→Για πρώτη φορά οι ΗΠΑ μοιάζουν αποφασισμένες να λύσουν το μεσανατολικό ζήτημα και σε αυτό το κλίμα έγινε η πρώτη συνάντηση μεταξύ εκπροσώπων Ισραηλινών και Παλαιστινίων, χωρίς αμερικανική παρουσία

Της Μαργαρίτας Βεργολιά

^[1]Η συνάντηση έγινε μακριά από τα φλας των φωτογράφων, διήρκεσε πέντε ώρες και ολοκληρώθηκε χωρίς δηλώσεις στους δημοσιογράφους. Μέχρι και η ώρα έναρξης και η ακριβής τοποθεσία διεξαγωγής των συνομιλιών κρατήθηκε επτασφράγιστο μυστικό μέχρι αυτές να αρχίσουν. Τελικά, Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι διαπραγματευτές ολοκλήρωσαν με συνοπτικές διαδικασίες τον β’ γύρο των ειρηνευτικών διαβουλεύσεων αργά το βράδυ της Τετάρτης, στην Ιερουσαλήμ, χωρίς τελικά να παρίσταται ο Αμερικανός ειδικός απεσταλμένος Μάρτιν Ιντάικ. Και ανανέωσαν το ραντεβού τους για την επόμενη εβδομάδα, στην Ιεριχώ ή στη Ραμάλα…

Εχοντας μπροστά τους ένα αυστηρό χρονοδιάγραμμα εννέα μηνών -που έχει ορίσει η Ουάσινγκτον-, οι δύο πλευρές καλούνται να υπερπηδήσουν… πρόθυμα σειρά από σχεδόν ανυπέρβλητα εμπόδια, τόσο στο εσωτερικό τους όσο και στις μεταξύ τους σχέσεις. Ηδη ο β’ γύρος έγινε υπό τη σκιά των έντονων αντιδράσεων μέσα στο Ισραήλ για το πρώτο κύμα απελευθέρωσης Παλαιστίνιων κρατουμένων, αλλά και της οργής της παλαιστινιακής πλευράς για τα νέα εποικιστικά σχέδια του Τελ Αβίβ στα κατεχόμενα της Ανατολικής Ιερουσαλήμ και της Δυτικής Οχθης.

Ομως, το ουσιαστικό ερώτημα -τονίζουν αναλυτές- είναι οι πραγματικές προθέσεις των ΗΠΑ για δυναμική διπλωματική παρέμβαση, με φόντο την ευρύτερη μεσανατολική συγκυρία. Αυτήν τη σκιαγράφησε ο ίδιος ο Αμερικανός υπ. Εξωτερικών -αναφέρει η «Jerusalem Post»- σε πρόσφατη συνάντηση με επιλεγμένη ομάδα επιφανών Αμερικανοεβραίων. «Ο Τζον Κέρι τόνισε επανειλημμένα με έμφαση ότι η Μουσουλμανική Αδελφότητα δεν πρόκειται να επιστρέψει στην εξουσία της Αιγύπτου» και ότι «η προσοχή της Χεζμπολάχ και του Ιράν είναι στραμμένη στον εμφύλιο στη Συρία», αναφέρει η ισραηλινή εφημερίδα.

Με απλά λόγια -εξηγεί ο αναλυτής και διευθυντής του ινστιτούτου Foundation for Middle East Peace, Τζέφρι Αρονσον- η Ουάσινγκτον βλέπει τώρα να ανοίγει ένα «παράθυρο ευκαιρίας» για την επίλυση της ισραηλοπαλαιστινιακής διένεξης, καθώς το χάος και η αστάθεια δυναμιτίζουν τη μεσανατολική περιφέρεια, από τη Βαγδάτη έως την Τυνησία. «Μια ισραηλοαραβική ειρήνευση», παρατηρεί σε άρθρο στην ιστοσελίδα al Monitor, «θα λειτουργούσε σαν όπλο έναντι της έτερης και ορισμένης φορές… μεταστατικής διχόνοιας, που οι Αμερικανοί εκτιμούν ότι καθορίζει πια ολόκληρη την περιοχή: αυτή μεταξύ του Ιράν, των συμμάχων του στη Συρία και στον Λίβανο απέναντι στους υπόλοιπους της περιοχής». Τουτέστιν, την ανοιχτή πια ρήξη μεταξύ σιιτών και σουνιτών, με τα «νήματα» των τελευταίων να κινεί η Σαουδική Αραβία.

Υπό αυτό το πρίσμα, ο Κέρι υπογράμμισε στη συνάντηση με τους επιφανείς Αμερικανοεβραίους ότι ο τερματισμός της ισραηλοπαλαιστινιακής διένεξης είναι μια «στρατηγική αναγκαιότητα», για την υλοποίηση της οποίας θα πρέπει και οι δύο πλευρές «να κάνουν δύσκολες επιλογές». Πράγματι, «οι ηγεσίες Ισραηλινών και Παλαιστινίων πλέον αντιλαμβάνονται ότι η παρέμβαση των ΗΠΑ μπορεί αυτή τη φορά να είναι αποφασιστική», σχολιάζει ο Αρονσον. «Και είναι εύλογο να υποθέσει κανείς ότι, στις ατελείωτες ώρες που ο Κέρι ξόδεψε τους τελευταίους μήνες με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Νετανιάχου και τον Παλαιστίνιο πρόεδρο Αμπάς, οι δύο πλευρές προσπάθησαν καθεμία ξεχωριστά να προσεταιριστεί την Ουάσινγκτον, τηρώντας διαμετρικά αντίθετες θέσεις σε θέματα όπως τα σύνορα, οι εβραϊκοί οικισμοί, η ασφάλεια, οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες, η ανταλλαγή γης».

Ακόμη και σήμερα, και οι δύο «αντιμετωπίζουν τις διαβουλεύσεις με την Ουάσιγκτον πιο σημαντικές από αυτές μεταξύ τους, που μόλις άρχισαν», καταλήγει ο Τζέφρι Αρονσον. Ομως, ακόμη μία φορά, τα χρονικά περιθώρια στενεύουν δραματικά, καθώς οι εμφύλιες διενέξεις τείνουν να αποκτήσουν… επιδημικές διαστάσεις στη Μέση Ανατολή και αντί για «παράθυρο ευκαιρίας» να ανοίξουν τελικά οι «πύλες» για μία γενικευμένη θρησκευτική και διαθρησκειακή διένεξη, με απρόβλεπτες διαστάσεις…