Ο μαραθώνιος προβολών ξεκινάει σήμερα. Ολες οι ταινίες γυρίστηκαν με θυσίες, αλλά με κέφι. Οι περισσότερες έχουν τα μάτια στραμμένα στη δύσκολη συγκυρία. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι οι ανθρώπινες σχέσεις δεν απασχολούν πάντα τους νέους ή ότι τα κινηματογραφικά είδη, όπως η επιστημονική φαντασία, δεν τους προκαλούν δημιουργικά
Της Βασιλικής Τζεβελέκου
Οι ταινίες τους είναι μικρής διάρκειας. Είναι τα έργα της νέας γενιάς κινηματογραφιστών, των μικρομηκάδων, που παίρνουν τη σκυτάλη από τους προηγούμενους για να την παραδώσουν αργά ή γρήγορα στους επόμενους. Η αφετηρία της ζωής τους ορίζεται στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και οι περισσότεροι έχουν στις αποσκευές τους σπουδές που δεν αφορούν μόνον την τέχνη της σκηνοθεσίας.
Επί 36 συναπτά έτη έχουν το δικό τους Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας, που πριν από 19 χρόνια άνοιξε τις οθόνες του και στη διεθνή κοινότητα. Από σήμερα -και έως το Σάββατο- ξεκινάει ο μαραθώνιος προβολών με 213 ταινίες από 47 χώρες. Η Ελλάδα συμμετέχει με 39, κατά την πλειονότητά τους ανεξάρτητες παραγωγές. Οι μικρού μήκους ταινίες ήταν πάντα πρόσφορο έδαφος κινηματογραφικής έκφρασης της νεότερης γενιάς, καθώς το κόστος είναι χαμηλό – απαραίτητη προϋπόθεση, ειδικά σήμερα, που οι δημιουργοί συνεχίζουν να εργάζονται χωρίς την οικονομική στήριξη των επίσημων κρατικών φορέων. Πολλές από τις διαγωνιζόμενες ταινίες είναι γυρισμένες από γυναίκες και δεν θα υλοποιούνταν ποτέ αν δεν είχαν πίσω τους ανθρώπους πρόθυμους να δουλέψουν με ελάχιστη ή καθόλου αμοιβή.
Μιλήσαμε με τέσσερις γυναίκες κι έναν άντρα σκηνοθέτη, οι ταινίες των οποίων αποτελούν αντιπροσωπευτικά δείγματα των φετινών διαγωνιζόμενων, είτε λόγω θέματος -η οικονομική κρίση μονοπωλεί το ενδιαφέρον- είτε λόγω τρόπου παραγωγής τους. Ανάμεσά τους μία ταινία επιστημονικής φαντασίας, που γυρίστηκε σε παραγωγή της «Faliro House Production» και μία ιστορία υιοθεσίας που τοποθετείται στην Ελλάδα του 1950.
Οταν ψηφιζόταν το δεύτερο Μνημόνιο
«Γεννήτρια»,
σκηνοθεσία Νικολέτα Λεούση, σενάριο Γιώργος Τελτζίδης. Μυθοπλασία. Παραγωγή Microfilm ΕΡΤ και Marni Films, υποψήφια και στο Διεθνές Διαγωνιστικό. Παίζουν: Μανώλης Μαυροματάκης, Κώστας Ξυκομηνός, Ιωάννα Τσιριγκούλη, Ρομάνα Λόμπατς.
