Οι καθυστερήσεις στη μισθοδοσία και ο αξιόχρεος εργοδότης
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Τζώρτζης Ρούσσος
Με περίπου ένα εκατομμύριο απλήρωτους εργαζόμενους που εξακολουθούν να πηγαίνουν στις εργασίες τους, το δικαίωμα της επίσχεσης είναι πολλές φορές η μόνη λύση. Ωστόσο θα πρέπει να γίνει σαφές ότι είναι καταχρηστικό να κάνεις επίσχεση στον αξιόχρεο εργοδότη… Αν κάποιο δικαίωμα κριθεί καταχρηστικό, τότε δεν μπορεί να ασκηθεί…
Ωστόσο το πότε ο εργοδότης είναι αξιόχρεος κρίνεται από το δικαστήριο και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί αξιόχρεος ένας εργοδότης που χρωστά δεδουλευμένους μισθούς στους εργαζόμενους για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Αν λοιπόν κάποιος εργοδότης χρωστά, τότε ο απλήρωτος εργαζόμενος έχει δικαίωμα να προβεί σε επίσχεση εργασίας.
Οπως όμως όλα τα δικαιώματα, έτσι κι αυτό της επίσχεσης δεν θα πρέπει να ασκούνται καταχρηστικά.
Δεκάδες είναι οι αποφάσεις του ανώτατου δικαστηρίου της χώρας, του Αρείου Πάγου, που αναφέρονται στο θέμα της επίσχεσης εργασίας και στην καταχρηστικότητά του.
Ετσι έχει κριθεί ότι το δικαίωμα επισχέσεως της εργασίας του μισθωτού ασκείται καταχρηστικά όταν:
* Δεν υπάρχει χρονικά αξιόλογη καθυστέρηση της εκπληρώσεως των υποχρεώσεων του εργοδότη (βέβαια όταν μιλάμε για περίπτωση καθυστέρησης καταβολής δεδουλευμένων μισθών άνω των 3 μηνών τότε δεν τίθεται θέμα αξίοχρεου εργοδότη).
* Η καθυστέρηση δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του εργοδότη, αλλά σε απρόβλεπτες περιστάσεις ή αντιξοότητες ή σε πρόσκαιρη δυσπραγία του ή σε εξαιρετικά δυσμενείς γι’ αυτόν περιστάσεις.
* Η επίσχεση προξενεί δυσβάσταχτη και δυσανάλογη ζημία στον εργοδότη, σε σχέση με το σκοπούμενο αποτέλεσμα.
* Στρέφεται κατά αξιόπιστου και αξιόχρεου εργοδότη.
* Αναφέρεται σε ασήμαντη αντιπαροχή του εργοδότη.
Τι σημαίνει επίσχεση…
Κατά το άρθρο 648 του Αστικού Κώδικα, ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να πληρώσει στον εργαζόμενο τις συμφωνημένες αποδοχές του, μετά την παροχή της εργασίας που συμφώνησαν να του προσφέρει, ενώ, κατά τη λειτουργία της συμβάσεως, έχει την υποχρέωση να τηρεί τους όρους που συμφωνήθηκαν και τον βαρύνουν. Σύμφωνα δε με τις διατάξεις του άρθρου 325 του Αστικού Κώδικα, που εφαρμόζονται και στις σχέσεις εργοδότη και εργαζομένου στο πλαίσιο της εργασιακής συμβάσεως, όταν ο απασχολούμενος έχει ληξιπρόθεσμη αξίωση κατά του εργοδότη σχετική με την παροχή της εργασίας του (κατ’ εξοχήν για την καταβολή του μισθού) δικαιούται, ασκώντας το δικαίωμα επισχέσεως της εργασίας του, να αρνηθεί την εκπλήρωση της εργασίας του, ώσπου ο εργοδότης να εκπληρώσει την υποχρέωση που τον βαρύνει.
Η επίσχεση έχει ως συνέπεια ότι, αν και ο εργαζόμενος παύει να παρέχει την εργασία του, δεν είναι υπερήμερος αυτός αλλά ο εργοδότης, ο οποίος έχει την υποχρέωση όσο διαρκεί η υπερημερία του, όσο δεν καταβάλλει δηλαδή τις καθυστερούμενες αποδοχές, αν για τον λόγο αυτόν ασκήθηκε η επίσχεση, να πληρώνει στον εργαζόμενο τις αποδοχές του σαν να εργαζόταν κανονικά.
