«Ολη η εκπαίδευση είναι λάθος! Είναι φόβος και πειθαρχία. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι τα παιδιά, που θα 'πρεπε όλη την ημέρα να κινούνται, κάθονται στον πισινό τους περίπου 6 ώρες την ημέρα! Είναι ενάντια στην ανθρώπινη φύση, ενάντια στη φύση του παιδιού»
Α.Σ. Νιλ

→Mια μαθητική συνέλευση έχει μεγαλύτερη αξία από τα μαθήματα μιας ολόκληρης εβδομάδας

Του Χάρη Φραντζή

^[1]Την ώρα που στη χώρα μας το εκπαιδευτικό σύστημα κάνει βήματα προς τα πίσω, στην Αγγλία από το 1921 λειτουργεί ένα σχολείο όπου οι μαθητές έχουν ίσα δικαιώματα με τους καθηγητές τους, όπου επιτυχία δεν είναι οι υψηλοί βαθμοί και τα παιδιά μπορούν να μην πάνε για μάθημα και να παίζουν όλη μέρα. Είναι το δημοκρατικό – ελευθεριακό σχολείο Σάμερχιλ, που ίδρυσε ο γνωστός παιδαγωγός Αλεξάντερ Σάδερλαντ Νιλ.

Βρίσκεται στο Λέιστον της Αγγλίας, μια πόλη λίγο πιο βόρεια από το Λονδίνο, Το σχολείο είναι ιδιωτικό και σ' αυτό φοιτούν παιδιά 6-17 ετών, δηλαδή από το δημοτικό έως το λύκειο, και λειτουργεί ως οικοτροφείο.

Το Σάμερχιλ είναι σχολείο «αντιαυταρχικής αγωγής» και η βασική φιλοσοφία του είναι ότι τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα όταν είναι ελεύθερα παρά όταν εξαναγκάζονται.

«Θα προτιμούσα το Σάμερχιλ να βγάλει έναν ευτυχισμένο οδοκαθαριστή παρά έναν νευρωτικό διανοούμενο» υποστήριζε ο ιδρυτής του…

Ολα τα μαθήματα είναι προαιρετικά και οι μαθητές αποφασίζουν μόνοι τους πώς θα αξιοποιήσουν τον χρόνο τους. Μαθήματα που προσφέρονται εκτός από τα κλασικά (Αγγλικά, Μαθηματικά, Φυσικές Επιστήμες κ.λπ.) είναι ξυλουργική, ηχοληψία, μουσική, ζωγραφική, θέατρο, μαγειρική κ.ά.

Το σχολείο αυτοδιοικείται από τους ίδιους τους μαθητές μαζί με τους καθηγητές. Τρεις φορές την εβδομάδα γίνεται η σχολική συνέλευση, στην οποία λύνονται καθημερινά προβλήματα και ψηφίζονται οι νόμοι του σχολείου. Ολοι έχουν δικαίωμα ψήφου.

«Στο Σάμερχιλ οι μαθητές θα αγωνίζονταν μέχρι θανάτου για το δικαίωμα να αυτοδιοικούνται. Κατά τη γνώμη μου μια μαθητική συνέλευση έχει μεγαλύτερη αξία από τα μαθήματα μιας ολόκληρης εβδομάδας» έχει δηλώσει παλαιότερα ο Νιλ.

Πριν αποφοιτήσουν, οι μαθητές δίνουν αν θέλουν τις εθνικές απολυτήριες εξετάσεις. Οι περισσότεροι μαθητές του Σάμερχιλ επιλέγουν να δώσουν αυτές τις εξετάσεις και έχουν ποσοστά επιτυχίας υψηλότερα από τον μέσο όρο των υςπόλοιπων βρετανικών σχολείων. Το ίδιο ισχύει και για τις εξετάσεις εισαγωγής στα βρετανικά πανεπιστήμια (GSCEs).

Οι σχέσεις του Σάμερχιλ με τη βρετανική κυβέρνηση δεν είναι οι καλύτερες λόγω της κουλτούρας και της φιλοσοφίας του σχολείου. Μια φιλοσοφία που αποτυπώνεται από μία και μόνο φράση του Νιλ για τις ιδέες λειτουργίας του σχολείου: «Το φυσιολογικό για ένα παιδί είναι να ζει τη δική του ζωή, όχι τη ζωή που οι αγχωμένοι γονείς του νομίζουν ότι θα πρεπε να ζήσει, ούτε τη ζωή που του επιβάλλει ένας δάσκαλος που νομίζει ότι τα ξέρει όλα». Εχει επιθεωρηθεί περισσότερες φορές από οποιοδήποτε άλλο σχολείο στην Αγγλία. Το 1999, μετά από μία μεγάλης έκτασης επιθεώρηση, ο υπουργός Παιδείας απείλησε το σχολείο με κλείσιμο αν μέσα σε έξι μήνες δεν άλλαζε την τακτική των προαιρετικών μαθημάτων. Το σχολείο κατέφυγε στη δικαιοσύνη. Τον Μάρτιο του 2000, μπροστά σε ένα ειδικό δικαστήριο και μετά από τέσσερις μέρες ακροάσεων, όλοι οι ισχυρισμοί της κυβέρνησης κατέρρευσαν. Το Σάμερχιλ κέρδισε το δικαίωμα να επιθεωρείται με κριτήρια που σέβονται τη φιλοσοφία του και όχι με κριτήρια άλλων εκπαιδευτικών συστημάτων.

Ο ιδρυτής του σχολείου, Αλεξάντερ Σάδερλαντ Νιλ (1883-1973), ήταν συγγραφέας και εκπαιδευτικός. Εχει εξηγήσει για την ίδρυση του Σάμερχιλ ότι «όταν η πρώτη μου γυναίκα και εγώ ξεκινήσαμε το σχολείο, είχαμε μια βασική ιδέα: να φτιάξουμε το σχολείο ώστε να προσαρμοστεί στο παιδί, αντί να φτιάξουμε το παιδί ώστε να προσαρμοστεί στο σχολείο».

Ο Νιλ υποστήριζε σε όλη του τη ζωή ότι τα παιδιά έχουν δικαιώματα και δεν ανήκουν σε γονείς και καθηγητές. Τόνιζε ότι είναι έγκλημα να τα χτυπάς και να τα αναγκάζεις να κάνουν πράγματα που δεν θέλουν. Οι απόψεις του θεωρήθηκαν αναρχικές και επικίνδυνες στην εποχή του, αλλά σήμερα περιλαμβάνονται στη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Παιδιού. Σύμφωνα με την εφημερίδα «Times», ο Νιλ είναι ένας από τους δώδεκα κορυφαίους Βρετανούς παιδαγωγούς της χιλιετίας.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

info

www.summerhillschool.co.uk

en.wikipedia.org/wiki/Summerhill_School

Διαβάστε

Θεωρία και πράξη της αντιαυταρχικής εκπαίδευσης – Α.Σ. Νιλ

Ελευθερία όχι αναρχία – Α.Σ. Νιλ

Σάμερχιλ, το ελεύθερο σχολείο – Α.Σ. Νιλ

Δείτε

Summerhill (2008), by Jon East, BBC