Εργο του Μεσοπολέμου, ήταν στην εποχή του το μεγαλύτερο και πιο σύγχρονο κινηματοθέατρο των Βαλκανίων. Διαθέτει εντυπωσιακή σκηνή από την οποία έκανε την πρώτη της εμφάνιση η Μαρία Κάλλας, ενώ οι κινηματογραφικές πρεμιέρες της δεκαετίας του 1960 συνοδεύτηκαν από την παρουσία σταρ όπως η Σοφία Λόρεν
Της Χαράς Τζαναβάρα
Το κινηματοθέατρο «Παλλάς» αποτελεί ένα από τα περίφημα στέκια του μεγάρου του Μετοχικού Ταμείου Στρατού (ΜΤΣ). Μαζί με τα ιστορικά καφενεία του «Ζόναρς» και του «Φλόκα», τα θέατρα «Αλίκη», «Μικρό Παλλάς», «Βεργή» και «Ορβο» συνθέτουν τη «βεντάλια» των χώρων που έχουν γράψει ιστορία στην κοινωνική και πολιτική ζωή σχεδόν για έναν αιώνα.
Το συγκρότημα, που καταλαμβάνει ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο και παραμένει ώς τις ημέρες μας το μεγαλύτερο οικοδόμημα της Αθήνας, κατασκευάστηκε στον χώρο των βασιλικών στάβλων. Είναι το αποτέλεσμα αρχιτεκτονικού διαγωνισμού που είχε προκηρυχθεί το 1926 και ανέδειξε νικητές τους τότε νεαρούς αρχιτέκτονες Λεωνίδα Μπόνη (1896-1963) και Βασίλη Κασσάνδρα (1904-1973). Η γνωριμία τους ξεκινά από τα θρανία τής Ecole des Beaux Arts, εξ ου και το προσωνύμιό τους «μποζαριστές». Από την Κερασούντα της Μικράς Ασίας ο πρώτος και Αθηναίος ο δεύτερος, βρέθηκαν στο Παρίσι όπου διακρίθηκαν για την ευρηματικότητα των συνθέσεών τους.
Το «βάφτισμά» τους στην αρχιτεκτονική ήταν εντυπωσιακό, ενώ μετά το μέγαρο του ΜΤΣ ακολούθησε η σχεδίαση του θεάτρου «Rex» στην Πανεπιστημίου, πάλι με διαγωνισμό. Η κοινή τους πορεία περιλαμβάνει επίσης τις εγκαταστάσεις των ιαματικών πηγών στο Λουτράκι, έργο της προπολεμικής περιόδου, αλλά και το μέγαρο Μακεδονικών Σπουδών στη Θεσσαλονίκη (1951-1963).
Η βραβευμένη -και μάλιστα από Βρετανούς κριτές- πρότασή τους για το συγκρότημα του ΜΤΣ αποτελεί πάντως την καλύτερη δουλειά τους. Η όψη προς τη Σταδίου χαρακτηρίζεται υπόδειγμα του κινήματος «Art Deco», ενώ η πλευρά της Πανεπιστημίου θεωρείται αντιπροσωπευτική του μοντέρνου κλασικισμού που αρχίζει να κερδίζει έδαφος την περίοδο του Μεσοπολέμου.
Το «Παλλάς» έχει πρόσοψη στη Βουκουρεστίου. Ως το 1913 καταγράφεται ως οδός Αγχεσμού, από το όνομα της χαμηλότερης κορυφής του Λυκαβηττού στον οποίο καταλήγει. Δεκαετίες αργότερα, το 1979, το τμήμα που περιλαμβάνεται ανάμεσα στην Ακαδημίας και την Πανεπιστημίου αποτέλεσε τον πρώτο πεζόδρομο της χώρας. Ο τότε υπουργός Στέφανος Μάνος είχε απειληθεί από καταστηματάρχες, οι οποίοι κατάλαβαν με αρκετή καθυστέρηση την αναβάθμιση που έφερνε η πεζοδρόμηση στο ακίνητό τους. Το κομμάτι μεταξύ Πανεπιστημίου και Σταδίου, όπου βρίσκεται το «Παλλάς», πεζοδρομήθηκε το 2003, κατά την τελευταία ανακαίνιση του συγκροτήματος.
