Του Γιάννη Μαυριτσάκη*

Η θανατική ποινή καταργήθηκε στην Ελλάδα νομοθετικά το 1994 και συνταγματικά το 2001.

Τον Αύγουστο του 2013 ο δεκαεννιάχρονος Θανάσης Καναούτης επιβιβάστηκε σε τρόλεϊ χωρίς να έχει εισιτήριο. Επεσε σε έλεγχο. Ο ελεγκτής, με τη συνεπικουρία του οδηγού, επιτέθηκε φραστικά στον νεαρό και σύμφωνα με τις μαρτυρίες των άλλων επιβατών, προχώρησε σε χειροδικία. Η επίθεση του ελεγκτή είχε αποτέλεσμα τον θάνατο του Θανάση Καναούτη που βρέθηκε ανάσκελα στο οδόστρωμα με σπασμένο αυχένα.

Αμέσως μετά το πρωτοφανές περιστατικό η (και καθ-ηγήτρια στο πανεπιστήμιο της Αθήνας) κα Λ. Διβάνη, παρακάμπτοντας το ακόμη άταφο σώμα του νέου που θα μπορούσε να είναι και φοιτητής της, έσπευσε να υπερασπισθεί το δικαίωμα του ελεγκτή να ελέγχει. Ας κάνουμε τώρα (όσο δύσκολο και αν μας φαίνεται) την απλή υπόθεση ότι σύσσωμη η ελληνική κοινωνία αντιδρούσε κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο με την κα Διβάνη, ότι δηλαδή μετά τη δημοσιοποίηση του συμβάντος όλοι οι Ελληνες αναφέρονταν στον σκοτωμένο νεαρό με απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς του τύπου «τζαμπατζής» και υπεραμύνονταν της ελεγκτικής διαδικασίας. Αυτομάτως θα οδηγούμασταν σε μια σειρά από λογικά συμπεράσματα:

1. Η ανθρώπινη ζωή έχει μικρότερη σημασία από την ελεγκτική διαδικασία αυτή καθ’ αυτή, η οποία και πρέπει να συνεχιστεί απρόσκοπτα.

2. Ο ελεγκτής έχει το δικαίωμα αλλά και την υποχρέωση να ασκεί τα καθήκοντά του, ανεξάρτητα από την ηθική ή και σωματική βλάβη που μπορεί να προκαλέσει. Του παρέχεται η ελευθερία να ταπεινώνει, ακόμη και να βιαιοπραγεί, προκειμένου να τιμωρήσει τον παραβάτη/επιβάτη και να παραδειγματίσει τους υπόλοιπους.

3. Οι λαθρεπιβάτες είναι φυσικό να καταλήγουν στη θάλασσα/άσφαλτο. Δεν επιδιώκουμε την απ’ ευθείας θανάτωσή τους, αλλά o θάνατος είναι μια καθ’ όλα αποδεκτή κατάληξη για όποιον επιβιβάζεται σε μέσα μαζικής μεταφοράς χωρίς εισιτήριο. Κάθε έγκλημα ακολουθείται από την τιμωρία του.

Μετά τις δηλώσεις της κας Διβάνη ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας αντέδρασε «κανιβαλίζοντάς» την. Λογικό. Αφού η καθ-ηγήτρια είχε έμμεσα αντιστοιχίσει το «έγκλημα» της λαθρεπιβίβασης με τη θανατική ποινή, ήταν φυσικό η κοινωνία να αυτοπροστατευθεί από αυτήν την πρόταση μαζικής εξόντωσής της. Να είναι ευχαριστημένη που η «τιμωρία» της δεν ήταν αντίστοιχου πολιτισμικού επιπέδου με το μοντέλο της κοινωνίας που η ίδια προτείνει.

* Θεατρικός συγγραφέας