Του Μιχάλη Ψύλου

^[1]«Μήπως ο νέος ηγέτης της Ιαπωνίας ετοιμάζεται να συγκρουστεί με την Κίνα;» Το ερώτημα τίθεται από το έγκυρο αμερικανικό περιοδικό «Foreign Policy» και δεν είναι διόλου φιλολογικό. Η σαρωτική νίκη του δεξιού εθνικιστή ηγέτη Σίνζο Αμπε στις βουλευτικές εκλογές της περασμένης Κυριακής στην Ιαπωνία και η επάνοδος του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού κόμματος στην εξουσία έχει αναζωπυρώσει τους φόβους για κλιμάκωση της ψυχροπολεμικής έντασης στη νοτιοανατολική Ασία.

Το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό κόμμα του 58χρονου Αμπε απέσπασε 294 έδρες σε σύνολο 480 και σε συνεργασία με τον παραδοσιακό του εταίρο -το κόμμα Νέο Κομέιτο που απέσπασε 31 έδρες- διαθέτει πλέον πλειοψηφία 2/3 στην Κάτω Βουλή, έχοντας έτσι τη δυνατότητα να αλλάξει τα πάντα στη Xώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου.

Ο Σίνζο Αμπε είχε διατελέσει πρωθυπουργός της χώρας για ένα χρόνο και αναγκάστηκε να παραιτηθεί το 2007 με τη ρετσινιά του «αποτυχημένου» στην αντιμετώπιση της οικονομικής ύφεσης. Τώρα όμως κατόρθωσε να επιστρέψει και να κερδίσει τις εκλογές επειδή εστίασε την εκστρατεία του στον εθνικισμό και στη δέσμευση ότι θα ενισχύσει την ιαπωνική ηγεμονία έναντι της Κίνας στη νοτιοανατολική Ασία.

Ο Αμπε ήρθε στην εξουσία με την υπόσχεση ότι θα μετατρέψει τις ιαπωνικές «δυνάμεις αυτοάμυνας» σε κανονικές «Εθνικές Ενοπλες Δυνάμεις» και να τροποποιήσει το άρθρο 9 του μεταπολεμικού Συντάγματος, που απαγορεύει την αποστολή Ιαπώνων στρατιωτών στο εξωτερικό.

Εγγονός του πρώην υπουργού Καν Αμπε,που μετείχε στον σχεδιασμό της ιαπωνικής επίθεσης στο Περλ Χάρμπορ και κατηγορήθηκε για εγκλήματα πολέμου, ο Σίνζο Αμπε επιμένει στη σκληρή στάση έναντι του Πεκίνου με αφορμή και τη διένεξη των δύο χωρών για τα διαφιλονικούμενα νησιά Σενκάκου (ή Ντιάοου στα κινεζικά). «Τα νησιά Σενκάκου ανήκουν στην Ιαπωνία και η θέση μας αυτή είναι αδιαπραγμάτευτη» προειδοποίησε ο Αμπε στην πρώτη μετεκλογική του συνέντευξη.

Γνωστός και ως «γεράκι» της εξωτερικής πολιτικής, ο Αμπε επικράτησε θριαμβευτικά, καθώς οι Ιάπωνες ψηφοφόροι τιμώρησαν παραδειγματικά το κυβερνών Δημοκρατικό Κόμμα του απερχόμενου πρωθυπουργού Γιοσιχίκο Νόντα, που είδε την κοινοβουλευτική του δύναμη να μειώνεται από τις 308 έδρες στις… 57.

Το Δημοκρατικό Κόμμα είχε έλθει στην εξουσία πριν από τρία χρόνια, βάζοντας προσωρινά τέλος στην επί μισό αιώνα ηγεμονία της Δεξιάς, δεν τήρησε τις δεσμεύσεις για την απομάκρυνση των αμερικανικών βάσεων από την Οκινάουα, όπως επίσης και για τη μείωση της φορολογίας, με αποτέλεσμα να συντριβεί.Το Δημοκρατικό Κόμμα λίγο έλειψε μάλιστα να έλθει τρίτο στις εκλογές, καθώς το ακραίο εθνικιστικό κόμμα «Αποκατάσταση», που συγκροτήθηκε λίγες μόλις εβδομάδες πριν τις εκλογές, απέσπασε 54 έδρες.

Η εξέλιξη αυτή σηματοδοτεί άλλωστε την ενίσχυση των εθνικιστικών απόψεων μεταξύ του ιαπωνικού πληθυσμού, σε μια περίοδο που φαίνεται να βγαίνουν από τα «ντουλάπια» οι σκελετοί του ηττημένου γερμανο-ιαπωνικού «άξονα» κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και να αναζητούν και πάλι ηγεμονικό ρόλο σε περιφερειακό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο.

Το πρόβλημα είναι ότι σε αντίθεση με τη Γερμανία, που δεν έχει αντίπαλο στην Ευρώπη, η Ιαπωνία έχει να αντιμετωπίσει στην νοτιοανατολική Ασία την Κίνα. Το Πεκίνο κάθε άλλο παρά σκοπεύει να μείνει απαθές στη διένεξη αυτή, όπως δείχνουν οι δηλώσεις ανωτάτων Κινέζων στρατιωτικών ότι η διένεξη για τα διαφιλονικούμενα νησιά «θα μπορούσε να προκαλέσει πόλεμο με την Ιαπωνία».

Οι εθνικιστικοί άνεμοι απειλούν να θέσουν σε κίνδυνο και τους οικονομικούς δεσμούς μεταξύ της δεύτερης και της τρίτης μεγαλύτερης οικονομικής δύναμης στον κόσμο. Ηδη, σημαντικές εξαγωγικές εταιρείες, όπως η Toyota, έχουν δει πτώση των πωλήσεων στην Κίνα κατά 50% μετά τις αντιιαπωνικές διαδηλώσεις στο Πεκίνο με αφορμή την κρίση στα νησιά Σενκάκου.

Ο νέος πρωθυπουργός της Ιαπωνίας θα πρέπει να λάβει υπόψιν την κατάσταση αυτή με δεδομένο ότι το εξαγωγικό μοντέλο της ιαπωνικής οικονομίας έχει τα όριά του. Το δημόσιο χρέος της Ιαπωνίας έχει φτάσει στο 230% του ΑΕΠ και ο Αμπε έχει δεσμευτεί ότι θα αναβιώσει την πολιτική των δημοσίων μεγάλων έργων για να δώσει ώθηση στην οικονομία της χώρας, που εδώ και 20 χρόνια ουδεμία σοβαρή αύξηση έχει να παρουσιάσει.