Το κινηματοθέατρο, όπως ανέφεραν οι ίδιοι οι δημιουργοί του και καταγράφεται στο βιβλίο του καθηγητή Βασίλη Κολώνα «Το μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού», ήταν «τελείως ευρωπαϊκού τύπου, με ευρύχωρους διαδρόμους, με ωραίας αιθούσας, με φουαγιέ και σκηνήν ευρυχωροτάτην». Καταλαμβάνει το κέντρο του οικοπέδου που μόνο με αυτή τη χρήση μπορούσε να αξιοποιηθεί και αποτελεί τον μακρινό… πρόγονο των σημερινών multiplex. Οι επάλληλοι χώροι θεαμάτων ήταν τότε άγνωστοι στη χώρα μας, αλλά ήταν το θέμα της διπλωματικής εργασίας των δύο αρχιτεκτόνων και είχαν αρχίσει να γίνονται μόδα στο Παρίσι. Στο υπόγειο διαμορφώθηκε από τους Μπόνη και Κασσάνδρα το επίσης ιστορικό θέατρο της Ελσας Βεργή, ενώ ένα τμήμα τού μεγάλου φουαγιέ εξελίχθηκε στον χώρο τού «Ορβο».
Οι δύο αρχιτέκτονες, πιστοί στο δόγμα «το θέαμα αρχίζει από το πεζοδρόμιο», έδωσαν ιδιαίτερη σημασία στην είσοδο και τον προθάλαμο. Οι επιβλητικές σκάλες, που οδηγούν στην κυρίως αίθουσα και τους εξώστες, είναι στρωμένες με μαύρο μάρμαρο Χίου. Στη διακόσμηση χρησιμοποιήθηκε γυαλί και ξύλο καρυδιάς, ενώ δεσπόζει το κεφάλι της Αθηνάς Παλλάδας.
Ο χώρος αποτελεί τομή στην αρχιτεκτονική των κινηματογραφικών αιθουσών της Αθήνας, τόσο για τις μεγάλες διαστάσεις του όσο και για τις μελετημένες αναλογίες του. Σχεδιάστηκε για να υποδέχεται περίπου 1.300 θεατές, από τους οποίους οι 700 θα ήταν στον εξώστη. Ο τελευταίος στηριζόταν σε σιδηροδοκούς που είχαν μήκος 23 μέτρα και αποτελούν έναν από τους πολλούς τεχνικούς άθλους του συγκροτήματος. Θεωρεία είχαν προβλεφθεί και στην κυρίως αίθουσα, κατά τα πρότυπα του παρισινού κινηματογράφου «Pathe-Marigan». Εχει ενδιαφέρον ότι στον κυρίως χώρο κυριαρχούν οι καμπύλες και οι μόνες «σκληρές» επιφάνειες είναι οι δύο σειρές από κολόνες που στηρίζουν τον εξώστη. Πρωτοποριακό για την εποχή είναι και το σύστημα αερισμού του χώρου. Στην αρχική πρόταση προβλεπόταν η κατασκευή συρόμενης οροφής, αλλά επιλέχθηκαν τελικώς οι αεραγωγοί που καταλήγουν στον ακάλυπτο.
Τα εγκαίνια του θεάτρου είχαν γίνει το 1932 με τη «Νυχτερίδα» του Στράους και αποτέλεσαν καλλιτεχνικό γεγονός της χρονιάς. Περίφημες ήταν οι κινηματογραφικές πρεμιέρες, κυρίως μετά τον πόλεμο, με την παρουσία διάσημων πρωταγωνιστών όπως η Σοφία Λόρεν και η Ζοζεφίνα Μπέικερ.
1.Το ταβάνι
Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο της κεντρικής αίθουσας είναι το ταβάνι με τον διάχυτο φωτισμό. Η διακόσμηση θυμίζει το παρισινό «Pigalle», αλλά η τεχνική του είναι διαφορετική, αφού αποτελείται από τρία κλιμακωτά επίπεδα σε κυματοειδείς σχηματισμούς.
2.Η σκηνή
Η σκηνή έχει μεγάλες διαστάσεις και σε ύψος 14 μέτρων βρίσκεται ο μηχανισμός για την εναλλαγή των σκηνικών. Διαθέτει κυκλικό προσκήνιο και καταπακτή για τη ζωντανή ορχήστρα ή για τις σκηνοθετικές ανάγκες. Οπως όλος ο χώρος, διαθέτει πολυτελή διακόσμηση και πολύχρωμα μάρμαρα.
3.Ιστορικές στιγμές
Την περίοδο 1940-41 το «Παλλάς» στέγασε το Εθνικό Θέατρο, το οποίο δεν διέθετε υπόγεια ώστε να προστατευθούν ηθοποιοί και θεατές σε περίπτωση βομβαρδισμού. Στην οπερέτα «Βοκάκιος» έκανε την πρώτη της εμφάνιση, μαθήτρια ακόμη, η μεγάλη Μαρία Κάλλας. Στην Κατοχή ολόκληρο το κτίριο είχε επιταχθεί από τους Γερμανούς. Στον Εμφύλιο χρησιμοποιήθηκε για εκδηλώσεις κυβερνητικής προπαγάνδας.
