Την ώρα που η (υπόλοιπη) Ευρώπη προσπαθεί να αντιμετωπίσει δραστικά το πρόβλημα της διαρροής του μαθητικού πληθυσμού από τα σχολεία, τα στοιχεία για την Ελλάδα μοιάζουν απογοητευτικά. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά παιδιά μεταναστών και παλιννοστούντων
Της Στελλίνας Μαργαριτίδου
Με… όνειρο απατηλό μοιάζουν για την Ελλάδα οι στόχοι που το ευρωπαϊκό εκπαιδευτικό πρόγραμμα EUROPA 2020 έχει θέσει: η μείωση της διαρροής του μαθητικού πληθυσμού από τα σημερινά επίπεδα του 15% (κατά μέσο όρο) σε 10% και η αύξηση (από 31-40%) του ποσοστού του πληθυσμού ηλικίας 30-34 ετών που θα έχει πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
Δεν το λέμε εμείς, αλλά τα στοιχεία από την ίδια τη βάση δεδομένων του υπουργείου Παιδείας, όπου… βγάζει μάτι η θεαματική μείωση του αριθμού των παιδιών μεταναστών και παλιννοστούντων που φοιτούν στα σχολεία στη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας.
Συγκεκριμένα και ενώ, σύμφωνα με τα στοιχεία του πρώην Ινστιτούτου Παιδείας Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης (που έχει καταργηθεί από το 2010), κατά το σχολικό έτος 2008-2009 στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση φοιτούσαν 119.815 αλλοδαποί μαθητές και 14.747 παλιννοστούντες –με άλλα λόγια το 10,01% του συνολικού μαθητικού πληθυσμού-, τη χρονιά 2012-13 στα νηπιαγωγεία και τα δημοτικά όλης της χώρας φοίτησαν μόλις 92.096 αγόρια και κορίτσια αυτών των κατηγοριών.
Μάθε, παιδί μου, γράμματα
Η πανελλαδική έρευνα που έγινε το 2009-10 από το Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας αναδείκνυε ανάμεσα σε πολλά ακόμη ενδιαφέροντα ένα μείζον πρόβλημα: ότι χρειαζόταν πολύ μεγάλη προσωπική κυρίως προσπάθεια προκειμένου οι μετανάστες μαθητές να κατορθώσουν να ενταχθούν –κι αυτό με αργά βήματα– στο ελληνικό δημόσιο σχολείο. Ελάχιστοι ήταν οι μετανάστες μαθητές οι οποίοι εμφανίζονταν ωφελημένοι από τις τάξεις υποδοχής και τα φροντιστηριακά τμήματα που διοργανώνονταν στο πλαίσιο του σχολείου, ενώ όσοι ήθελαν να προχωρήσουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ομολογούσαν πως αναγκάζονταν να καταφύγουν κι εκείνοι, όπως και οι Ελληνες συμμαθητές τους (στον βαθμό που τα οικονομικά της οικογένειάς τους το επέτρεπαν), στα φροντιστήρια.
Ειδικότερα δε σε ό,τι αφορά την τριτοβάθμια εκπαίδευση, περίπου οι επτά στους δέκα μετανάστες φοιτητές που συμμετείχαν στην έρευνα απαντούσαν ότι λογαριάζουν να στραφούν το συντομότερο δυνατό στην αγορά εργασίας –την όποια αγορά…– ενώ μόνο ένα 29% εξέφραζε τη φιλοδοξία να συνεχίσει τις σπουδές του σε μεταπτυχιακό επίπεδο.
Στην εν λόγω έρευνα συμμετείχαν συνολικά 1.334 εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, 1.647 μετανάστες μαθητές (844 μαθητές δημοτικών σχολείων και 803 μαθητές γυμνασίων και λυκείων), καθώς και 31 μετανάστες φοιτητές από διάφορα πανεπιστήμια και ΤΕΙ της χώρας.
Τρία χρόνια μετά τη διεξαγωγή της έρευνας, ακόμα και αυτά τα στοιχεία μοιάζουν με… αναμνήσεις ευτυχισμένων εποχών που προκαλούν τη νοσταλγία. Φέτος οι τάξεις υποδοχής και οι φροντιστηριακές διδασκαλίες λειτουργούν μόνο με κονδύλια του ΕΣΠΑ και όχι με εκπαιδευτικούς που αμείβονται από το υπουργείο Παιδείας, κάνοντας ακόμα και την ολοκλήρωση της βασικής εκπαίδευσης για πολλά παιδιά μεταναστών να μοιάζει με όνειρο θερινής νυκτός!
Ποια Ευρώπη;
Την ώρα που τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ κάνουν ήδη λόγο για δημογραφικό πρόβλημα στην Ελλάδα, ενώ ο ρατσισμός και η ξενοφοβία υψώνουν τείχη μίσους, η εκπαίδευση και ο πολιτισμός για όλους θα μπορούσαν να αμβλύνουν –και με την υποστήριξη της Ε.Ε.– τις ανισότητες που χάσκουν σαν ρήγματα στον κοινωνικό ιστό της χώρας.
Παρ’ όλα αυτά, μάλλον πικρά χαμόγελα προκαλούν σε όλους όσοι έχουν εμπειρίες από τη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση α λα ελληνικά διακηρύξεις σαν και αυτή του ευρωπαϊκού δικτύου SIRIUS (are you serious?), που δηλώνει ότι «αποσκοπεί στη συνεργασία ειδικών στον τομέα της Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης με εκπροσώπους από ευρωπαϊκές χώρες με ομάδα-στόχο τους μετανάστες μαθητές και με κύριο αντικείμενο την ολοκλήρωση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, της αύξησης των σχολικών τους επιδόσεων και της μετέπειτα εύρεσης εργασίας».
Ισως τελικά κανείς –και πρώτοι απ’ όλους όσοι έχουν την ευθύνη των σχετικών αποφάσεων…– δεν νοιάζεται, δεν γνωρίζει ή δεν θέλει να μάθει τι ακριβώς έχει ήδη συμβεί στην Ελλάδα.
Ηδη, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΟΛΜΕ για το 2011, το 13,1% των Ελλήνων μαθητών εγκαταλείπει το σχολείο… Και όχι, δεν πρόκειται για κοπανατζήδες με άποψη.