…………………………………………………………………………………………………………………………………
ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΣ
Πάνω από 5 για υπογραφή επιχειρησιακής ΣΣΕ
Δεν μπορεί να συναφθεί επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση εργασίας σε μια επιχείρηση που έχει λιγότερους από 5 εργαζόμενους. Για να συναφθεί επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση εργασίας (ΕΣΣΕ) πρέπει να συνυπογραφεί από το επιχειρησιακό σωματείο ή από ένωση προσώπων που πρέπει να αριθμεί τα 3/5 των εργαζομένων στην επιχείρηση. Η ένωση προσώπων έχει αόριστη διάρκεια και έχει το δικαίωμα σύναψης επιχειρησιακής ΣΣΕ. Στην ιδρυτική πράξη της ένωσης προσώπων πρέπει να αναφέρεται, τουλάχιστον, ο σκοπός και να μετέχουν δύο εκπρόσωποι των εργαζομένων. Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων αναδεικνύονται κατόπιν εκλογής που διεξάγεται από 3μελή εφορευτική επιτροπή. Για να γίνει συζήτηση και να ληφθεί απόφαση κατά τη συνέλευση, προκειμένου να εκλεγούν με μυστική ψηφοφορία, τα μέλη της εφορευτικής επιτροπής και οι εκπρόσωποι των εργαζομένων, όλα τα μέλη της ένωσης προσώπων θα πρέπει να είναι οικονομικά τακτοποιημένα. Η ένωση προσώπων θα πρέπει να αριθμεί τουλάχιστον πέντε μέλη. Και τούτο διότι στις αρχαιρεσίες για την ανάδειξη των δύο εκπροσώπων, εκλέγονται από τη γενική συνέλευση τα τρία μέλη της εφορευτικής επιτροπής, η οποία διενεργεί τις εκλογές. Μέλος της εφορευτικής επιτροπής δεν μπορεί συγχρόνως να είναι και υποψήφιος για εκπρόσωπος της ένωσης προσώπων.
………………………………………………………………………………………………………………………………….
ΕΡΓΟΔΟΤΗΣ
Απόλυση με επικουρική καταγγελία
Μοιάζει αδόκιμο αλλά η δικαστηριακή πρακτική δίνει στον εργοδότη το δικαίωμα να ασκήσει τη λεγόμενη επικουρική καταγγελία της σύμβασης εργασίας ενός εργαζόμενου. Πρόκειται για την περίπτωση όπου κάποιος εργοδότης προέβη σε απόλυση του εργαζόμενου του, η οποία ωστόσο είναι άκυρη (για παράδειγμα δεν έγινε με έγγραφο αλλά προφορικά ή δεν καταβλήθηκε η νόμιμη αποζημίωση). Τότε μπορεί να ασκήσει μια δεύτερη καταγγελία ώστε να αίρεται η ακυρότητα της πρώτης. Με αυτά τα δεδομένα έχει κριθεί ότι είναι έγκυρη η επικουρική καταγγελία, δηλαδή η δεύτερη καταγγελία στην οποία προβαίνει ο καταγγέλλων, για την περίπτωση που η προηγούμενη καταγγελία θα κρινόταν από το δικαστήριο ως άκυρη. Η δεύτερη αυτή καταγγελία περιέχει αίρεση δικαίου (δηλαδή ένα γεγονός μελλοντικό αλλά αβέβαιο), η οποία είναι επιτρεπτή και η οποία, ανάλογα με τη νομική κατάσταση, αν μεν η πρώτη καταγγελία είναι έγκυρη, δεν έχει καμιά αξία και έννομη επιρροή, αν δε είναι άκυρη, επιφέρει αυτή η δεύτερη απόλυση τη λύση της σύμβασης.
Ετσι ο εργοδότης, αν ο εργαζόμενος έχει προσβάλει και αμφισβητεί το κύρος της απόλυσης, μπορεί να προβεί σε επικουρική καταγγελία προκειμένου, αν χάσει την πρώτη σε επίπεδο δικαστηρίων, να ισχύσει η δεύτερη.