«Είναι δύο μέρες από τη ζωή του Σάββα, ενός 55χρονου πατέρα που έχει μαγαζί με χρώματα και σιδερικά» λέει η Νικολέτα Λεούση. «Είναι χρεωμένος, κινδυνεύει να του πάρουν το μαγαζί και προσπαθεί να δει τι θα κάνει. Από το σημείο όπου έχει το κατάστημα πρόκειται να περάσει μια πορεία και οι γείτονες προσπαθούν να κάνουν ομάδες περιφρούρησης, αλλά εκείνος μένει αμέτοχος. Αντιλαμβάνεται ότι για την κατάσταση δεν του φταίνε οι άλλοι κι αποφασίζει να πάρει την ευθύνη στα χέρια του. Η μεγάλη του ανησυχία είναι το μέλλον της κόρης του… Το σενάριο είναι του Γιώργου Τελτζίδη και στόχος μας ήταν να γυρίσουμε πέντε μικρού μήκους, που θα εντάσσονταν σε μια μεγάλου, η οποία τελικά δεν έγινε. Μου άρεσε πολύ η ιστορία του Γιώργου και ήθελα να τη γυρίσω. Το αποφασίσαμε συναισθηματικά φορτισμένοι, την ημέρα που ψηφιζόταν το δεύτερο Μνημόνιο. Νιώθαμε αδύναμοι κι έτσι είπαμε να κάνουμε αυτή την ταινία. Είναι μια ιστορία με ανθρώπους της μεγαλύτερης γενιάς και πώς βιώνουν τη σημερινή κατάσταση. Ο πρωταγωνιστής βρίσκεται στην ηλικία του μπαμπά μου… Ασχοληθήκαμε με το θέμα γιατί και οι πατεράδες μας είναι καταστηματάρχες, έχουν παρόμοιες ζωές, αντιμετωπίζουν αντίστοιχα προβλήματα και η κατάσταση είναι πολύ κακή. Μας ενδιαφέρει τι γίνεται στη χώρα. Οταν γύρισα την ταινία υπήρχε η ΕΡΤ, οπότε χρηματοδοτηθήκαμε από το microfilm. Από εδώ και πέρα δεν ξέρω τι θα γίνει. Η ΕΡΤ ήταν ο μόνος κρατικός φορέας που υποστήριζε τις μικρούς μήκους ταινίες, που δεν φέρνουν κέρδος οπότε και είναι πιο δύσκολο να βρεις χρηματοδότη».
(Προβάλλεται και στις Νύχτες Πρεμιέρας 25/9 18.30 Δαναός)
Εκρηξη ρατσιστικής βίας
«Red Hulk»,
σκηνοθεσία – σενάριο Ασημίνα Προέδρου. Μυθοπλασία, ανεξάρτητη παραγωγή. Παίζουν: Φρίξος Προέδρου, Νέστορας Φαναράς, Χρήστος Κοντογεώργης κ.ά.
Η ταινία παρακολουθεί τον Γιώργο, που μένει μόνος στην Αθήνα. Υποτίθεται σπουδάζει, αλλά αναγκάζεται να δουλεύει. Του λείπουν νόημα, αυτοπεποίθηση, ταυτότητα, αποδοχή. Γεμίζει το κενό ως «Red Hulk», όπως είναι γνωστός στον σύνδεσμο οπαδών της ομάδας του. Ωσπου η εμπλοκή του σ' ένα επεισόδιο ρατσιστικής βίας φέρνει μπροστά του νέα αδιέξοδα, διλήμματα και επιλογές.
«Η αφορμή ήταν μια άσκηση για το β' έτος της σχολής (σ.σ.: Athens ΝYC) όπου κληθήκαμε να γυρίσουμε μια σκηνή φόνου» εξηγεί η Ασημίνα Προέδρου. «Τότε, άρχισα να δουλεύω τη σκηνή της ρατσιστικής επίθεσης, όμως στην πορεία η ιστορία άρχισε να αναπτύσσεται περισσότερο, ξεφεύγοντας από τα πλαίσια της άσκησης. Προφανώς με απασχολούσε ήδη το φαινόμενο της ανόδου του ρατσισμού-ξενοφοβίας-φασισμού (αν και δεν είχε ακόμα καταγραφεί η εκλογική έκρηξη). Παράλληλα, όμως, στη διαμόρφωση της τελικής μορφής του σεναρίου έπαιξε ρόλο και ο προβληματισμός μου πάνω σε άλλα θέματα, που σχετίζονται με τη γενική επιδίωξη του ατόμου για αποδοχή και ένταξη, τις δομές στις οποίες εντάσσονται τα άτομα, τους όρους λειτουργίας τους, τους στόχους και τα χαρακτηριστικά τους, τη διαστροφή του ατόμου, που συχνά προκύπτει. Για τον ήρωα άντλησα στοιχεία από σχετική έρευνα, συζητήσεις με ανθρώπους που έχουν βιώματα από τους χώρους που κινείται, αλλά και την παρουσία των φασιστικών ομάδων στην ειδησεογραφία και στην αυτοπροβολή των «κατορθωμάτων» τους σε σχετικά σάιτ, φόρουμ και μπλογκ».
Προσωπικές σχέσεις στα χρόνια της κρίσης
«Υστερόγραφο»,
σκηνοθεσία Ισμήνη Φραγκιουδάκη, Ντενίζ Διονυσίου, Ελβίρα Χασάπη. Σπουδαστική, μυθοπλασίας, παραγωγή Πάντειο Πανεπιστήμιο, υποψήφια στο Διεθνές Διαγωνιστικό. Παίζουν: Ιερώνυμος Καλετσάνος, Θεοδώρα Τζήμου, Αχιλλέας Κυριακίδης κ.ά.
