Αυτή η σπουδαία γυναίκα και ερμηνεύτρια, με την αναλλοίωτη φλόγα και φωνή, κάλεσε στο Ηρώδειο Σαββόπουλο, Πασπαλά και Γιαννάτου, και φυσικά τον Μίκη, σε μια βραδιά που τη βάφτισε «Χθες άρχισα να τραγουδώ»

Της Μαρίνας Κουβέλη

Το 1963 η Μαρία Φαραντούρη ήταν ένα νεαρό κορίτσι 16 ετών που έψαχνε την τύχη της μέσα από το τραγούδι, αλλά σίγουρα δεν ήξερε πόσο μεγάλες συγκινήσεις θα της επιφύλασσε αυτό. Πριν από λίγο καιρό, συνειδητοποιώντας πως από τότε πέρασαν πενήντα χρόνια, θέλησε να μοιραστεί με το κοινό μουσικές της που καθόρισαν αυτές τις πέντε δεκαετίες. Στις 17 Σεπτεμβρίου θα βρίσκεται στο Ηρώδειο μαζί με εκλεκτούς συνοδοιπόρους, «εκδρομείς του ’60», για μια βραδιά με τίτλο «Χθες άρχισα να τραγουδώ».

Συμμετέχουν ο Διονύσης Σαββόπουλος (με τον οποίο θα τραγουδήσουν ένα δικό του κομμάτι, ένα του Μ. Θεοδωράκη και το «Caruso») αλλά και η Ελλη Πασπαλά με τη Σαβίνα Γιαννάτου. Οι τρεις καλλιτέχνιδες συνεργάστηκαν στο παρελθόν, γνωρίζονται καλά, τολμούν και δοκιμάζονται σε ετερόκλητες μουσικές. Είναι, λοιπόν, ιδανικές για να ερμηνεύσουν τη σουίτα με τίτλο «Poetica», σε ποίηση Διονύση Καρατζά και Γιάννη Θεοδωράκη, που αναδεικνύει τη λυρική υπαρξιακή πλευρά του Μίκη, μέσα από τη συνθετική ενορχηστρωτική ματιά του Τάκη Φαραζή.

Το «παρών» στη βραδιά θα δώσει και ο Μίκης Θεοδωράκης. Η σχέση του με τη Μαρία Φαραντούρη είναι σχέση ζωής, κρατά από το 1963. «Η συνάντησή μου μαζί του ήταν η μεγάλη τύχη της ζωής μου» παραδέχεται η τραγουδίστρια. «Οχι μόνο γιατί μου χάρισε τα μεγαλειώδη τραγούδια του, αλλά και γιατί μαζί του ήρθα σε επαφή με ευρύ πλαίσιο καλλιτεχνών, το οποίο σημάδεψε τη ζωή και την πορεία μου ως ερμηνεύτρια».

Πότε αλήθεια έγινε αυτή η πρώτη συνάντηση; «Ημουν ακόμα μαθήτρια όταν μαζί με τη φίλη μου φωτογράφο Νίκη Τυπάλδου πηγαίναμε στον Σύλλογο Φίλων Ελληνικής Μουσικής, ένα μέρος όπου μαζεύονταν οι Λοΐζος, Λεοντής, Μαυρουδής, Σαββόπουλος και πάσχιζαν να δημιουργήσουν μία εστία που να προωθεί το καλό ελληνικό τραγούδι. Την πρώτη φορά που πήγα ζήτησε να με ακούσει ο Λοΐζος. Βγήκα, λοιπόν, κι εγώ στη σκηνή και είπα ένα τραγούδι τού Πολ Ανκα. Τελειώνοντας μου λέει: “Κορίτσι μου, είσαι καταπληκτική, αλλά ελληνικά τραγούδια δεν ξέρεις να πεις; Πάρε και μάθε τον ‘Καημό’ και ξαναέλα”. Επειτα έγινα μέλος της χορωδίας. Σε μία από τις πρόβες ήρθε ο Μίκης για να ακούσει τη χορωδία, διότι ήθελε να την εντάξει στις παραστάσεις της “Μαγικής πόλης”. Μου ζήτησαν, επίσης, να ερμηνεύσω μόνη ένα τραγούδι και είπα, αν θυμάμαι καλά, το “Ροδόσταμο”. Τελειώνοντας με έπιασε ο Μίκης και μου είπε: “Γεννήθηκες για να τραγουδάς. Θα γίνεις μούσα μου”. Από τη μια δεν μπορούσα να πιστέψω αυτό που ξεστόμισε, από την άλλη, με το θράσος και την αυστηρότητα των 16 μου χρόνων, του απάντησα: “Το ξέρω”. Ημουν αποφασισμένη, ξέρετε, από 3 ετών να ζήσω μέσα από τη μουσική. Με θυμάμαι στα οικογενειακά τραπέζια, στα σπίτια φίλων, στα νοσοκομεία, όπου μπαινόβγαινα για τα προβλήματα υγείας μου, να ακούω ασταμάτητα ραδιόφωνο και να αποστηθίζω τραγούδια».

