Στο πλαίσιο του νέου προσανατολισμού της κυβέρνησης, που δείχνει να επιδιώκει την ενδυνάμωση του άξονα Αθήνας-Ουάσινγκτον-Τελ Αβίβ, εντάσσεται και η νέα επίσκεψη Σαμαρά στη Νέα Υόρκη για να παραστεί στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ

Του Τάσου Τσακίρογλου

^[1]Εναν αναπροσανατολισμό της εξωτερικής πολιτικής, με υπερατλαντική κατεύθυνση, φαίνεται ότι σηματοδοτεί η περίοδος μετά την επίσκεψη Σαμαρά στις ΗΠΑ, καθώς από την κυβέρνηση μεταδίδεται με κάθε τρόπο και μέσο τις τελευταίες μέρες ότι η ενδυνάμωση του άξονα Αθήνα-Ουάσινγκτον-Τελ Αβίβ αφενός θα ενισχύσει τον γεωπολιτικό ρόλο της Ελλάδας και αφετέρου θα λειτουργήσει ως αντίβαρο στις αναμενόμενες αποφάσεις της ευρωζώνης (υπό τη Γερμανία) στο θέμα της περαιτέρω διαχείρισης του ελληνικού χρέους.

Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η νέα επίσκεψη του πρωθυπουργού στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη στα τέλη Σεπτεμβρίου, στην οποία θα συνοδεύεται και από τον αντιπρόεδρο και υπουργό Εξωτερικών, Ευάγγελο Βενιζέλο, και θα περιλαμβάνει διπλωματικές και επιχειρηματικές συναντήσεις. Στη συνέχεια, στις 8 Οκτωβρίου, ο Αντώνης Σαμαράς θα μεταβεί στο Ισραήλ, επίσκεψη που στην κορυφή της ατζέντας της θα έχει τα ενεργειακά, ως συνέχεια της πρόσφατης ενεργειακής συμφωνίας σύνδεσης Αθήνας-Λευκωσίας-Τελ Αβίβ, αλλά και τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και την Αίγυπτο.

«Νέα σχέση»

Ορόσημο του νέου αυτού προσανατολισμού αποτελεί και το χθεσινό άρθρο του Δημήτρη Αβραμόπουλου στην «Καθημερινή της Κυριακής». Ο υπουργός Αμυνας μιλά για «νέα εποχή στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις» και σημειώνει ότι «μια βασική σταθερά της στρατηγικής εξόδου από την κρίση, αλλά και επιστροφής στο γεωπολιτικό της περιβάλλον είναι η νέα σχέση με τις ΗΠΑ», προσθέτοντας εύγλωττα: «σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου, η αναζωογόνηση της διατλαντικής σχέσης προβάλλει ως μονόδρομη επιλογή και για τις δύο πλευρές».

^[2]Μάλιστα ο ίδιος διεκδικεί τα εύσημα της επιλογής αυτής, αφού, όπως λέει, «ο επαναπροσδιορισμός της στρατηγικής σχέσης της χώρας μας με τις ΗΠΑ, αποτέλεσμα πρωτοβουλίας της ελληνικής διπλωματίας τον χρόνο που πέρασε [επί δικής του υπουργίας στο ΥΠΕΞ] έρχεται να ενισχύσει τη στρατηγική της Ελλάδας και να της ανοίξει και πάλι τον διεθνή της ορίζοντα». Οπως είναι γνωστό, την περίοδο αυτή υπήρχε γκρίνια και βολές κριτικής ακόμα και μέσα στο κυβερνητικό στρατόπεδο για μονομερή πρόσδεση της Ελλάδας στο γερμανικό άρμα και στις επιλογές της Ανγκελα Μέρκελ, στάση που κωδικοποιήθηκε από την αντιπολίτευση ως «ρόλος του καλού παιδιού απέναντι στις επιλογές της Γερμανίας».

Την «ανάγκη» για φιλοαμερικανική στροφή (όπως γράψαμε και στο φύλλο της Παρασκευής) επισήμαινε με άρθρο του στη «Δημοκρατία» ο Φαήλος Κρανιδιώτης. Ο πρωθυπουργικός σύμβουλος και μέλος της Πολιτικής Επιτροπής της Ν.Δ. πρότεινε ισχυρότερη πρόσδεση στο αμερικανικό άρμα και ενδυνάμωση του άξονα Ισραήλ-Ελλάδας-Κύπρου. Και όλα αυτά με φρασεολογία που παρέπεμπε ευθέως σε αλήστου μνήμης περιόδους: «Η Ελλάδα είναι δυτική χώρα, μέλος του ΝΑΤΟ, συμπολεμιστής των ΗΠΑ σε δύο παγκόσμιους πολέμους και στην Κορέα», έγραφε χαρακτηριστικά.

