ΕΛΒΕΤΙΑ Ανατριχιαστικό αλλά αληθινό: στην καρδιά της Ευρώπης θεσμοθετούνται από δημάρχους απαγορεύσεις πρόσβασης προσφύγων σε συγκεκριμένους δημόσιους χώρους

Της Βίκυς Καπετανοπούλου

^[1]Περιορισμοί τύπου απαρτχάιντ κατά των μεταναστών έχουν αρχίσει σιωπηλά αλλά συστηματικά να εφαρμόζονται σε πόλεις της «ανεκτικής», πολιτισμένης και εύπορης Ελβετίας, που επί της αρχής θεωρείται χώρα-πρότυπο σε θέματα μεταναστευτικής πολιτικής και κοινωνικής ενσωμάτωσης. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι στη Γενεύη φιλοξενείται η έδρα της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, αλλά και του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού.

Ξενοφοβία με παρελθόν

^[2]Παρότι τα φαινόμενα ξενοφοβίας δεν είναι καινούργια στην ελβετική επικράτεια, έλαβαν πρόσφατα μεγάλες διαστάσεις λόγω της παγκόσμιας κατακραυγής που προκάλεσε η απόφαση του Δήμου Μπρεμγκάρτεν, μιας κωμόπολης 6.500 κατοίκων δυτικά της Ζυρίχης, να επιβάλει κυριολεκτικά δρακόντεια περιοριστικά μέτρα σε ομάδα 25 προσφύγων από την Ερυθραία, το Σουδάν και το Θιβέτ, οι οποίοι κατέφτασαν εκεί την περασμένη εβδομάδα για να φιλοξενηθούν από το κράτος σε παλιό στρατώνα, με προοπτική να προστεθούν σ’ αυτούς περίπου άλλοι 120 σε βάθος χρόνου.

Αυτό που ανακάλυψαν με φρίκη οι πρόσφυγες φτάνοντας στη νέα τους «κατοικία» είναι η θεσμοθέτηση 32 «ζωνών αποκλεισμού», όπως προαύλια σχολείων, αθλητικές εγκαταστάσεις, η δημοτική πισίνα και βιβλιοθήκη, ακόμα και η τοπική εκκλησία, στις οποίες τους απαγορεύεται η πρόσβαση.

Η άκρως αμφιλεγόμενη πρωτοβουλία χαρακτηρίστηκε συλλήβδην ρατσιστική και απαράδεκτη, τόσο σε νομικούς όσο και σε ανθρωπιστικούς όρους, από πληθώρα διεθνών και ελβετικών οργανώσεων προάσπισης των δικαιωμάτων των μεταναστών. Τέθηκε, ωστόσο, σε εφαρμογή με τις «ευλογίες» του επικεφαλής του Ομοσπονδιακού Γραφείου Μετανάστευσης της Ελβετίας, Μάριο Γκάτικερ, που επικαλέστηκε πιθανές διενέξεις εξαιτίας της δυσφορίας των ντόπιων, αν εμφανιστούν μαζικά 50 «ασυνόδευτοι» μετανάστες στο γήπεδο ή την πισίνα!

Το σκεπτικό του δημάρχου

Ο δήμαρχος του Μπρεμγκάρτεν, Ρέιμοντ Τέλενμπαχ, υπεραμύνθηκε της απόφασής του επικαλούμενος με τη σειρά του «λόγους ασφαλείας για την αποτροπή ταραχών και την προφύλαξη από πιθανή χρήση ναρκωτικών». «Δεν είμαστε απάνθρωποι» διακήρυξε, ενώ στο πλευρό του έσπευσε κι ο δήμαρχος του γειτονικού Μέντσινγκεν, Ρόμαν Στάουμπ, που υποστήριξε με σθένος ειδικά την απαγόρευση προσέγγισης μεταναστών σε σχολεία: «Πρόκειται σίγουρα για δύσκολους χώρους, καθώς εκεί θα μπορούσαν να έρθουν σε επαφή με τους μαθητές μας, αγόρια και κορίτσια»… Στις ποινές για τους παραβάτες περιλαμβάνεται ο κατ’ οίκον περιορισμός ή η παρακράτηση χρημάτων από το χαρτζιλίκι τους!

Η Ελβετία, με πληθυσμό 8 εκατομμυρίων, δέχεται κατά μέσον όρο 50.000 μετανάστες τον χρόνο, τους περισσότερους ανά κάτοικο στην Ευρώπη. Τον Ιούνιο εγκρίθηκε συντριπτικά με δημοψήφισμα η αυστηροποίηση της διαδικασίας χορήγησης ασύλου, που πλέον εξαιρεί π.χ. όσους έχουν λιποτακτήσει από τον στρατό της χώρας τους, καθώς η ξενοφοβική ρητορική του ακροδεξιού Ελβετικού Λαϊκού Κόμματος (SVP) έχει αρχίσει να βρίσκει κοινωνικό έρεισμα.

