Κενά στις ηχογραφήσεις Ξενάκη και Μητρόπουλου καλύπτουν δύο πρόσφατα cds, ενώ σε άλλα τέσσερα γνωστοί σολίστ και σύνολα ερμηνεύουν έργα σύγχρονων Ελλήνων συνθετών
Του Γιάννη Σβώλου
Είναι κοινό μυστικό ότι, ακόμη και σε καιρούς παχιών αγελάδων, η δισκογραφία ελληνικών έργων αποτελούσε το κυρίως πεδίο συνάντησης των Ελλήνων συνθετών με το κοινό τους. Αυτό ισχύει για τους ζώντες και, ακόμη περισσότερο, για όσους έχουν φύγει προ πολλού. Ταυτόχρονα, ο αποκλεισμός της ιστορικής ελληνικής εργογραφίας από το πεδίο των τακτικών, ζωντανών εκτελέσεων ήταν και παραμένει διαχρονικό φαινόμενο, που σήμερα ενισχύεται ακόμη περισσότερο από την οικονομική κρίση. Η ΚΟΑ αφήνει τις συνθέσεις αυτές εκτός προγραμματισμού για τρίτη συνεχή χρονιά, ενώ η ΕΛΣ φαίνεται να θεωρεί αρκετή την επένδυση σε αναβιώσεις –ιδιαίτερα ευπρόσδεκτες παρ’ όλα ταύτα!– ξεχασμένων έργων οπερέτας.
Τελευταία κυκλοφόρησαν κάποια cds που εμπλούτισαν την πρόσβαση στην ιστορική και σύγχρονη ελληνική εργογραφία με πρώτες και νέες καταγραφές. Οι πιο πρόσφατες εκδόσεις συμπληρώνουν κενά στη δισκογραφία έργων δύο σημαντικών Ελλήνων συνθετών.
Ιάννης Ξενάκης: Ο γαλλικός δίσκος με έργα Ξενάκη περιλαμβάνει τη «Ζυγιά» (1952) για μεσόφωνο, πιάνο και φλάουτο και τα «Εξι ελληνικά τραγούδια» (1951) σε πρώτες παγκόσμιες ηχογραφήσεις. Συμπληρώνεται με τις συνθέσεις «Ψάπφα» (1975) και «Περσέφασσα» (1969) καταγραμμένες για πρώτη φορά σε ηλεκτροακουστικές εκδοχές με προεκτάσεις στην αξιοποίηση της διάχυσης του ήχου στον χώρο. Στην «Ψάπφα», όπου ο συνθέτης αφήνει ανοιχτή την επιλογή οργάνου, επιχειρείται ηλεκτροακουστική αντιμετώπιση της παρτιτούρας, ενώ η «Περσέφασσα», αρχικά γραμμένη για έξι εκτελεστές κρουστών, ηχογραφείται εδώ στην εκδοχή για έναν εκτελεστή σε διάδραση με προηχογραφημένο υλικό από τον ίδιο. Τα τραγούδια αποδίδει η μεσόφωνος Αγγελική Καθαρίου. Συμμετέχουν οι πιανίστες Νικόλαος Σαμαλτάνος και Δημήτρης Βασιλάκης, η φλαουτίστρια Σεσίλ Νταρού και ο Ντανιέλ Κιαμπολίνι στα κρουστά. Τα συνθετικά πρωτόλεια της δεκαετίας του ’50 ξαφνιάζουν με τον αθώο, όψιμα εθνικοσχολικό τους ήχο, ενώ οι ηχητικά «πειραγμένες» αναγνώσεις των «κλασικών» μοντερνιστικών συνθέσεων για κρουστά φανερώνουν την αντοχή της ξενακικής κληρονομιάς στον χρόνο (Saphir LVC1168).
Δημήτρης Μητρόπουλος: Ο ιδιαίτερα ενδιαφέρων δίσκος με έργα Δημήτρη Μητρόπουλου περιλαμβάνει σε πρώτες ηχογραφήσεις δύο τραγούδια σε ποίηση Σικελιανού («Αφροδίτη Ουρανία», «Παν») και τις «14 Invezioni», σε ποίηση Καβάφη στην πλήρη, ολοκληρωμένη τους εκδοχή, ερμηνευμένες από τους πρώτους διδάξαντες, τη μεσόφωνο Αγγελική Καθαρίου και τον πιανίστα Θοδωρή Τζοβανάκη (ΜΜΑ, 24/2 και 14/11/2010). Ο ίδιος, εξαίρετος πιανίστας, που ειδικεύεται στις αναγνώσεις των πιανιστικών έργων του Μητρόπουλου, συμπληρώνει τον δίσκο με τις πιανιστικές συνθέσεις «Πασακάλια, ιντερμέτσο και φούγκα», (άτιτλο) «Κομμάτι» και «Τέσσερις κυθηραϊκοί χοροί». Οι ακροάσεις των δημιουργημάτων του συνθέτη Μητρόπουλου συμπληρώνουν τη βιωματική πρόσληψη της ελληνικής μουσικής με την επίμονα εξορισμένη, πεισματικά αγνοούμενη συνιστώσα της εγχώριας γείωσης του μοντερνισμού («Θυμέλη»).
