Οταν ανακοινώθηκε το όνομά του για το Αργυρό Λιοντάρι, νόμισε ότι δεν άκουσε καλά. Ο 35χρονος σκηνοθέτης λέει, όμως, ότι και βραβεία να μην έπαιρνε, του έφτανε το χειροκρότημα του κοινού
Της Βένας Γεωργακοπούλου
«Ενας λόγος που χαίρομαι τόσο για τη Βενετία είναι γιατί φαντάζομαι ότι θα μου δώσει την ευκαιρία να κάνω κι άλλες ταινίες». Μ' αυτά τα λόγια έκλεινε πριν από ένα μήνα την κουβέντα του μαζί μας ο Αλέξανδρος Αβρανάς. Και να που χθες το μεσημέρι τον πετύχαμε στο αεροδρόμιο της Βενετίας, έτοιμο να πετάξει για το Φεστιβάλ του Τορόντο, κουβαλώντας στα μπαγκάζια του εκτός από την ταινία του «Miss Violence» και δύο βραβεία: Αργυρό Λιοντάρι σκηνοθεσίας (ο ίδιος) και ανδρικής ερμηνείας (ο πρωταγωνιστής του Θέμης Πάνου). Κι όμως, ο σκηνοθέτης ήταν πολύ μετρημένος.
«Και βραβείο να μην παίρναμε, δεν θα με ένοιαζε» μας λέει. «Ετσι κι αλλιώς ήμασταν ήδη νικητές. Είχαμε πάει πολύ καλά στην προβολή της ταινίας, το κοινό χειροκροτούσε ασταμάτητα, τις επόμενες μέρες μάς σταματούσαν στον δρόμο θεατές και μάς έλεγαν: “Ελπίζουμε να κερδίσετε, είστε η καλύτερη ταινία”». Οπως μας λέει ο 35χρονος σκηνοθέτης, δεν τον είχαν καν υποψιάσει για την υπέροχη εξέλιξη τα δυο βραβεία που είχε πάρει το «Μiss Violence» ήδη από την Παρασκευή -από μια επιτροπή νέων και μια νέα ομοσπονδία Ευρωπαίων κριτικών. «Κάποια στιγμή το Σάββατο, μας είπαν για το βραβείο τού Θέμη, αλλά εγώ πήγα στην τελετή απονομής χωρίς να ξέρω τίποτα. Οταν ανακοινώθηκε το όνομά μου, νόμισα ότι δεν άκουσα καλά. Ηταν και απανωτές οι συγκινήσεις. Γιατί πρώτα ανέβηκε ο Θέμης να πάρει το βραβείο του και αμέσως μετά ήταν το βραβείο σκηνοθεσίας».
Μίλησε άραγε με τον πρόεδρο της Κριτικής Επιτροπής Μπερνάρντο Μπερτολούτσι; «Μιλήσαμε μετά την τελετή και μου είπε ότι λάτρεψε την ταινία μου, όπως και ο συνθέτης Ρουίτσι Σακαμότο». Τι νομίζει ότι άγγιξε στην ταινία του τόσο το κοινό όσο και την κριτική επιτροπή; Αλλωστε το «Miss Violence» είναι η μόνη από τις διαγωνιζόμενες ταινίες που πήρε δύο βραβεία, κάτι που πολύ ενόχλησε την εφημερίδα «Le Monde» – από κοντά και τη «Liberation», που χαρακτήρισε χθες την ελληνική ταινία «φρικιαστική».
«Α, οι Γάλλοι από την πρώτη μέρα τα ίδια έγραφαν. Μόνο στο “Positif” άρεσε η ταινία. Δεν έχει σημασία. Αυτοί που αγάπησαν το “Miss Violence” νομίζω ότι εντυπωσιάστηκαν κυρίως από τις ερμηνείες, πέρα από την ίδια την αφήγηση. Νομίζω ότι άγγιξε κοινό και κριτική επιτροπή η μεγάλη αλήθεια της ταινίας, μια αλήθεια που πρέπει επιτέλους να ειπωθεί. Επίσης πολλοί κριτικοί μού είπαν ότι δεν ήξεραν τι τους περιμένει από σκηνή σε σκηνή, από πλάνο σε πλάνο. Και το ότι ενώ η ταινία ξεκινάει με κρεσέντο (μια αυτοκτονία) καταφέρνει τελικά να σε πάει σε τελείως διαφορετικά πράγματα, χωρίς να κάνει κοιλιά, χωρίς να βαρεθείς».
