Η «Αννα Καρένινα» από αύριο στις αίθουσες
Της Λήδας Γαλανού
Με την Κίρα Νάιτλι σε πρώτο πλάνο, ο Τζο Ράιτ, ο σκηνοθέτης του «Atonement» και, πιο πρόσφατα, του «Hanna», στήνει μαγικές κινηματογραφικές εικόνες πάνω στα θεμέλια που έβαλε ο Τολστόι πριν από ενάμιση αιώνα.
Πάνω από 25 κινηματογραφικές διασκευές έχει γνωρίσει η μεγαλειώδης ερωτική τραγωδία που έγραψε ο Λέων Τολστόι το 1873 και, παρ' όλ’ αυτά, ο Τζο Ράιτ, με σεναριογράφο τον Τομ Στόπαρντ (του «Ερωτευμένου Σέξπιρ»), βρίσκει έναν τρόπο να δώσει στο υλικό του νέα πνοή, να το χρησιμοποιήσει για μια εικαστική και κινηματογραφική άσκηση με πρωτότυπα αποτελέσματα.
Ο σκελετός της ιστορίας μένει πιστός στο μυθιστόρημα. Στην υψηλή κοινωνία της τσαρικής Αγίας Πετρούπολης, η Αννα Καρένινα ζει μια βαρετή, ανέραστη ζωή με τον σύζυγό της, υπουργό του τσάρο, και τον 8χρονο γιο τους. Η Αννα είναι εύκολη λεία για να παγιδευτεί στο πάθος που της προσφέρει ο πρίγκιπας Βρόνσκι, νέος, όμορφος δανδής, μια υπόσχεση περιπέτειας και ακόρεστης ρομαντικής λαιμαργίας.
Οταν η παράνομη σχέση τους γίνει γνωστή στον επικριτικό κύκλο τους, ο Καρένιν θα δώσει στη γυναίκα του σαφή εντολή: Είτε θα διακόψει το δεσμό της, είτε θα ζήσει με τον Βρόνσκι, μακριά από τα μάτια της Αγίας Πετρούπολης και δεν θα ξαναδεί ποτέ τον γιο της.
Τον θρυλικό ρόλο της Αννας Καρένινα, που στο παρελθόν έχουν ενσαρκώσει ηθοποιοί από την Γκρέτα Γκάρμπο και τη Βίβιαν Λι μέχρι την Τατιάνα Σαμοΐλοβα και τη… Σοφί Μαρσό, καλείται να φορέσει η Κίρα Νάιτλι, μάλλον η μούσα του Τζο Ράιτ, ο οποίος της έχει προσφέρει οπωσδήποτε τους πιο φιλόδοξους ρόλους της. Με τη λεπτεπίλεπτη φιγούρα της, το γωνιώδες πρόσωπο και το ευάλωτο βλέμμα, η Νάιτλι οπωσδήποτε δεν είναι αρκετά καλή ηθοποιός για να δώσει στην Καρένινά της βάθος και πολυπλοκότητα.
Ευτυχώς αυτό το κάνει για κείνη το σενάριο της ταινίας. Αντίθετα, πολύ πιο στιβαροί είναι στους αντικρουόμενους ρόλους τους οι άντρες, που τη διεκδικούν: ο Τζουντ Λο ως σχολαστικός, ηθικός, καταρρακωμένος Καρένιν, ο ήρωας που κερδίζει τη μεγαλύτερη συμπάθεια σ’ αυτήν την εκδοχή της ιστορίας. Και ο Ααρον Τέιλορ-Τζόνσον (του «Savages»), ως μαγνητικός, επιπόλαιος Βρόνσκι, ένας μοιραία φιλόδοξος, αυτάρεσκος και επιπόλαιος ηδονιστής.
Ωστόσο η πρόθεση του Τζο Ράιτ δεν είναι απλώς να διασκευάσει τον Τολστόι, γι’ αυτό και χτίζει πάνω στην ιστορία της Καρένινα σαν να ’ναι ένας λαϊκός δημοφιλής μύθος, που δεν χρειάζεται επεξήγηση ή ανάλυση. Εκείνο που τον ενδιαφέρει είναι να κάνει ένα εικαστικό και εγκεφαλικό πείραμα, να δοκιμάσει το πώς η λογοτεχνία μεταφέρεται σε θεατρική δράση, που χορογραφείται και απεικονίζεται κινηματογραφικά.
Η υπέρτατη τραγωδία μιας γυναίκας που πεθαίνει από έρωτα παραμένει στο κέντρο της ταινίας, αλλά σκηνοθετικά, όχι συναισθηματικά: το δράμα της Αννας Καρένινα δεν συγκινεί, η ταινία παραμένει θωρακισμένη στην ψυχρότητά της, δεν προσβλέπει στο να σε παρασύρει σ’ ένα συναισθηματικό ταξίδι με τα χαρτομάντιλα στην τσέπη. Το στοίχημά της είναι να δοκιμάσει την εικονοποίηση κατ’ αρχάς μιας δράσης και κατά δεύτερον μιας ηθικής.
Η θεατρικότητα της σκηνοθεσίας αποδίδει την προσποίηση, την επιφανειακότητα και την υποκρισία των ηρώων και της υψηλής κοινωνίας όπου εκτυλίσσεται η ιστορία, μιας κοινωνίας με τόσο απόλυτους κανόνες ηθικής που οι ήρωες είναι πάντα εκτεθειμένοι για δημόσια κρίση.
Με κορωνίδα μια πολύπλοκη, θεαματική μουσικοχορευτική σεκάνς, που εύκολα παίρνει τη θέση της στα highlights της χρονιάς, το φιλμ ανθεί στα πολυσύνθετα, λεπτομερέστατα και πανέμορφα σκηνικά και κοστούμια του και τη γεμάτη πολυτέλεια φωτογραφία σαν ένα ζηλευτό έργο τέχνης, τοποθετημένο ψηλά, στη χρυσοποίκιλτη κορνίζα του και φυλακή του, απ’ όπου η Αννα Καρένινα κάνει απεγνωσμένες προσπάθειες να ζήσει.
Λιγότερο αισθησιακή ερωτική ιστορία και περισσότερο μια εντυπωσιακή έκθεση ζωγραφικής, ή μια ανατρεπτική θεατρική παράσταση, η «Αννα Καρένινα» του Τζο Ράιτ γλυκαίνει τα μάτια και προκαλεί το μυαλό, υπογράφοντας το δικό της κεφάλαιο αναγέννησης.
