Σκληρή, αλλά όχι ωμή ματιά πάνω στη σύγχρονη οικογένεια, με τα μυστικά, τη βία και τους φόβους της ρίχνει ο 35χρονος σκηνοθέτης. Μεγάλη επιτυχία, προσωπική του, αλλά και του ελληνικού σινεμά, που για μια ακόμη φορά φτάνει στα παγκόσμια σαλόνια

Της Βένας Γεωργακοπούλου

^[1]Ε, ναι, ο ελληνικός κινηματογράφος μάς συνήθισε πια στις διεθνείς επιτυχίες. Τρία χρόνια μετά τη συμμετοχή τού «Attenberg» της Αθηνάς Ραχήλ Τσαγκάρη στο Φεστιβάλ Βενετίας και του βραβείου ερμηνείας της Αριάν Λαμπέντ, μια ακόμη ταινία μας επιλέχτηκε για το επίσημο διαγωνιστικό τμήμα της φετινής, 70ής Μπιενάλε (28 Αυγούστου-7 Σεπτεμβρίου), η αφίσα, μάλιστα, της οποίας τιμά με συγκινητικό τρόπο τη μνήμη του Θόδωρου Αγγελόπουλου: απεικονίζει τον Μπρούνο Γκαντς σε σκηνή από το «Μια αιωνιότητα και μία μέρα».

Η τυχερή ταινία είναι το «Miss Violence», δεύτερη δουλειά μεγάλου μήκους του 35χρονου Αλέξανδρου Αβρανά. Προερχόμενος από τον χώρο των εικαστικών, εκτινάχτηκε ξαφνικά το 2008 με την ταινία «Without». Το πρωτόλειό του θριάμβευσε στα Κρατικά Κινηματογραφικά Βραβεία κερδίζοντας έξι από αυτά, ανάμεσά τους τα καλύτερης ταινίας και πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη. Αλλά δεν βγήκε ποτέ στις αίθουσες! Χάθηκε για το κοινό. Αυτή, όμως, η παράλογη και δυσάρεστη ιστορία, πολύ συχνή κάποτε στο ελληνικό σινεμά, δεν κατέβαλε τον Αλέξανδρο Αβρανά. Και να που, πέντε χρόνια μετά, οδεύει απτόητος προς τη Βενετία, για να διεκδικήσει τον Χρυσό Φοίνικα από μια κριτική επιτροπή με πρόεδρο τον Μπερνάρντο Μπερτολούτσι.

Δεν κρύβει, φυσικά, τη χαρά του. «Για μένα ο κινηματογράφος είναι ανάγκη», λέει. «Πολλές φορές οι δυσκολίες σε πεισμώνουν. Η ιστορία με το «Without» είναι για μένα παρελθόν, εύχομαι, απλώς να μην επαναληφθεί, είναι κρίμα για τους νέους σκηνοθέτες».

Με το «Miss Violence» ο Αλέξανδρος Αβρανάς επιστρέφει στον κόσμο της ελληνικής οικογένειας. Κι αν στο «Without» αναφερόταν σε ένα προβληματικό, δυσλειτουργικό ζευγάρι με παιδί, τώρα πηγαίνει πολύ πιο βαθιά. Φτάνει στην ενδοοικογενειακή βία. Η ταινία ξεκινά με την αυτοκτονία ενός παιδιού. «Η Αγγελική πέφτει από το μπαλκόνι τη μέρα που κλείνει τα 11 χρόνια της και η οικογένειά της το γιορτάζει με ένα πάρτι», λέει ο σκηνοθέτης. Βάσισε το σενάριο, που το έγραψε παρέα με τον Κώστα Περούλη, σε μια πραγματική ιστορία, που συγκλόνισε τη Γερμανία και εκδικάστηκε, μάλιστα, πέρυσι. «Την έμαθα στο Βερολίνο από έναν Γάλλο casting director και ταράχτηκα τόσο πολύ που ενώ είχα έτοιμο ήδη ένα άλλο σενάριο, στρώθηκα στη δουλειά για να τη γράψω».

Θα προτιμούσε να μην αποκαλύψουμε πολλά για την ταινία. Να διαφυλάξει το μυστικό της. Γιατί έχει, όπως λέει, «κάτι από αστυνομικό θρίλερ, χωρίς, βέβαια, την κλασική δομή του είδους, που κάποιος ψάχνει να βρει την αλήθεια. Κι εδώ, όμως οι θεατές προσπαθούν να μάθουν και να καταλάβουν μέσα από τα στοιχεία, που τούς δίνει η ταινία, γιατί ένα παιδί μπορεί να διαλέξει τον θάνατο. Αυτό που μου αρέσει στο «Miss Violence» είναι ότι όσο κι αν το θέμα είναι αποκρουστικό, σαν ταινία θέλεις να τη βλέπεις, σε ρουφάει μέσα της».