………………………………………………………………………………………………………………………………
ΕΥΡΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης αναλαμβάνει να προβεί σε επιμορφωτικά σεμινάρια όσων δημοσίων υπαλλήλων ρίχνονται στα αζήτητα της κινητικότητας. Σύμφωνα λοιπόν με εγκύκλιο του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης θα πρέπει οι υπηρεσίες τού εν λόγω φορέα να μεριμνήσουν ώστε τα επιμορφωτικά προγράμματα να είναι διαθέσιμα από τη 15η Οκτωβρίου.
Επίσης, οι Διευθύνσεις Διοικητικού/Προσωπικού των Υπουργείων και των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων οφείλουν να διαβιβάζουν στο Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης τα στοιχεία των υπαλλήλων που εντάσσονται στο πρόγραμμα κινητικότητας και να παρέχουν όλα τα απαραίτητα στοιχεία για να διευκολύνουν τη συμμετοχή στα επιμορφωτικά προγράμματα των υπαλλήλων που εντάσσονται στο πρόγραμμα κινητικότητας. Τα επιμορφωτικά προγράμματα διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: 1. Επιμορφωτικά προγράμματα που θα υλοποιούνται κατά τη φάση της αναζήτησης νέων οργανικών θέσεων από τους υπαλλήλους που έχουν τεθεί σε καθεστώς διαθεσιμότητας, 2. Επιμορφωτικά Προγράμματα που θα υλοποιούνται μετά την τοποθέτηση των υπαλλήλων σε νέες οργανικές θέσεις.
ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑ
Διαφορετικό ποσό αποζημίωσης σε περίπτωση απόλυσης δικαιούνται ορισµένες κατηγορίες µισθωτών, όπως οι θυρωροί και οι βοηθοί φορτηγών αυτοκινήτων. Συγκεκριμένα:
α) Οι θυρωροί πολυκατοικιών και µεγάρων, απολυόµενοι, δικαιούνται να λάβουν αποζηµίωση ίση προς το µισό του ποσού της αποζηµίωσης που καθορίζεται για τους ιδιωτικούς υπαλλήλους.
β) Οι βοηθοί φορτηγών αυτοκινήτων, απολυόµενοι, δικαιούνται να λάβουν αποζηµίωση υπαλλήλου, ανεξάρτητα από την ιδιότητά τους ως υπάλληλοι ή εργάτες.
«Βοηθοί φορτηγών αυτοκινήτων» χαρακτηρίζονται τα πρόσωπα που επιβαίνουν του αυτοκινήτου και βοηθούν τον οδηγό κατά την οδήγηση. ∆εν περιλαµβάνονται όµως όσοι απασχολούνται στη φόρτωση και εκφόρτωση του αυτοκινήτου, ανεξάρτητα αν επιβαίνουν ή όχι σ’ αυτό.
Αντίστοιχα, έχει κριθεί ότι όσοι μετεκπαιδεύτηκαν στη Σχολή Τουριστικών Επαγγελµάτων δικαιούνται να λάβουν αποζημίωση υπαλλήλου και όχι εργάτη.
ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ
Μπορεί οι εργοδότες να προσπαθούν να… ξεφύγουν από την υποχρέωση καταβολής αμοιβής στους εργαζόμενους που απασχολούν χωρίς σύμβαση εργασίας, αλλά η δικαστηριακή πρακτική και ο Αστικός Κώδικας έχουν τη λύση ώστε να μη θιγούν οι ανασφάλιστοι εργαζόμενοι.
Οταν λοιπόν υπάρχει άκυρη σύμβαση εργασίας (π.χ. δεν έχει υπογραφεί), τότε, και παρ’ όλο που δεν υφίσταται νομική υποχρέωση του εργαζόμενου για παροχή εργασίας στον εργοδότη, ο τελευταίος οφείλει αμοιβή για την παρασχεθείσα σ’ αυτόν εργασία όχι με την έννοια μισθού, αλλά ως αποζημίωση με βάση τις περί αδικαιολογήτου πλουτισμού διατάξεις.
Η αποζημίωση αυτή ισούται με το ποσό της ωφέλειας που είχε ο εργοδότης χρησιμοποιώντας εργαζόμενο που δεν μπορούσε να διεκδικήσει μισθό. Ετσι, ο εργοδότης υποχρεούται να καταβάλει στον με άκυρη σύμβαση εργαζόμενο αμοιβή ίση μ’ αυτή που θα κατέβαλλε σε άλλο μισθωτό, με τα ίδια προσόντα, για την ίδια εργασία, σε όμοιες συνθήκες, με έγκυρη σύμβαση εργασίας.
