H αδιαφορία του υπουργείου Παιδείας μετατρέπει τα 58 Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας σε σχολεία τρίτης κατηγορίας, αφού καλούνται να λειτουργήσουν με έναν έως κανέναν εκπαιδευτικό. Προσωπικό και εκπαιδευόμενοι: «Φοβόμαστε μη χαθεί η χρονιά»

Της Αφροδίτης Τζιαντζή

«Σε πλήρη ετοιμότητα να λειτουργήσουν είναι και τα 58 Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας στη χώρα μας», ανακοίνωσε πρόσφατα ο υφυπουργός Παιδείας, Π. Γκιουλέκας, πλέκοντας το εγκώμιο του θεσμού. Αυτό όμως που παρέλειψε να προσθέσει είναι ότι τα πανέτοιμα σχολεία καλούνται να λειτουργήσουν με έναν έως κανέναν εκπαιδευτικό και έναν διευθυντή, αφού ακόμα δεν έχουν πραγματοποιηθεί οι αναγκαίες αποσπάσεις -περίπου 147- σε όλη την Ελλάδα.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα σχολεία αυτά όχι μόνο δεν μπορούν να καλύψουν τους βασικούς «γραμματισμούς», όπως αποκαλούνται τα μαθήματα για ενήλικες, αλλά είναι εξαιρετικά αμφίβολο πώς και πότε θα ανοίξουν, καθώς αδυνατούν να ολοκληρώσουν βασικές διαδικασίες, όπως τις συνεντεύξεις των υποψηφίων που γίνονται από τριμελή επιτροπή.

Ζητούν προσωπικό

Σύλλογοι διδασκόντων 22 ΣΔΕ και οι διευθυντές των ΣΔΕ Αττικής, με ξεχωριστές επιστολές, ζητούν επανειλημμένα την άμεση τοποθέτηση προσωπικού, χωρίς να λάβουν απάντηση. «Φοβόμαστε ότι θα χαθεί η χρονιά», λένε στην «Εφ.Συν.» διευθυντές ΣΔΕ, εκφράζοντας την ανησυχία τους.

«Επρεπε το προσωπικό να είναι στη θέση του από τις 30 Ιουνίου, όπως ορίζει ο κανονισμός των ΣΔΕ. Αυτό που συμβαίνει είναι καταστροφικό για το ξεκίνημα του σχολείου, που είναι η πιο σημαντική διαδικασία της χρονιάς. Εμείς δεν είμαστε ένα τυπικό σχολείο, δεν έρχεται έτοιμη η λίστα εγγραφών.

Πρέπει να αναζητήσουμε οι ίδιοι τους ενδιαφερόμενους, να ευαισθητοποιηθούν, να γνωριστούμε μεταξύ μας, να καταρτίσουμε το πρόγραμμα ανάλογα με τις ανάγκες τους» μας εξηγεί ο διευθυντής του ΣΔΕ Πειραιά, Κώστας Αναγνωστόπουλος. Στο σχολείο του έχει αποσπαστεί μόνο μία φιλόλογος, ενώ το παράρτημα της Αίγινας, που πέρυσι είχε 34 μαθητές, φέτος δεν έχει ανοίξει καθόλου αφού δεν υπάρχει ούτε ένας καθηγητής.

«Κάθε μέρα μάς ρωτάνε εκπαιδευόμενοι πότε θα αρχίσουμε και δεν είμαστε σε θέση να τους απαντήσουμε. Απευθυνόμαστε σε πληθυσμούς κατεξοχήν ευάλωτους, με οικονομικά προβλήματα και οικογενειακές υποχρεώσεις, που για να έρθουν στο σχολείο κάνουν μεγάλες υπερβάσεις. Αν εμείς τους προσθέτουμε άλλη μια ματαίωση, κινδυνεύουμε να τους χάσουμε οριστικά», καταλήγει.