Ρατσιστική προπαγάνδα

Τα μέλη του σπέρνουν το μίσος και τις διακρίσεις διακηρύσσοντας ότι η πλειονότητα όσων ζητούν άσυλο δεν είναι «αληθινοί» πρόσφυγες που ξενιτεύτηκαν για να γλιτώσουν από τις διώξεις ή τον πόλεμο στις πατρίδες τους, αλλά «λαθρομετανάστες» που συρρέουν στη χώρα με μόνο στόχο να αρχίσουν να λαμβάνουν τα γενναιόδωρα κρατικά επιδόματα και να παρανομούν ταυτόχρονα σε βάρος των Ελβετών φορολογουμένων.

Η χώρα συνεχίζει να απολαμβάνει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά εγκληματικότητας στον κόσμο, αλλά, σύμφωνα με αρχεία της αστυνομίας, αλλοδαποί είναι υπεύθυνοι για αρκετά αδικήματα, όπως κλοπές, ληστείες και σεξουαλικές επιθέσεις. Τα τελευταία χρόνια το SVP έχει εκμεταλλευτεί στο έπακρο το σύστημα άμεσης δημοκρατίας που ισχύει στην Ελβετία και επιτρέπει στους πολίτες της να συντάσσουν νέα νομοσχέδια, τα οποία εγκρίνονται ή απορρίπτονται μέσω εθνικών ή τοπικών δημοψηφισμάτων. Κατάφεραν έτσι να «περάσουν» ορισμένα από τα καίρια ζητήματα της ρατσιστικής τους ατζέντας, όπως την υπερψήφιση της απαγόρευσης ανέγερσης μιναρέδων σε τζαμιά και την κατεπείγουσα απέλαση αλλοδαπών που διαπράττουν βίαια εγκλήματα εντός ελβετικού εδάφους.

Συγκαλυμμένες μέθοδοι απαρτχάιντ ισχύουν εδώ και καιρό και σε άλλες πόλεις της Ελβετίας, όπου έχει απαγορευτεί η πρόσβαση προσφύγων σε εστιατόρια, γηροκομεία, στο τοπικό δάσος (!) ή ακόμη και σε ολόκληρες γειτονιές. Για να αντιμετωπίσουν το αυξανόμενο κύμα μετανάστευσης, οι ελβετικές αρχές αποφάσισαν να αξιοποιήσουν στρατόπεδα και ορεινά καταφύγια ως κέντρα φιλοξενίας. Τα περισσότερα βρίσκονται μακριά από κατοικημένες περιοχές, ενώ οι «φιλοξενούμενοι» υπόκεινται και σε απαγόρευση κυκλοφορίας από το απόγευμα και μετά. Ορισμένοι πολιτικοί έφτασαν στο σημείο να εκφράσουν παράπονα ότι η παρουσία μεταναστών σε περιοχές των Αλπεων θα πλήξει την τουριστική βιομηχανία!

Την περασμένη εβδομάδα, δέκα Σύροι έκαναν επί μέρες καθιστική διαμαρτυρία έξω από κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό, καταγγέλλοντας ότι οι προσωρινές συνθήκες διαμονής τους σε δημοτικό καταφύγιο χωρίς φωτισμό κι επαρκή εξαερισμό είναι «ανάξιες ανθρώπου» και ζητώντας παράλληλα από τις αρχές του μικρού χωριού Κέστενχολτς να αποδεσμεύσουν το κονδύλι των 154.000 ευρώ, που είχε αρχικά εγκριθεί για την ανακαίνιση του μόνιμου χώρου «φιλοξενίας» τους, που δεν είναι άλλος από κοντέινερ (ναι, δυστυχώς συμβαίνει ΚΑΙ εκεί)…

Εκκληση από τον ΟΗΕ

Από τη Γενεύη, η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες έκανε έκκληση στην ελβετική κυβέρνηση να μη στιγματίζει κατ’ αυτόν τον τρόπο τους μετανάστες, ενώ η οργάνωση Human Rights Watch ζήτησε «την ενθάρρυνση όλων των ελβετικών κοινοτήτων ώστε να συμπεριφέρονται σε κάποιους από τους πλέον ευάλωτους ανθρώπους στον κόσμο με σεβασμό κι αξιοπρέπεια και όχι να επιβάλλουν προκαταλήψεις και διχασμό».