Είναι γνωστό ότι ο Αλέξανδρος Αβρανάς θα προτιμούσε να φτάσει η ταινία του στις αίθουσες κρατώντας καλά κρυμμένα τα μυστικά της. Πράγμα δύσκολο. Οταν ξεκινάς με την «αναίτια» αυτοκτονία ενός κοριτσιού 11 χρόνων τη μέρα των γενεθλίων του, στη διάρκεια ενός ευτυχισμένου οικογενειακού πάρτι, κάτι πολύ άσχημο πρέπει να συμβαίνει. Αυτές τις μέρες στη Βενετία γράφτηκαν στον Τύπο τα πάντα: για κακοποιήσεις, για αιμομιξίες. Ακραίες καταστάσεις. «Καθόλου» απαντά ο Αλέξανδρος Αβρανάς. «Ακραίες, αλλά όχι σπάνιες. Δυστυχώς θα 'λεγα ότι παρόμοια γεγονότα είναι σχεδόν καθημερινά. Η ενδοοικογενειακή βία δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο, αφορά όλη την Ευρώπη. Ενιωσα την ανάγκη να μιλήσω για την εξουσία που χαρακτηρίζει ακόμα τον θεσμό της οικογένειας. Είναι ο μόνος τρόπος να αλλάξουν τα πράγματα».
Αρχισαν ήδη πολλοί, ακόμα και ειρωνικά, να αναφέρονται στον Αβρανά και την ταινία του με τον όρο weird greek cinema, να γράφουν ότι αν δεν κάνεις σινεμά σαν τον Λάνθιμο και την Τσαγγάρη δεν έχεις τύχη σε ξένα φεστιβάλ. Ξεχνάνε, ίσως, ότι το «Without», η πρώτη του πολυβραβευμένη αλλά και άτυχη ταινία (δεν βγήκε ποτέ στις αίθουσες!), γυρίστηκε το 2008, ένα χρόνο πριν από τον «Κυνόδοντα». «Πιστεύω ότι ο Λάνθιμος και η Τσαγγάρη κάνουν εξαιρετικές ταινίες σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Από 'κεί και πέρα δεν θέλω να μπω σ' αυτή τη διαδικασία της κατάταξης, δεν με ενδιαφέρει καθόλου», κλείνει το θέμα ο Αλέξανδρος Αβρανάς. Βιάζεται να μπει στο αεροπλάνο για το Φεστιβάλ του Τορόντο, που έχει εξελιχθεί σε κορυφαίο θεσμό χτυπώντας στα ίσα τις μεγάλες ευρωπαϊκές διοργανώσεις κι ας μην είναι διαγωνιστικό. Τι μπορεί να περιμένει από αυτό; «Τίποτα το εντυπωσιακό» απαντά ο σκηνοθέτης. «Απλώς τη συζήτηση με το κοινό μετά από τις δύο προβολές της ταινίας. Θέλω να ακούσω και να απαντήσω στις ερωτήσεις τους, να δω πώς λειτουργεί η ταινία. Οι Αμερικανοί, πάντως, που ήταν στη Βενετία έγραψαν πολύ καλές κριτικές».
Οσο για τον Θέμη Πάνου, έναν σημαντικό και πολύ έμπειρο ηθοποιό του θεάτρου, που δέχτηκε να παίξει στην ταινία του Αβρανά τον αποκρουστικό ρόλο του πατέρα-παιδεραστή για να κερδίσει το πρώτο βραβείο στην καριέρα του στο αρχαιότερο κινηματογραφικό φεστιβάλ της Ευρώπης, δυο κουβέντες συγκίνησης πρόλαβε να μας πει πριν πετάξει στην Ελλάδα. Χθες βράδυ είχε παράσταση στην Ελευσίνα.
Παίζει τον Κήρυκα στον «Αγαμέμνονα» του Αισχύλου που σκηνοθέτησε η Νικαίτη Κοντούρη για το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης.
■ Η ταινία βγαίνει στις αίθουσες στις 21 Νοεμβρίου από τη feelgood.