Αντίστοιχους φόβους εκφράζουν διευθυντές άλλων σχολείων: «Φοβόμαστε ότι θα διαρρεύσουν οι μαθητές», μας λέει η Ελένη Καλογερή, διευθύντρια του ΣΔΕ Αγίων Αναργύρων, που έχει μόλις έναν καθηγητή πληροφορικής. «Επρεπε να έχουμε ολοκληρώσει τις συνεντεύξεις, να έχει ξεκινήσει ο Β΄κύκλος και να υποδεχόμαστε τους εκπαιδευόμενους του Α΄κύκλου. Αντίθετα, είμαστε ακόμα σε αναμονή».

Ο θεσμός των Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας, που λειτουργούν με επιτυχία εδώ και 13 χρόνια, είναι σήμερα εξαιρετικά αναγκαίος. Κατ’ αρχάς απευθύνεται σε πολίτες από τα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα, που για διαφορετικούς λόγους δεν τελείωσαν το Γυμνάσιο, συχνά βιώνοντας την απόρριψη από το εκπαιδευτικό σύστημα και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Οπως επιβεβαιώνουν οι εκπαιδευτικοί των ΣΔΕ, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης η σχολική διαρροή έχει αυξηθεί και όλο και νεότερες ηλικίες αναζητούν πραγματικά μια «δεύτερη ευκαιρία» στη μόρφωση και την εργασία.

Επιπλέον, λειτουργούν ως χώροι ένταξης και αποδοχής της διαφορετικότητας, καθώς στις τάξεις τους συμβιώνουν αρμονικά νέοι και μεγαλύτεροι, Ρομά και «μπαλαμοί», χριστιανοί και μουσουλμάνοι, Ελληνες και μετανάστες, εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι. Εξι από τα 58 ΣΔΕ λειτουργούν σε φυλακές, αρκετά βρίσκονται σε υποβαθμισμένες αστικές περιοχές, σε νησιά και στην περιφέρεια.

Το πρόγραμμα σπουδών, που χωρίζεται σε δύο εννιάμηνους κύκλους, είναι το μοναδικό στην Ευρώπη που προσφέρει απολυτήριο ισότιμο του τυπικού Γυμνασίου, επιχορηγείται κατά 75% από το ΕΣΠΑ και απασχολεί υψηλά ειδικευμένο και αφοσιωμένο προσωπικό, εφαρμόζοντας πρωτοποριακές μεθόδους, όπως η διαθεματική διδασκαλία, οι σύμβουλοι ψυχολογίας και σταδιοδρομίας, τα projects.

Υποβάθμιση

Κι όμως, ενώ το υπουργείο στα λόγια παινεύει τα σχολεία αυτά, στην πράξη τα υποβαθμίζει.

«Αισθανόμαστε ότι μας χρησιμοποιούν για να δείξουν ότι η διά βίου μάθηση προχωράει και όταν σβήνουν τα φώτα, μας αφήνουν στο κενό», λέει χαρακτηριστικά καθηγήτρια κοινωνιολογίας, που δίδασκε χρόνια σε ΣΔΕ, αλλά φέτος περιμένει με αγωνία την απόσπασή της. Εν τω μεταξύ, όπως πολλοί συνάδελφοί της, προσφέρει εθελοντικά τις υπηρεσίες της στο σχολείο που νιώθει «σαν δεύτερη οικογένειά της».