«Η ταινία ξεκίνησε ως μεταπτυχιακή για το Πάντειο Πανεπιστήμιο» μας λέει η Ισμήνη Φραγκιουδάκη, μία από τις τρεις σκηνοθέτιδες. «Το ζητούμενο ήταν η συνύπαρξη, γι' αυτό έπρεπε να δουλέψουμε σε ομάδες. Το ευτυχές ήταν ότι και οι τρεις μας δεν θελήσαμε να αφηγηθούμε μια ιστορία για ανθρώπους που βρίσκονται σε απελπισία, χάνουν τα σπίτια και τις δουλειές τους, αλλά για τις ανθρώπινες σχέσεις.
»Οι ζωές όλων μας έχουν αλλάξει σήμερα, σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Μ' αυτήν την ταινία θέλουμε να δούμε ποιοι είναι οι παράγοντες που διαμορφώνουν τελικά τις σχέσεις μέσα στην οικονομική κρίση. Αλλάζουν κάτω από τις σημερινές συνθήκες; Η ταινία μας παρακολουθεί ένα ζευγάρι γύρω στα 40 που είναι χρόνια μαζί. Εχει υπάρξει επαγγελματικά επιτυχημένο σε χώρους όπου είχαν και καταξίωση και υψηλές απολαβές. Εκείνος είναι διαφημιστής, απολυμένος πλέον, και η γυναίκα δημοσιογράφος σε γυναικείο περιοδικό, που από καιρό έχει πάψει να πληρώνεται. Ο Ανδρέας μπαίνει στη διαδικασία ν' αλλάξει τη ζωή του, να φύγει από την πόλη και να κάνει μια καινούργια αρχή. Η Λυδία, αν και δεν είναι ευχαριστημένη, δεν αισθάνεται έτοιμη να εγκαταλείψει ό,τι δημιούργησε τα προηγούμενα χρόνια. Στο τέλος μένει ανοιχτό τι θα κάνουν… Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι κατά πόσο η μακρόχρονη σχέση τους στηριζόταν στα συναισθήματα και πώς διαμορφώνονται τώρα, κάτω από τις καινούργιες καταστάσεις.
»Ηταν η πτυχιακή για το Μάθημα Παραστατικών Τεχνών Πολιτιστικής Διαχείρισης του Παντείου Πανεπιστημίου με καθηγητή τον Γιάγκο Ανδρεάδη. Στην οργάνωση παραγωγής ήταν μαζί μας ο βοηθός του, Δημήτρης Νάκος. Το Πανεπιστήμιο μας εξασφάλισε τους χώρους του μοντάζ, την τεχνική υποδομή κι από εκεί και πέρα όλοι οι συντελεστές και οι ηθοποιοί δούλεψαν αφιλοκερδώς αλλά με την καρδιά τους. Χρωστάμε την ταινία σε όλους εκείνους που δούλεψαν με αγάπη και κέφι».
(Προβάλλεται και στις Νύχτες Πρεμιέρας 29/9 στις 7.30 στον Δαναό).
Υιοθεσία στα άγρια μετεμφυλιακά βουνά
«Νικολέτα»
σκηνοθεσία Σόνια Λίζα Κέντερμαν, σενάριο Τρέισυ Σάντερλαντ & Σόνια Λίζα Κέντερμαν. Μυθοπλασία, παραγωγή The London Film School. Παίζουν Γιώργος Τριανταφυλλάκης, Κόρα Καρβούνη, Γιώργος Νινιός, Γιάννης Τσορτέκης κ.ά.
Ηπειρος 1951. Ενα 8χρονο αγόρι, θύμα του μίσους του εμφυλίου πολέμου, είναι υπεύθυνο για τη μοίρα της νεογέννητης αδελφής του. Σηκώνοντας το μωρό στους ώμους του διασχίζει τα αφιλόξενα βουνά για να το παραδώσει σε μιαν άλλη οικογένεια για υιοθεσία. Ομως τελευταία στιγμή αποφασίζει άλλα από αυτά που… πρέπει να κάνει.