Για τον λόγο αυτό εντελώς συνειδητά και «αντίθετα με τα δικά του δεδομένα», όπως παραδέχεται, κράτησε «χαμηλά τα εικαστικά στοιχεία, να μη βγουν μπροστά. «Αυτό που με ενδιέφερε δεν ήταν το ύφος, ήταν να πω όσο το δυνατόν καλύτερα μια ιστορία. Ενας λόγος παραπάνω, που το «Miss Violence» αφορά ένα λεπτό και δύσκολο θέμα, από εκείνα που ο χειρισμός τους περιέχει ένα ρίσκο και απαιτούν προσοχή. Κάναμε μεγάλη έρευνα με τον Κώστα, μιλήσαμε με ψυχιάτρους και ειδικούς. Ηθελα το θέμα να πατάει γερά πάνω στην πραγματικότητα, να το γνωρίζω πολύ καλά. Θα μπορούσα κάλλιστα να «εκμεταλλευτώ» ένα κοριτσάκι, που πηδάει από το μπαλκόνι, Τι ωραίο, τι χάι, τι σοκαριστικό. Αλλά μετά τι;»

Η ταινία δεν χρησιμοποιεί φλας μπακ για να μας διηγηθεί την ιστορία της μικρής αυτόχειρα. Παρακολουθεί τη ζωή της οικογένειάς της μετά το συμβάν. Παππούς, γιαγιά, μαμά, θεία, αδέλφια επιμένουν πώς ήταν ατύχημα, την «ξέχνανε» και συνεχίζουν τη ζωή της. Οι άνθρωποι, όμως, από τις κοινωνικές υπηρεσίες, που επισκέπτονται το τακτοποιημένο σπίτι της οικογένειας, ζητούν απαντήσεις. Μέχρις ότου ο μικρός αδελφός της Αγγελικής φέρνει κατά λάθος στο φως τις ενδείξεις εκείνες, που θα συντρίψουν το καλογυαλισμένο τους ψέμα και θα αναγκάσουν τα μέλη της οικογένειας να αντιμετωπίσουν όσα έκρυβαν επί χρόνια. Τη λύση θα δώσει η βία, μια «αυτοδικία», όπως αποκαλύπτει ο σκηνοθέτης.

Δικαιώνεται, λοιπόν, τελικά το μικρό κορίτσι; «Οχι ακριβώς. Υπάρχει απλώς μια σχετική λύτρωση και χαρά για τον θεατή. Γιατί η ταινία, βέβαια, μιλάει για κάτι πολύ μεγαλύτερο. Για τη σημερινή κοινωνία, που έχει ανάγκη από κάποιον να την εξουσιάζει, για έναν κύκλο βίας που δεν σταματάει». Εχει μια εμμονή και αυστηρότητα ο Αβρανάς απέναντι στην ελληνική οικογένεια.

^[2]«Η ιστορία της Αγγελικής θα μπορούσε να συμβεί παντού, μου το επισήμαναν και οι άνθρωποι του Φεστιβάλ Βενετίας», απαντάει. «Αλλά, ναι, γράφοντας το σενάριο έβρισκα συνέχεια στοιχεία της δικιάς μου, αλλά και κάθε οικογένειας. Οι δομές στην Ελλάδα είναι πολύ καλά φτιαγμένες, μεταφέρονται από γενιά σε γενιά, όσο και να εξελίσσονται με τα χρόνια τα οικογενειακά ήθη. Σημασία έχει ότι στη σημερινή εποχή η κοινωνία φαίνεται να καταλαβαίνει την ανάγκη να αντιμετωπίσει επιτέλους την αλήθεια».

Τη μικρή Αγγελική υποδύεται η Χλόη Μπολώτα. Πρωταγωνιστούν όμως η Ρένη Πιττακή στον ρόλο της γιαγιάς, που σπάνια παίζει στο σινεμά («το προξενιό μάς το έκανε ο Λευτέρης Βογιατζής, που αγαπούσε πολύ το σενάριο», λέει ο Αλέξανδρος Αβρανάς), ο Θέμης Πάνου, η Ελένη Ρουσσινού, η Σίσσυ Τουμάση και οι Μαρία Σκουλά, Νίκος Χατζόπουλος, Μηνάς Χατζησάββας, Μαρία Καλλιμάνη, Χρήστος Λούλης κ.ά. Η φωτογραφία είναι της Ολύμπιας Μυτιληναίου. Παραγωγός ο Βασίλης Χρυσανθόπουλος.

Η ταινία δεν θα είχε πραγματοποιηθεί χωρίς τον Χρήστο Κωνσταντακόπουλο τής Faliro Productions. Γιατί η επιτροπή για το 1,5% της ΕΡΤ την απέρριψε! Οσο για το ΕΚΚ, που ως γνωστόν για καιρό παρέμενε απένταρο, συμμετέχει τώρα ενεργά και στηρίζει την πορεία της.

Το μόνο που μας μένει είναι να ευχηθούμε στο «Miss Violence» πολλά ακόμα φεστιβάλ. Και στον ίδιο τον σκηνοθέτη πολλές ακόμα ταινίες. «Ενας λόγος που χαίρομαι τόσο για τη Βενετία είναι γιατί φαντάζομαι ότι αυτή την ευκαιρία θα μου τη δώσει», απαντά ο Αλέξανδρος Αβρανάς.

[email protected]