Η λαϊκή τραγουδίστρια, που πέθανε στα 92 της χρόνια, συνεργάστηκε με όλα τα μεγάλα ονόματα του ρεμπέτικου, διέπρεψε κυρίως στα κέντρα αλλά και στη δισκογραφία. Και ήταν η πρώτη που βρήκε το θάρρος να σηκωθεί όρθια, όταν όλες οι άλλες κάθονταν δίπλα στον άντρα ερμηνευτή
Της Μαρίνας Κουβέλη
Υπήρξε μία από τις μεγάλες κυρίες του κλασικού λαϊκού τραγουδιού, που έλαμψε κυρίως στα κέντρα διασκέδασης της εποχής και λιγότερο στη δισκογραφία. Στα 50 και πλέον χρόνια της στο ρεμπέτικο και λαϊκό ρεπερτόριο πραγματοποίησε ένα μακρύ ταξίδι μέσα στη νύχτα και συνεργάστηκε με όλα σχεδόν τα μεγάλα ονόματα της ιστορίας του ρεμπέτικου: από τον Γιάννη Παπαϊωάννου και τον Βασίλη Τσιτσάνη μέχρι τη Σωτηρία Μπέλλου, τον Μάρκο Βαμβακάρη, τον Τάκη Μπίνη και τόσους άλλους. Πλήρης ημερών, στα 92 της χρόνια, έφυγε από τη ζωή η γνωστή τραγουδίστρια Αννα Χρυσάφη.
Στη δεκαετία του ’50 μαζί με τον Γιώργο Μητσάκη δημιούργησαν ένα από τα δημοφιλέστερα ντουέτα της εποχής. Με μια καριέρα στο τραγούδι που διήρκεσε πενήντα χρόνια η Αννα Χρυσάφη είναι ένας αληθινός βετεράνος του πάλκου. Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 6 Δεκεμβρίου του 1921. Οι γονείς της ήταν πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία. Πριν γίνει τραγουδίστρια ήταν περιζήτητη μοδίστρα (απόφοιτη της Σχολής Τσοπανέλη) η οποία έραβε για γνωστές κυρίες της Αθήνας, μεταξύ αυτών και η Σοφία Μινέικο-Παπανδρέου, μητέρα του Ανδρέα Παπανδρέου. Ωστόσο, επειδή στην οικογένειά της υπήρχαν διάφοροι μουσικοί, το να γίνει τραγουδίστρια έμοιαζε για την Αννα Χρυσάφη μονόδρομος. Και πράγματι η πρώτη φορά που ανέβηκε στο πάλκο ως ερμηνεύτρια ήταν το 1949, οπότε και εμφανίστηκε στην αθηναϊκή κοσμική ταβέρνα «Ροσινιόλ».
Την ίδια χρονιά μπήκε και στη δισκογραφία ερμηνεύοντας τα «Πεταλάκια» («Η σούστα») του Μανώλη Χιώτη μαζί με τον Τάκη Μπίνη, η συνεργασία με τον οποίο συνεχίστηκε για περίπου εφτά χρόνια. Εξαιρετική επαγγελματίας και γνήσια λαϊκή φωνή, η Αννα Χρυσάφη έδωσε ζωντάνια στα πάλκα των μεγαλύτερων αλλά και των πιο δημοφιλών λαϊκών κέντρων: «Ροσινιόλ», «Φαληρικόν», «Λουζιτάνια», «Κουλουριώτης». Είχε ηχογραφήσει περισσότερα από 400 τραγούδια που τις χάρισαν οι Χιώτης, Μητσάκης, Τσιτσάνης, Παπαϊωάννου, Μάρκος Βαμβακάρης κ.ά., παρόλο που το μεγάλο της παράπονο είναι ότι, ενώ τραγουδούσε κομμάτια στο πάλκο και τα έκανε επιτυχία σε όλη την Αθήνα, όπως «Το δαχτυλίδι» του Μητσάκη, στη συνέχεια ο συνθέτης προτιμούσε να τα ηχογραφεί με άλλες τραγουδίστριες.
Είναι γνωστή άλλωστε η ιστορία με τον «Επιτάφιο» του Μίκη Θεοδωράκη, τα τραγούδια του οποίου είχε αρχίσει να κάνει πρόβες η Αννα Χρυσάφη, αλλά στην ηχογράφηση τελικά επέλεξαν τη Μαίρη Λίντα και τον Γρηγόρη Μπιθικώτση.
Εκτός από τα «Πεταλάκια», η Α. Χρυσάφη έκανε επιτυχίες πολλά τραγούδια μεγάλων συνθετών όπως τα «Πάρε το δαχτυλίδι μου» του Γιώργου Μητσάκη, «Ξημερώματα στη στράτα» και «Η ψιχάλα» του Γιώργου Ζαμπέτα, τα «Ανάθεμά σε θάλασσα και «Τα νησιά» του Βασίλη Τσιτσάνη (το πρώτο το ερμήνευσε μαζί με τη Μαρίκα Νίνου), το «Δυο γαμπρούς μού προξενεύουν» του Απόστολου Καλδάρα (σε στίχους Κώστα Βίρβου), το «Τραγούδι της Αθήνας» του Σταύρου Ξαρχάκου, το «Το παρελθόν θυμήθηκα», κομμάτι που η νέα γενιά γνώρισε από την επανεκτέλεση της Μελίνας Ασλανίδου, αλλά και το «Είν’ αδικία» που έγραψε και συνέθεσε η ίδια. Ηταν επίσης εκείνη που έκανε επιτυχία και το κομμάτι του Μάνου Χατζιδάκι «Ο μήνας έχει δεκατρείς», ενώ ερμήνευσε σε πρώτη εκτέλεση και το «Δεν μπορεί κανείς να ξέρει». Χάρη στην αναθέρμανση του ενδιαφέροντος για το ρεμπέτικο και μεταπολεμικό τραγούδι τη δεκαετία του ’70, η Αννα Χρυσάφη συνέχιζε για χρόνια να έχει ενεργό παρουσία στα μουσικά δρώμενα.
Επίσης ήταν η πρώτη γυναίκα που τραγούδησε σε ρεμπέτικη κομπανία των Γ. Μητσάκη και Γ. Ζαμπέτα στην ταινία «Ο πύργος των ιπποτών» του Ν. Τσιφόρου (1952) και από τις πρώτες τραγουδίστριες που βρήκαν το «θάρρος» και σηκώθηκαν όρθιες στο πάλκο. Στην εποχή της βλέπετε οι γυναίκες τραγουδούσαν καθιστές, συνήθως δίπλα από τον άντρα ερμηνευτή (θυμηθείτε τη Μαρίκα Νίνου με τον Τσιτσάνη, τη Μαρινέλλα με τον Στέλιο Καζαντζίδη), ντύνονταν λιτά και οπωσδήποτε σεμνά διότι ήταν ήδη μεγάλη πρόκληση το επάγγελμά τους από μόνο του.
Τα τελευταία χρόνια που η Αννα Χρυσάφη είχε απομακρυνθεί από το τραγούδι είχε επιλέξει ως μόνιμη κατοικία της το Λαγονήσι. Η κηδεία της έγινε χθες Δευτέρα στις 6.00 μ.μ. από τον Ιερό Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στα Καλύβια.