«Ηθελα να αφηγηθώ μια ιστορία υιοθεσίας παιδιού» μας λέει η Σόνια Λίζα Κέντερμαν. «Σιγά σιγά, προσπαθώντας ν' αποφασίσω τον κόσμο της ταινίας και μελετώντας υποθέσεις υιοθεσίας στην Ελλάδα, πήρα την απόφαση να την τοποθετήσω στο 1951. Στο παρελθόν, οι συνθήκες ήταν δραματικές και βίαιες. Η ταινία είναι εμπνευσμένη από μια ιστορία που μου διηγήθηκαν. Εκείνο που με συγκλόνισε ήταν ότι δεν υπήρχε η δυνατότητα επιλογής. Τα γεγονότα αποφάσιζαν κι όχι οι άνθρωποι για τη μοίρα τους. Η δική μου γενιά περνάει δύσκολα αυτή τη στιγμή, αλλά μέχρι τώρα οι επιλογές μας δεν υπαγορεύονταν από κοινωνικές ή οικογενειακές πιέσεις. Τα εσωτερικά (το σπίτι) έχουν γυριστεί στο Μονοδένδρι και τα εξωτερικά στο Πέτρινο Δάσος. Το μωρό, η Νικολέτα, κατάγεται από το Μονοδένδρι και είναι ένα ήρεμο μωρό, ενώ ο κινηματογραφικός αδελφός της είναι ο Γιώργος Τριανταφυλλάκης.
Η ταινία έχει συμμετάσχει σε πολλά Φεστιβάλ μικρού μήκους, σε Ρώμη, Τέξας και Καλιφόρνια. Οταν βλέπουν την ταινία συγκινούνται. Στη Ρώμη κατάλαβαν το κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο, αλλά στην Αμερική στέκονται περισσότερο στο συναισθηματικό. Με ρωτάνε τι θα γίνει μετά. Σε πολλές περιπτώσεις πάντως μου μιλάνε για δικές τους ιστορίες υιοθεσίας.
»Στο εξωτερικό ενδιαφέρονται πολύ να δουν ταινίες από την Ελλάδα. Εχουν την απορία τι συμβαίνει σ' αυτήν τη χώρα. Μπορώ να πω ότι υπάρχουν δύο μεγάλες ομάδες. Οι πολίτες που είναι θυμωμένοι μαζί μας, θεωρώντας ότι είμαστε οι χειρότεροι Ευρωπαίοι, και η άλλη ομάδα, που κατανοεί τι συμβαίνει πραγματικά στη χώρα».
(Προβάλλεται και στις Νύχτες Πρεμιέρας 26/9 στις 17.15 στο Ιντεάλ)
Επιστημονική φαντασία, έτος 1954
«Συνθήκη 10/60»,
σκηνοθεσία – σενάριο Ακης Πολύζος. Μυθοπλασία επιστημονικής φαντασίας σε παραγωγή Faliro House Production. Παίζουν: Ορφέας Αυγουστίδης, Αλέξανδρος Λογοθέτης, Μάνος Βακούσης, Γιώργος Γάλλος, Βίκυ Παπαδοπούλου
«Θα τη χαρακτήριζα επιστημονικής φαντασίας» λέει ο Ακης Πολύζος. «Εξελίσσεται το 1954 σ' ένα εναλλακτικό φόντο, ένα μετα-αποκαλυπτικό τοπίο, σε μιαν Αθήνα πολύ διαφορετική από αυτήν που γνωρίζουμε. Επικρατεί ένα αυταρχικό καθεστώς, που εγγυάται την ειρήνη καταπατώντας τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η επιστημονική κοινότητα βρίσκεται υπό διωγμόν, καθώς θεωρείται υπεύθυνη για τον πόλεμο που έχει ξεσπάσει μετά τον Β' Παγκόσμιο. Υπάρχει λογοκρισία, απαγορεύονται τα βιβλία, και οι άνθρωποι χρησιμοποιούν μόνο manual. Ενας βοηθός καθηγητή (Ορφέας Αυγουστίδης) ανακαλύπτει κάποιο βιβλίο και καλείται να πάρει μια δύσκολη απόφαση για τη ζωή του και την κοινωνία.
Την είχα καταθέσει στο ΕΚΚ το 2009, αλλά δεν χρηματοδοτήθηκε. Ετσι, έφτιαξα ένα σχέδιο ταινίας και το παρουσίασα στον Χρήστο Κωνσταντακόπουλο της «Faliro House». Γνωριστήκαμε στα γυρίσματα της ταινίας «Οι ιππείς της Πύλου» και αισθάνθηκα ότι ήταν οι μόνοι άνθρωποι που θα μπορούσα να μιλήσω σοβαρά για να προχωρήσει η ταινία. Τους άρεσε και ξεκινήσαμε. Αν δεν υπήρχε η «Faliro House» το ελληνικό σινεμά δεν θα ήταν το ίδιο τα 4-5 τελευταία χρόνια. Είμαι χαρούμενος που δούλεψα με όλους αυτούς τους ηθοποιούς».
(Νύχτες πρεμιέρας 26/9 Ιντεάλ 17.15)