…………………………………………………………………………………………………………………………………

Ο λόγος στους εκπαιδευόμενους

Η «Εφ.Συν.» επισκέφθηκε το ΣΔΕ Αγίων Αναργύρων, μίλησε με εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενους. Γνωρίσαμε μια κοινότητα ανθρώπων, όχι τόσο μικρή, αφού στο σχολείο εμπλέκονται ενεργά οι οικογένειες των εκπαιδευόμενων και πλήθος εθελοντών, που λειτουργεί μακριά από τους κυρίαρχους κανόνες του ανταγωνισμού και της ιεραρχίας, κάνοντας πράξη την αλληλεγγύη και την ισότητα. Ο λόγος σε αυτούς:

Σοφία, 55 ετών, απόφοιτη ΣΔΕ

«Στεναχωριέμαι που το υπουργείο Παιδείας δεν ενδιαφέρεται. Δεν είναι δυνατόν να έχει μόνο δύο εκπαιδευτικούς ένα σχολείο με τόσες δραστηριότητες. Δεν είναι μόνο η μάθηση. Εντάσσεσαι στην κοινωνία, μαθαίνεις να είσαι με διάφορους ανθρώπους, να μοιράζεσαι τις κουλτούρες, τις συνήθειές τους. Γίνονται πράγματα σημαντικά που θα έπρεπε να εφαρμοστούν και στο γενικό σχολείο. Τρελαίνονταν τα παιδιά μου όταν έβλεπαν τις εργασίες που κάναμε. Ελεγαν “Μαμά, αυτό είναι ένα όνειρο. Δεν θα μάθουμε ποτέ αυτά που έμαθες εσύ”. Τώρα συνεχίζω στο Λύκειο, έχω πάρει γερές βάσεις και θα τα καταφέρω. Εχω μάθει να κρίνω, να απορρίπτω, να ακούω…»

Μάρθα, 50 ετών, λιμενεργάτρια

«Παλιά, όταν με ρώταγαν γραμματικές γνώσεις, το άφηνα κενό. Αφησα το σχολείο 12 χρονώ. Μου λέγανε “άσ’ το μωρέ, γιατρός θα γίνεις;”. Συμφώνησα, αλλά μέσα μου στεναχωριόμουν. Τώρα έχω περηφάνια και το είπα στη δουλειά μου, ενώ στην αρχή ντρεπόμουν. Θα γράφω στις γραμματικές γνώσεις “απόφοιτη Γυμνασίου”. Οχι απλώς επειδή πήρα ένα χαρτί, αλλά ότι τα κατάφερα. Αλλοι λένε “κάνε κάτι για σένα”. Εγώ έπρεπε να κάνω αυτό. Να οργανώσω την προσωπικότητά μου απέναντι στην κοινωνία. Το κράτος έχει υποχρέωση να μορφώνει τους πολίτες. Γι’ αυτό δεν πρέπει να κλείσουν τα σχολεία. Αυτό μπορούμε να ζητήσουμε: σχολεία, υγεία, εργασία».

Γρηγόρης, 45 ετών, εργαζόμενος στο αμαξοστάσιο της ΕΘΕΛ

«Ανυπομονώ να αρχίσουμε τον δεύτερο κύκλο. Η γνώση εδώ προσφέρεται με εξαιρετικό τρόπο και με έχει βοηθήσει πολύ στις διαπροσωπικές σχέσεις. Δεν λειτουργούμε ανταγωνιστικά αλλά συναγωνιστικά. Για να εξασφαλίσουμε τη συμμετοχή όλων μας στις εκδρομές και τις δραστηριότητες, διοργανώνουμε μπαζάρ, φτιάχνουμε κάτι όλοι μαζί και το μοιραζόμαστε. Το σχολείο είναι για μένα πηγή θετικής ενέργειας».

Μάκης, 37 ετών, οικοδόμος

«Δουλεύω οικοδομή από 12 ετών και άφησα το σχολείο. Ηταν μια πολύ σημαντική εμπειρία που ξανάρχισα. Μαθαίνω υπολογιστή, παίρνουμε πιστοποίηση ΕCDL, αποκτάμε εφόδια στην αγορά εργασίας. Η οικογένειά μου δείχνει κατανόηση. Εχω δύο παιδιά 7 και 9 ετών που μου κάνουν πλάκα. Είναι και ένα παράδειγμα που τους δίνω, να μην τα παρατήσουν όπως εγώ».