Αθηνά Φυτίκα: Τις επιδόσεις της πιανίστριας Αθηνάς Φυτίκα στην πιανιστική εργογραφία Ελλήνων συνθετών γαλλικής παιδείας είχαμε διαπιστώσει παλαιότερα, σε ρεσιτάλ στο Γαλλικό Ινστιτούτο, εντεταγμένο στο πλαίσιο συνεδρίου με θέμα «Η Γαλλία και η ελληνική μουσική». Ο παρών δίσκος, που εκδίδεται με αφορμή τα 30χρονα από την ίδρυση του Ιονίου Πανεπιστημίου, περιλαμβάνει έργα Σαμάρα («Γαλλική σερενάτα», «Σκέψη μελαγχολική για τον θάνατο του Δ. Βούρβαχη»), Ρένας Κυριακού («Εξι λυρικά πρελούδια»), Μάριου Βάρβογλη («Σονατίνα»), Γεώργιου Πονηρίδη («Πρώτη σουίτα ελληνικών ρυθμών»), Κυριάκου Σφέτσα (επιλογή από το «Ρεύμα του ήλιου»), Γ.Α. Παπαϊωάννου («Βαλς των λευκών ρόδων», «Πρελούδιο» ΚΑΙ 61) και Γιώργου Κουρουπού («Δεκατρία όγδοα με αγάπη»). Η ακρόαση των καλοπαιγμένων κομματιών –ο δίσκος διαρκεί περισσότερο από 60′- συνιστά ένα περιεκτικό οδοιπορικό μουσικής πατριδογνωσίας με όλες τις αναπόδραστες, παράπλευρες σκέψεις και εντυπώσεις, στη νηφάλια αποκωδικοποίηση των οποίων συνεισφέρει τα μέγιστα το θαυμάσιο κείμενο του Πάνου Βλαγκόπουλου στο συνοδευτικό φυλλάδιο.
«L’ Anima»: Σεμνό, συνεπές, παραγωγικό σύνολο μουσικής δωματίου, το γυναικείο κουαρτέτο εγχόρδων «L’ Anima» εργάζεται αθόρυβα, ηχογραφώντας κατά καιρούς συνθέσεις Ελλήνων δημιουργών και όχι μόνον. Ο παρών δίσκος με έργα για έγχορδα του σήμερα 61χρονου Σάββα Ζάννα περιλαμβάνει τα κουαρτέτα εγχόρδων «Αρ. 6, Η απόφαση», «Αρ. 7» και «Αρ. 4», το «Τρίο για πιάνο», παιγμένο από το πιάνο-τρίο «Ellemis» και τη «Ρομάντσα για σόλο βιολί» ερμηνευμένη από την εκλεκτή βιολίστρια Στέλλα Τσάνη. Στρωτές, με ορθοτονικά αψεγάδιαστο ήχο, τεχνικά φροντισμένες, ερμηνευτικά ψαγμένες, οι ερμηνείες στηρίζουν άριστα το ήπια μοντερνιστικό, προσωπικό στίγμα των έργων (Subways-Εράτειο Ωδείο, EOSM 113).
Κατερίνα Τσεντς: Το όνομα της φλαουτίστριας Κατερίνας Τσεντς είναι ταυτισμένο με τις πιο γενναίες, περιπετειώδεις διερευνήσεις στο σύγχρονο ρεπερτόριο του οργάνου. Προσκλητήριο τριών γενεών Ελλήνων δημιουργών αρθρωμένο σε διαδοχικούς μονολόγους, ο προτεινόμενος δίσκος περιλαμβάνει έργα Αντωνίου, Δ. Τερζάκη, Λογοθέτη, Κουνάδη, Ιωαννίδη, Αδάμη, Κουρουπού, Μπορμπουδάκη, Μ. Τσαγκάρη, Φανής Κοσσώνα και Γιώργου Κουμεντάκη (Greek Classics, ΝAXOS 8.572369).
Μπεάτα Πιντσέτιτς-Χρήστος Σακελλαρίδης: Το πιανιστικό ντούο Μπεάτα Πιντσέτιτς-Χρήστος Σακελλαρίδης ηχογράφησε συνθέσεις του 20ού αιώνα για δύο πιάνα των Πιατσόλα («Liber tango», «Adios Nonino»), Γκέρσουιν («Τρία πρελούδια»), Λουτοσλάφσκι («Παραλλαγές Παγκανίνι»), Μπάρτοκ (επιλογή από τον «Μικρόκοσμο»), Σκαλκώτα («Σουίτα για δύο πιάνα») και Ανταμς («Hallelujah Junction»). Διεγερτικές εναλλαγές, έξυπνοι συσχετισμοί, ρυθμική ζωντάνια, υψηλό επίπεδο τεχνικής, αβίαστες αναγνώσεις, διαφάνεια ήχου, παιγνιώδης ελαφράδα και αίσθηση ύφους συνθέτουν ένα ακρόαμα συναρπαστικό και απολαυστικό από τo πρώτο ώς τo τελευταίο –ειδικά αυτό!- track (Irida-005).
