο συριακό αδιέξοδο.