Του Τάσου Σαραντή
Οπως αποκαλύπτει το πρώτο μέρος της επιστημονικής έκθεσης της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC) του ΟΗΕ, που δόθηκε στη δημοσιότητα την προηγούμενη εβδομάδα, η Ευρώπη θερμαίνεται ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο τα τελευταία 30 χρόνια.
Από το 1979 η επιφάνεια του εδάφους στην Ευρώπη θερμαίνεται ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο των 0,27 βαθμών Κελσίου ανά δεκαετία και επιπλέον κάποιες περιοχές της γηραιάς ηπείρου θερμαίνονται γρηγορότερα από κάποιες άλλες.
Στη βόρεια Ευρώπη, στην περιοχή που βρίσκονται χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Σουηδία, οι θερμοκρασίες έχουν αυξηθεί κατά 0,48 βαθμούς Κελσίου ανά δεκαετία. Στην κεντρική περιοχή της Ευρώπης, όπου βρίσκονται χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία, οι θερμοκρασίες έχουν αυξηθεί κατά 0,44 βαθμούς Κελσίου ανά δεκαετία, ενώ οι θερμοκρασίες στη νότια Ευρώπη και τη Μεσόγειο έχουν αυξηθεί λίγο πιο αργά, σε περίπου 0,34 βαθμούς Κελσίου ανά δεκαετία.
Εκτός από την τάση αύξησης της θερμοκρασίας, είναι επίσης πολύ πιθανό (οι επιστήμονες είναι 90% βέβαιοι) ότι η Ευρώπη γνώρισε αύξηση στον αριθμό των ζεστών ημερών και νυχτών από το 1950, αναφέρεται στην έκθεση. Από το 1950 είναι επίσης πιθανό ότι ο αριθμός των καυσώνων στην Ευρώπη να έχει αυξηθεί.
Η έκθεση της IPCC αναφέρει ότι είναι πιθανό οι μέσου πλάτους περιοχές, όπως η Ευρώπη, να παρουσίασαν περισσότερες βροχοπτώσεις από τα μέσα του 20ού αιώνα. Μια σειρά από μελέτες, αναφέρει η έκθεση, προτείνουν ότι οι εκδηλώσεις ακραίων ή έντονων βροχοπτώσεων έχουν γίνει πιο έντονες και συχνές στην Ευρώπη, εντούτοις δεν υπάρχει κάποια διαφοροποίηση μεταξύ των περιφερειών και των εποχών. Αλλα σημάδια σε ό,τι αφορά τις αλλαγές σε σχέση με το παρελθόν στο ευρωπαϊκό κλίμα είναι λιγότερο ξεκάθαρα, όπως συμβαίνει με τα δεδομένα για τις ξηρασίες, αφού δεν είναι αρκετά για να ειπωθεί αν ο αριθμός των ξηρασιών έχει μεταβληθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη συνολικά. Ωστόσο ορισμένες περιοχές, όπως η Μεσόγειος, έχουν βιώσει πιθανότατα πιο συχνές και έντονες ξηρασίες από το 1950.
Στο κατά πόσο η κλιματική αλλαγή έχει συμβάλει εμμέσως στα πρόσφατα κύματα ψύχους και στους κρύους χειμώνες της Ευρώπης, η εικόνα δεν είναι ξεκάθαρη. Η έκθεση παραθέτει έναν μικρό αριθμό μελετών που έχουν συνδέσει τη μείωση των πάγων της Αρκτικής θάλασσας με τις μεταβλητές καιρικές συνθήκες τον χειμώνα στην Ευρώπη. Η έρευνα δείχνει ότι η άνοδος της θερμοκρασίας στην Αρκτική θα μπορούσε να αποδυναμώσει τους αεροχείμαρρους (jet stream) επιτρέποντας στον πολικό κρύο αέρα να φτάσει νότια σε περιοχές όπως η Βρετανία. Ομως απαιτείται περισσότερη εργασία πριν οι επιστήμονες μπορέσουν να είναι σίγουροι για μια τέτοια σύνδεση.
Οι αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου για το κλίμα θα συνεχιστούν, προειδοποιεί η έκθεση. Σε όλες τις περιοχές της Ευρώπης, καθώς και σε όλες τις εποχές του χρόνου, οι θερμοκρασίες αναμένεται να αυξηθούν. Η ταχύτητα ανόδου της θερμοκρασίας από το τέλος του αιώνα είναι πιθανό να είναι πολύ πιο γρήγορη από ό,τι επί του παρόντος, ενώ τα κλιματικά μοντέλα δείχνουν ότι ορισμένα τμήματα θα ζεσταθούν πιο γρήγορα από άλλα. Η έκθεση της IPCC προβλέπει ότι η βόρεια Ευρώπη θα θερμανθεί ταχύτερα.
Οι θερμοκρασίες προβλέπεται να αυξηθούν κατά 2,7 βαθμούς Κελσίου, σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 1986-2005, έως το τέλος του 21ου αιώνα. Η Κεντρική Ευρώπη αναμένεται να ζεσταθεί ελαφρώς λιγότερο, με άνοδο της θερμοκρασίας κατά 2,6 βαθμούς Κελσίου. Οι νότιες περιοχές της Ευρώπης θα ζεσταθούν λιγότερο, αναφέρουν οι προβλέψεις, με την άνοδο της θερμοκρασίας να καταγράφεται υψηλότερη κατά 2,3 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα επίπεδα της περιόδου 1986-2005.
Το βόρειο και κεντρικό τμήμα της Ευρώπης αναμένεται να είναι πιο βροχερά, με μέση αύξηση των βροχοπτώσεων κατά 8% και 4% αντίστοιχα. Και πάλι η άνοδος αυτή είναι σε σύγκριση με τον μέσο όρο της περιόδου 1986-2005. Εν τω μεταξύ οι νότιες περιοχές της Ευρώπης προβλέπεται να γίνουν πιο ξηρές, με 5% λιγότερες βροχοπτώσεις κατά μέσο όρο.
Οσο για τους καύσωνες είναι «πολύ πιθανό» η Ευρώπη να βιώσει πιο συχνούς ή πιο έντονους (ή και τα δύο), αναφέρει η έκθεση. Εξάλλου πρόσφατες έρευνες που περιλαμβάνονται στην έκθεση υποδηλώνουν ότι η αποξήρανση των εδαφών μπορεί στην πραγματικότητα να ενισχύει το πρόβλημα των κυμάτων καύσωνα.
Στην έκθεση οι επιστήμονες αναφέρουν ότι έχουν πολύ μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην ικανότητά τους να μοντελοποιήσουν τις αλλαγές στο ευρωπαϊκό κλίμα στο παρελθόν και το μέλλον. Ομως δεν είναι δυνατόν να είναι 100% σίγουροι για την ποσότητα των καυσώνων και των βροχοπτώσεων που θα πλήξουν την Ευρώπη στο εγγύς μέλλον, δεδομένου ότι η περιοχή έχει εμφανώς περιπλεγμένες καιρικές συνθήκες. Δύο σημαντικές κυκλοφορίες στην ατμόσφαιρα και τους ωκεανούς επηρεάζουν το κλίμα της Ευρώπης από τη μια δεκαετία στην άλλη, γεγονός που καθιστά δύσκολο να γίνουν αντιληπτές οι αλλαγές σε σύντομο χρονικό διάστημα. Εντούτοις αυτό δεν αλλάζει τις μακροπρόθεσμες προβλέψεις της έκθεσης της IPCC.
