Ο σταρ του Παγκόσμιου Συνεδρίου Φιλοσοφίας ζήτησε μια άλλη Ευρώπη, της συνεργασίας, της υποστήριξης των αδύναμων οικονομιών και της πληροφόρησης, για να νικηθούν οι ακροδεξιές και αντιευρωπαϊκές δυνάμεις

Της Βασιλικής Τζεβελέκου

^[1]Η βαθιά γνώση μετουσιώνεται σε ευγένεια και γλυκύτητα; Στην περίπτωση του Γιούργκεν Χάμπερμας η απάντηση είναι θετική. Ο θρύλος της σύγχρονης ευρωπαϊκής διανόησης, ο 84χρονος Γερμανός φιλόσοφος, στοχαστής και ανανεωτής της ευρωπαϊκής σκέψης, ήρθε τελικά στην Ελλάδα. Και παρά τις αντιρρήσεις του να παραχωρήσει συνέντευξη Τύπου στο πλαίσιο του 23ου Παγκόσμιου Συνεδρίου Φιλοσοφίας έκανε δεκτό το πιεστικό αίτημα των διοργανωτών. Λίγο μετά την εισήγησή του, με τίτλο «Ο κοσμοπολιτισμός σήμερα» στο κατάμεστο αμφιθέατρο της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών, συνομίλησε για μία και πλέον ώρα με Ελληνες και ξένους δημοσιογράφους.

^[2]«Θέλω ερωτήσεις από δημοσιογράφους, όχι από τους καθηγητές. Αυτά σε κατ' ιδίαν συζητήσεις μας», είπε σε πολύ νεότερό του ακαδημαϊκό, που πήρε τον λόγο. Ξεκαθάρισε ότι «δεν είμαι πολιτικός» και για να μπορεί να ακούει τους ερωτώντες, σηκωνόταν όρθιος, στεκόταν δίπλα τους, τους κοίταζε στα μάτια κι επέστρεφε στη θέση του για να απαντήσει. Ψηλόλιγνος, με κυρτό κορμί, υπέγραψε βιβλία στο τέλος, φωτογραφήθηκε, αντάλλαξε χειραψίες. Το σημαντικότερο, άνοιξε μια χαραμάδα φωτός στις γκρίζες καρδιές.

Οσα πρεσβεύει σταθερά από τη δεκαετία του ’50 έως σήμερα αναλύουν με φιλοσοφικές αξιώσεις την πολιτική κατάσταση όσων συμβαίνουν γύρω μας και η αλλαγή τους προϋποθέτει την ενεργό ανάμιξη των πολιτών στα κοινά. Απαντώντας σε ερωτήσεις που αφορούσαν την ελληνική πραγματικότητα, ήταν προσεκτικός και λιγόλογος, ενώ προτιμούσε να φτάνει στην ολοκλήρωση των απαντήσεών του έχοντας ως παράδειγμα τη χώρα του.

Απαντώντας στην ερώτηση της «Εφ.Συν.» ποιο είναι το μέλλον της δημοκρατίας σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, που η κυβέρνηση συστηματικά εισάγει νόμους μέσω πράξεων νομοθετικού περιεχομένου, είπε: «Το πρώτο που κινδυνεύει είναι η κοινωνία. Δεν έχω τέτοια βιώματα, περιγράφετε μια κατάσταση επικίνδυνη, όπου οι δημοκρατικές αρχές τίθενται υπό αίρεση. Δεν μπορώ να δώσω καμιά εκτίμηση για το πώς θα εξελιχθεί η ελληνική πολιτική σκηνή».

Για τους παράνομους μετανάστες και την άνοδο του φασισμού: «Είναι σοβαρό πρόβλημα. Η νομοθεσία περί μετανάστευσης που ψηφίστηκε στη Γερμανία αρχές του ’90 -επί πολέμου στη Γιουγκοσλαβία και μετά την επανένωση των δύο Γερμανιών-, όταν πυρπολούνταν τα άσυλα και υπήρχαν αντιδράσεις όχλου και ξενοφοβίας, επέτρεπε την είσοδο στη χώρα μόνο από αέρος, από το αεροδρόμια της Φρανκφούρτης. Στράφηκα κατά του νόμου των Χριστιανοδημοκρατών, με τον οποίο συμφώνησαν και οι Σοσιαλδημοκράτες. Δεν μπορούμε ωστόσο να πούμε: “Ολες οι πόρτες είναι ανοιχτές, περάστε”. Υπάρχουν περιορισμοί εξ ορισμού. Τα ηνία της κατάστασης έχουν οι ισχυρές χώρες της Ε.Ε., που ασκούν πιέσεις στις χώρες της περιφέρειας, την Ελλάδα και την Ιταλία. Το βάρος, όμως, πρέπει να μοιραστεί ανάμεσά τους».

Για Ελλάδα και ευρωζώνη: «Να φύγετε από την ευρωζώνη δεν είναι καλή λύση. Ομως η κρίση είναι σε εξέλιξη. Θα έπρεπε να υπάρχει μια ατζέντα που θα επέτρεπε μια συντονισμένη και με στόχους υποστήριξη για όλες τις ευρωπαϊκές περιφέρειες που χρειάζονται επενδύσεις. Αλλιώς η ανταγωνιστικότητα, που ήδη έχει θεοποιηθεί, θα θυσιαστεί».

Για τις ευρωεκλογές και την άνοδο των αντιευρωπαϊκών δυνάμεων: «Μέχρι τις επόμενες ευρωεκλογές θα βγουν άραγε στην επιφάνεια οι δεξιές πλειοψηφίες; Πρέπει να αλλάξει η ευρωπαϊκή πολιτική με ένα project που αφορά όλους τους πολίτες».

Για τον δεξιό λαϊκισμό: «Είναι επικίνδυνος, γιατί τον ακολουθεί μεγάλο τμήμα του λαού, απληροφόρητο, στρεσαρισμένο και σε κατάσταση ανάγκης. Δεν βλέπουν άλλη λύση. Είναι μια πρόκληση να τους φέρουμε πίσω. Το μόνο όπλο είναι η πληροφόρηση».

Για το αιφνίδιο κλείσιμο της ΕΡΤ από την κυβέρνηση: «Δεν είμαι γνώστης λεπτομερειών… Ακούγεται σαν απελπισμένη πολιτική πράξη. Πρόκειται για βασικά δικαιώματα, όμως είναι μια πράξη που έχει εφαρμοστεί».

Υπάρχει διέξοδος για την Ελλάδα όσον αφορά την κρίση; «Γνωρίζετε ότι στη Γερμανία, στον γαλλικό και τον ιταλικό Τύπο, υψώνω τη φωνή μου για την εξοργιστική κοινωνική αδικία, που προκαλείται από την κρίση εδώ και σε άλλες χώρες. Ολες οι κυβερνήσεις, με πρώτη και καλύτερη τη γερμανική, που συμμετείχε σε αυτά τα προγράμματα, πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη των πράξεών τους. Κι αυτό ακόμα δεν το έχουν κάνει».

[email protected]

Διαβάστε: «Μεγαλύτερη αλληλεγγύη στα κράτη της περιφέρειας» ^[3]