Δύο άξονες

Η νέα αυτή αφήγηση για την εξωτερική πολιτική στηρίζεται σε δύο άξονες, οι οποίοι, υποτίθεται, παίζουν τον ρόλο πυλώνων στη «νέα εποχή». Ο πρώτος αφορά την «αναβάθμιση του αμερικανικού ενδιαφέροντος για την Ελλάδα» (Αβραμόπουλος), εξαιτίας της αστάθειας στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου, περιβάλλον στο οποίο η Αθήνα προβάλλει ως σταθεροποιητικός παράγοντας, αλλά και αμυντικό προγεφύρωμα των δυτικών συμφερόντων. Ο δεύτερος αφορά την «ενεργειακή ασφάλεια» και τη συμβολή σε αυτήν της Ελλάδας, κάτι που συμπίπτει με τα συμφέροντα κυρίως αμερικανικών και ισραηλινών εταιρειών, τα οποία εμπλέκονται στην αξιοποίηση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.

Στο πλαίσιο αυτό δεν είναι τυχαία η αναβάθμιση της αμυντικής συνεργασίας με Ισραήλ και ΗΠΑ, με τις τελευταίες να μιλούν κολακευτικά (Τσακ Χέιγκελ) για τον ρόλο και τη σημασία της βάσης της Σούδας, αλλά και, σύμφωνα με ρεπορτάζ που δεν έχει διαψευστεί, να ζητούν την εγκατάσταση μη επανδρωμένων αεροσκαφών στο αεροδρόμιο της Καλαμάτας. Και οι δύο αυτές στρατηγικές βάσεις έχουν στο παρελθόν χρησιμοποιηθεί για επιθετικούς σκοπούς (Λιβύη, Ιράκ κ.λπ.).

Σ’ αυτό το γενικότερο κλίμα δημοσιεύθηκε στο κυριακάτικο BHMA και δημοσκόπηση (Κάπα Research), σύμφωνα με την οποία «για πρώτη φορά το 46,7% όσων συμμετείχαν εμφανίζεται να τείνει προς τον φιλοαμερικανισμό, ένα ποσοστό που ποτέ δεν ξεπέρασε το 38% στην Ελλάδα», ενώ στον τίτλο του δημοσιεύματος διαπιστώνεται «Στροφή προς τις ΗΠΑ».

Στην ερμηνεία των ευρημάτων της δημοσκόπησης από την εφημερίδα συμπεραίνεται, εμμέσως, ότι «ενισχύεται ο ευρωσκεπτικισμός και αποδυναμώνεται ο αντιαμερικανισμός στην Ελλάδα», παρότι οι ΗΠΑ βρίσκονται στην τέταρτη θετική θέση (μετά τη Γαλλία, τη Ρωσία και την Κίνα) στην ερώτηση «τι γνώμη έχετε για καθεμιά από τις παρακάτω χώρες».

Οι λόγοι

Εκείνο που δεν έχει τεκμηριωθεί από τους παράγοντες που χαράσσουν την εξωτερική πολιτική είναι οι λόγοι και οι προοπτικές αυτής της αλλαγής πλεύσης, ενώ δεν έχει υπάρξει απολογισμός τής μέχρι σήμερα ακολουθούμενης γραμμής συμμόρφωσης με τις «ντιρεκτίβες» του Βερολίνου.

Και, το βασικότερο, δεν αναλύονται οι κίνδυνοι επιλογών που διαμορφώνονται εν κρυπτώ και σηματοδοτούν περισσότερο μια ευκαιριακή προσαρμογή στην αλλαγή συνθηκών στο διεθνές περιβάλλον και λιγότερο μια επεξεργασμένη πολιτική προς όφελος της χώρας. Τέλος, ερωτήματα γεννά η απουσία του νυν υπουργού Εξωτερικών, Ευάγγελου Βενιζέλου, από την όλη αυτή διαδικασία αναθεώρησης του προσανατολισμού της εξωτερικής πολιτικής, η οποία μοιάζει να διαμορφώνεται ερήμην του.

[email protected]