Αυτή η πρώτη στιχομυθία δεν άργησε να γίνει μια σπάνια συνεργασία. «Δυο-τρεις μήνες μετά κι αφού με είχε καθοδηγήσει να παρακολουθώ στο Εθνικό πρόβες από τις Φοίνισσες, που ανέβαζαν ο Μινωτής με την Παξινού, για να αποκτώ ερεθίσματα, μου ζήτησε να ερμηνεύσω το “Ματωμένο φεγγάρι” στο άλμπουμ “Χρυσοπράσινο φύλλο”».

Και τα μεγάλα έργα πότε της τα εμπιστεύθηκε; «Μια μέρα μού ζητά να πάω από το σπίτι. Φτάνοντας είδα εκεί τον Καμπανέλλη, που μόλις είχε εκδώσει το “Μαουτχάουζεν”. Θυμάμαι να μου λέει χαρακτηριστικά: “Σημείωσε την ημέρα και την ώρα. Σου δίνω ένα σπουδαίο έργο”. Μου έπαιξε λίγο στο πιάνο, μου έδωσε τις παρτιτούρες και έφυγα γνωρίζοντας ότι η ζωή μου είχε αλλάξει για πάντα. Περπατούσα στον δρόμο πανευτυχής, νιώθοντας μια μαγική πληρότητα. Σαν αυτή του έρωτα, που σε χτυπά στο κεφάλι».

Στο Ηρώδειο θα ακουστούν τραγούδια που άφησαν ανεξίτηλα ίχνη στον χρόνο, σημάδεψαν την κοινή μας μνήμη και δεν έπαψαν ούτε στιγμή να δείχνουν έναν άλλο δρόμο για το μέλλον. Το ρεπερτόριο που επέλεξε η Μ. Φαραντούρη περιλαμβάνει εκτός από Θεοδωράκη και Σαββόπουλο, Χατζιδάκι, Μικρούτσικο, Λοΐζο, Λιβανελί, Βάιλ, Τ. Λόιντ, Λ. Ντάλα -πολλά από αυτά σε ποίηση Κ.Π. Καβάφη, Σεφέρη, Ελύτη, Ρίτσου, Σικελιανού, Γκάτσου, Λόρκα, Νερούδα, Μπρεχτ κ.ά.

Με τον Μίκη Θεοδωράκη, η ερμηνεύτρια έχει ταξιδέψει στα πέρατα του κόσμου. «Το φοβερό με τον Μίκη είναι ότι ένα μεγάλο μέρος του έργου του παραμένει άγνωστο στην Ελλάδα. Είναι ένας μεγάλος μουσουργός, που προσφέρεται για αυτοσχεδιασμό και πολλαπλές αναγνώσεις. Σας διαβεβαιώνω ότι έχει ακόμα στα συρτάρια του άφθονο ανέκδοτο υλικό. Οταν οι νέοι αναζητούν το ένα σουξέ, που θα τους κρατήσει ενεργούς, αυτός έχει ακόμα βαθιά και ασταμάτητη έμπνευση».

Και πολιτική αιχμή που δεν μειώνεται με τον χρόνο. «Πράγματι, αλλά ξέρετε κάτι; Ο Μίκης φόρεσε το πολιτικό ένδυμα χωρίς να υποπέσει σε προπαγάνδα και διδακτισμούς. Περιορίζει την αξία του ο τίτλος πολιτικός συνθέτης. Περισσότερο οι κοινωνικές συγκυρίες τα έκαναν πολιτικά παρά ο ίδιος ηθελημένα».

Και οι σημερινές κοινωνικές συγκυρίες ποιες συναντήσεις ευνοούν; «Ο καλλιτεχνικός χώρος τότε δεν είχε την παραμικρή υποδομή. Παίζαμε στο πουθενά, σε μια φτωχή Ελλάδα, με μοναδικό μας κλειδί για το όνειρο τη δημιουργική μας ορμή. Σήμερα, τα οράματα είναι κατεστραμμένα. Οχι μόνο γιατί φροντίσαμε εμείς να τα χαλάσουμε, αλλά και γιατί ακόμα και τις ευκολίες τις χρησιμοποιούμε με λάθος τρόπο. Βλέπω, για παράδειγμα, τους νέους που έχουν το Ιντερνετ και την τεχνολογία, αλλά δυσκολεύονται να βρουν τον παραλήπτη τους. Δεν μπορούν να στείλουν ένα μήνυμα που να σου σκαλίζει τα συναισθήματα. Η μεγάλη στιγμή της ποίησης έχει παρέλθει. Δυστυχώς σήμερα θεωρούμε ποίηση τα συνθήματα».

Info: 17 Σεπτεμβρίου, τιμές 15 (φοιτητές, άνεργοι), 20, 35, 50, 70 ευρώ. Στις 21.00. Η βραδιά θα συμβάλει στην ενίσχυση του σωματείου «Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού».